د بشري حقونو د څار سازمان اسراییل په غزه کې په نسل وژنې تورن کړ

د متحده ایالاتو د مرکزي قوماندې مرکزي دفتر په یوې خبرپاڼه کې وویل، چې د داعش یو جګپوړی غړی ابو یوسف د پنجشنبې په ورځ (د لېندۍ ۲۹مه) په یوه هوايي برید کې وژل شوی دی. مګر سنټکام د دغه کس د هویت په اړه نور جزییات نه دي ورکړي.

په خبرپاڼه کې راغلي: «دغه برید د سنټکام او سیمه ییزو شریکانو د پرله پسې ژمنې سره سم ترسره شوی چې د ملکي وګړو، د امریکا د پوځي ځواکونو، په سیمه کې زموږ د متحدینو او شریکانو په وړاندې د بریدونو پلان، تنظیم او ترسره کولو لپاره د ترهګرو هڅې شنډې او کمزورې کړي.»

همدا راز د سنټکام قوماندان مایکل اریک کوریلا وویل چې داعش هڅه کوي خپل له ۸ زرو څخه ډېر غړي چې د سوریې په زندانونو کې ساتل کیږي خوشي کړي. هغه ټینګار وکړ چې داعش ته به اجازه ورنه کړي چې د سوریې له اوسني وضعیت څخه ناوړه ګټه پورته کړي.

د اوکرایین د بهرنیو چارو وزارت تایید کړه، چې روسیې د جمعې په سهار پر کییف یو لړ توغندیز بریدونه کړي چې له امله یې یو کس وژل شوی او ۱۲ نور ټپیان شوي دي.

اوکرایني چارواکو وویل، چې د دغه هېواد پر پلازمېنه د شمالي کوریا کې این ۲۳ بالسټیک د پنځو توغندیو برید شوی دی. د اوکراین د بهرنیو چارو وزارت ویاند وویل: «د دې سفارتونو کړکۍ، دروازې او چت چې په یوې ډېپلوماټیک کمپلکس کې موقعیت لري، سخت زیان لیدلی.»

د اوکراین د بهرنیو چارو وزارت ویاند هیورهي تیخي پر ډېپلوماتیکو بنسټونو د روسیې برید «وحشیانه» بللی دی. هغه زیاته کړه چې په دې برید کې چاته مرګ ژوبله نه ده اوښتې.

د جمعې په سهار د کییف د پوځي ادارې مشر سرګي پاپکو اعلان وکړ چې روسي ځواکونو په دغه برید کې اته توغندي کارولي چې په کې کینژال مافوق صوت توغندي او (کې این ۲۳) بالسټیک توغندي شامل دي.

ځايي چارواکو او د اوکراين هوايي ځواک وویل، چې د دغه هېواد هوايي دفاعي سيستم له دغو توغندیو سره په مقابله کې و. همدا راز عیني شاهدانو رویټرز ته ویلي، چې د اوکراین د هوايي ځواک له خبرتیا وروسته د کییف په بېلابېلو برخو کې د څو چاودنو غږونه اورېدل شوي دي.

دا برید په داسې حال کې شوی چې د روسیې او اوکراین ترمنځ کړکېچ لا هم دوام لري او کییف په وار وار د روسیې د هوايي بریدونو د زیاتوالي خبرداری ورکړی دی.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق(یونېسف) د اړیکو مسولي روسېلا بولین په جنیوا کې رسنیو سره په خبرو کې ویلي، چې د غزې ماشومان یخ وهلي، ناروغ او تاوان یې لیدلي.

د نوموړې په خبره لوږه او خوار ځواکي او په پراخه کچه د ژوند ناوړه شرایطو د ماشومانو ژوند له خطر سره مخامخ کړی دی.

روسېلابولین ویلي:«همدا اوس په غزه کې له ۹۷ سلنې ډیرې ښځې او ماشومان نه شي کولی خپلې اساسي تغذیې اړتیاوې پوره کړي. ډیری یې په مرسته شویو اوړو، دالو، مکروني او خوږو خوړو ژوند کوي. دا ورو ورو د دوی روغتیايي رژیم ته زیان رسوي.»

نوموړې په خپلو خبرو کې ویلي، چې په تېره نومبر میاشت کې د خوراکي توکو بار یوازې ۶۵ لارۍ غزې ته تللې دي، په داسې حال چې تر جګړې مخکې، چې لاهم غزه کې د خوراکي توکو تولید فعاله و، هره ورځ ۵۰۰ د خوراکي توکي بار لارۍ غزې ته تلې.

روسېلابولین وايي، د غزې شمالې برخه د تېرو ۷۵ ورځو راهیسي کلابند ده او له تېرو ۱۰ اونیو راهیسې ماشومانو ته د بشري مرستو لیږد ستوزمن شوی دی.

نوموړې زیاته کړه«غزه د ځمکې پر مخ یو له یو زړه بوږنونکو او خطرناکو سیمو څخه ده. د ماشومانو د ژوند ژغورلو لپاره هره کوچنۍ هڅه له ویرانۍ سره مخ کیږي. د ۱۴ میاشتو راهیسې ډیر ماشومان د دې ناورین په خورا سخت حالت کې دي. د راپورونو له مخې، په غزه کې له ۱۴۵۰۰ څخه ډير ماشومان وژل شوي او زرګونه نور ټپیان شوي دي.»

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق دغه استازې په خپلو خبرو کې خبریالانو ته ویلي، چې د کال پای دی په نړۍ کې نورې کورنۍ د سولې او یووالي لمانځلو تابیا نیسي، خو په غزه کې له یو میلیون زیات ماشومان په ویره او بشپړ محرومیت کې ژوند کوي.

نوموړې وویل:« په غزه کې د ماشومانو په وړاندې جګړه زموږ د ګډ مسولیت یادونه ده. د ماشومانو یو نسل د دوی له حقونو د وحشیانه سرغړونکو او د خپل راتلونکي د له منځه وړل ویني.»

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق د اړیکو مسولې خبرداری ورکړ؛ چې په غزه کې روان وضیعت له ماشومانو د ژوند کولو یوه ورځ غلا کوي.

نوموړې وویل، چې د غزې د روان وضعیت په کنټرول کې هر ځنډ د ډیرو کسانو ژوند اخلي او د غزې ماشومان نور د روان ناورین زغم نه لري.

د ۲۰۲۳ کال اکتوبر کې د اسراییل پر سوېل د حماس په برید پسې تل ابیب پر غزه برید کړی چې لا هم روان دی. سره له دې چې مختلفو خواوو د اوربند هڅې کړې، خو لا هم بریالي شوي نه دي.

د دې خبرې اعلان د پوځ د عمومي مناسباتو د شعبې په یوه خبر پاڼه کې شوی او وايي چې په فیض حمید درې تورونه لګیدلي دي؛ وړومبی دا چې هغه په سیايی فعالیتونو کې برخه اخستي ده، د قانون له مخې د وسله والو قواوو غړي په سیاسي فعالیتونو کې برخه نه شی اخیستی.

دویم دا چې هغه دولتي اسرار افشا کړي او دریم دا چې د ای اېس ای د رئیس په توګه هغه له خپلو صلاحیتونو ناوړه استفاده کړې ده او د یوه سړي په کور یې حمله کړې او ډیره دارايي یې ورنه چورکړې ده.

د پوځ په خبر پاڼه کې دا هم راغلي وو چې د کال ۲۰۲۳د مۍ د میاشتې په نهمه نیټه د پاکستان په مختلفو ښارونو کې د پوځ په مرکزونو باندې شویو بریدونو کې د فیض حمید د نقش په باره کې پلټنې روانې دي.

دا خبره د یادونې وړ ده چې فیض حمید د اوسني کال د اګست د میاشتې په دیارلسمه نیټه د لوی درستیز عاصم منیر په امر بندي شوی وو.

د فیض حمید دندې

فیض حمید د ۲.۱۹ نه تر ۲.۲۱ پورې درې کاله د ای اېس ای رئیس پاتې شوی، له هغه نه پس یې د پیښور او د بهاولپور د کول اردوګانو د کوماندان په توګه وظیفه کړې ده.

په کال ۲۰۲۲ کې چې د پاکستان د پوځ اوسني لوي درستیز جنرال عاصم منیر دغه منصب ته ترفیع ومونده، نو فیض حمید د خپل ماموریت د رسمي میعاد د پای ته رسیدو نه څو میاشتې وړاندې تقاعد وغوښت، ځکه چې هغه هم د لوی درستیز څوکۍ ته کاندید و او له عاصم منیر سره یې کلکه سیالي لرله.

خو وزیر اعظم شهباز شریف په فیض حمید باندې عاصم منیر ته په څو وجوهاتو ترجیح ورکړه چې په دې لیکنه کې به وروستو د هغو وجوهاتو توضیح وشي.

هسې خو پاکستان کې د کاغذ په مخ اساسي قانون شته او ورسره پارلمان، تفصیلي قانوني نظام او محاکم وجود لري، ټول ټاکنې کیږي او سیاسی ګوندونه په مرکز او ایالتونو کې حکومتونه جوړوي، خو د دې سره موازي د قانون نه ماورا د جنرالواکۍ بالقوه دولتي نظام شته، چې په عمل کې د دولت دارۍ د واک او اختیار غټه ونډه په لاس کې لري.

د ای اېس ای سیاسي څانګه

ای اېس ای تشه تر ټولو ځواکمنه استخباراتی شبکه نه ده، د دې په څنګ کې هغه د پوځ د سیاسي څانګې په توګه کار کوي، هغه زیاتره سیاسي ګوندونه جوړوي، ماتوي او هم یې اداره کوي.

په ټول ټاکنو کې درغلي کوي، سیاسي ګوندونو ته حکومت ورکوي او چې ورسر وران شي نو پرځوي یې.

د پاکستان په پوځي نظام کې پنجاب پوره هژموني لري، په خصوصیت سره د اردو په زعامت کې پنجابیان تل مطلق اکثریت لري، چې په دې د کول اردو کوماندانان، د ای اېس ای رئیس او لوی درستیز ګډون لري.

نن سبا خو د هوايي قواوو او د بحري قواوو لوی درستیزان هم پنجابیان دي، ځکه په دې ساحه کې ټولې سیالۍ د دوي په خپلو مینځو کې وي.

اسلام اباد سره جوخت د شمالی پنجاب د چکوال د ولسوالۍ اوسیدونکې او د یوې عادی کورنۍ پورې اړه لرونکی فیض حمید په ۲۰۱۷کې د برید جنرال په توګه د هغه وخت لوی درستیز جنرال قمر جاوید باجوه په ای اېس ایکې په یوه مهمه چوکۍ نصب کړ.

د نواز شریف پرځولو کې د فیض حمید رول

دا هغه وخت وو چې جنرالواکۍ د هغه وخت برحال وزیراعظم او د پنجاب د یوه مخور سیاست مدار نواز شریف نه راضي نه و او د هغه د ایسته کولو پلان یې جوړ کړی و او فیض حمید ته یې د دغې پروژې د متصدي توب مسولیت وسپاره.

په ۲۰۱۷کې نواز شریف د ستری محکمې په امر، چې تر شا یې جنرالواکی وه، د وزیراعظمۍ نه برطرف شو . د کال ۲۰۱۸په ټول ټاکنو کې ای اېس ای په لوی لاس او په بربنډه توګه په انتخاباتو کې درغلي وکړه.

په مرکزی اسمبلۍ یا ولسی جرګه کې او د پنجاب او پښتونخوا په اسمبلیو کېیې د مسلم لیګ د نواز شریف ګوند ته ماتې ورکړه او د عمران خان ګوند یې په زور بریالی کړ.

چې عمران خان وزیراعظم شو، نو هغه او جنرال باجوه د جنرال فیض حمید د خدمتونو په بدل کې هغه د ای اېی اس رئیس وټاکه.

په دې ډول په عمل کې بادشاهي د جنرال باجوه او فیض حمید لاسونو ته ورغله. د پراخ واک تر لاسه کولو په نتیجه کې فیض حمید کې زیاته جاه طلبی راغله او او ماجرا جویانې یې پیل کړې.

باجوه او فیض دوه دوه نیم کاله د عمران خان سره ډیر خواږه تیر کړل، خو بیا په ځینی مسلو د باجوه او عمران تر مینځ شخړې پیدا شوې؟

فیض د عمران سره ډیر نزدې شوی و او عمران غوښتل چې په کال ۲۰۲۲ کې چې کله باجوه تقاعد کیږي، نو فیض حمید به د هغه ځای ناستی شي، خو باجوه د تقاعد نه وړاندې له نواز شریف او اصف زرداري سره جوړه وکړه او په پارلمان کې د سلب اعتماد له لارې یې عمران خان برطرف کړ.

نواز شریف په هیڅ قیمت فیض حمید ترفیع ته نه پریښود، ځکه چې هغه یې د عمران ښی لاس ګاڼه او په عاصم منیر یې کلک لاس ایښی وو، وجه یې دا وه چې عاصم منیر د ۲۰۲۴په ټول ټاکنو کې د نواز شریف د ګوند سره مرسته وکړه.

د فیض حمید او عاصم منیر جنجال

فیض حمید په اخري وخت کې خپل د ای اېس ای د دورې د نفوذ نه په استفادې سره د یوه جنګ سالار غوندې کارونه وکړل تر څو چې د عاصم منیر د ترفیع مخه ونیسي، تر دې چې کله عاصم منیر لوی درستیز وټاکل شو او فیض حمید تقاعد وکړ.

ویل کیږي چې د هغه نه وروسته هم فیض د عمران سره پټه ملګرتیا وکړه او تلاش یې وکړ چې په اردو کې د ننه د عاصم منیر په ضد کودتا برابره کړي خو دغو تلاشونو ماتې وخوړو او په دغه پروسه کې د فیض حمید او د عاصم منیر تر مینځه کلک مخاصمت وزیږید.

اوس داسې ښکاری چې په راتلونکو څو اونیو کې به پوځي محکمه فیض حمید مجازات کړي. په دې کې د اعدام، عمرب بند یا د څو کلونو بند کیدای شي.

په دې وخت کې عمران خان او فیض حمید دواړه بندیان او په مشکلاتو کې دي، خو که د کوم سیاسي تحول په نتیجه کې عمران د بند نه ازاد شو نو هغه به فیض حمید ته د نجات ورکولو نه ډډه ونه کړي.

یادونه: افغانستان انټرنشنل - پښتو د یوې بې پرې رسنۍ په توګه د ټولو لیکوالو نظریاتو ته درناوی لري؛ خو د چا د نظر ملاتړ نه کوي.

د پاکستان جیونیوز د جمعې په ورځ راپور وکړی، چې د ایپیکس کیمټې په دغه ناسته کې د کورمې ولسوالۍ د وضیعت د کابو کولو او د امن جرګې پر ورستیو لاسته راوړنو په خبرې شوې دي.

د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسین نقوي د پښتونخوا سر وزیر ګنډاپور ته د کورمې ولسوالۍ د وضیعت د کابو لپاره د هر ډول همکارۍ ژمنه کړې او ویلي دي، چې په کورمه ولسوالۍ کې د روان وضیعت کنټرولول یې لومړیتوب دی.

پر همدغه مهال ایپیکس کمیټي په کورمه ولسوالۍ کې د خونړیو پېښو د مخنیوي، په موخه د خلکو له لورې د جوړ شویو مرچلونو د له منځلو وړلو پرېکړه هم کړېده او ویلي یې دي، چې له خلکو د وسلو د راټولولو په اړه یې خبرې روانې دي.

سرچینو ویلي، چې د ایپیکس کمیټې په دغه ناسته کې په کورمه ولسوالۍ کې د شخصي خلګو له لورې د وسلو پر ګرځولو هم د بندیز لګولو پرېکړه شوي ده.

پر همدغه مهال د خیبر پښتونخوا سر وزیر علي امین ګنډاپور ویلي، چې د کورمې ولسوالۍ د وضیعت کابو کولو لپاره به ټول توان په کار واچوي او په یاده ولسوالۍ کې د روان تاوتریخوالي د کابو کولو پر سر باید هیڅ ډول سیاسي چلند ونه شي.

د کورمې ولسوالۍ په اړه د پاکستان د لوړپوړو حکومتي چارواکو دا ناسته پر داسې مهال کیږي، چې له شاوخوا ۷۰ ورځو را دغه ولسوالۍ ته ټولې غځیدلې لارې تړل شوې، په ښارونو کې د خوراکي او سون توکو د کموالي او نشتوالي له امله خلک له سختو ستونزو او کړاوونو سره مخامخ شویدي.
د ځینو راپورونو له مخې چې د درملو د کموالي له امله د ۲۹ ماشومانو په ګډون ۶۰ کسان په روغتونونو او کورونو کې مړه شوي دي.