ملګري ملتونه: افغانستان کې سږکال ۵۰۰ زره ماشومان د خوارځواکۍ له ګواښ سره مخ دي
د ملګرو ملتونو سازمان وايي، د اقلیم بدلون سربیره خوړو ته د لاسرسي محدودیتونو کورنیو ته د خوړو چمتووالي وړتیا کمه کړي ده.
د ملګرو ملتونو سازمان وايي، د اقلیم بدلون سربیره خوړو ته د لاسرسي محدودیتونو کورنیو ته د خوړو چمتووالي وړتیا کمه کړي ده.
که څه هم ملګري ملتونه وايي، چې د خوړو نړیوال پروګرام په افغانستان کې له میلیونونو کسانو سره مرستې کوي، خو یاد پروګرام څه موده وړاندې ویلي و، چې په افغانستان کې له بیوزلو سره د مرستې لپاره له ۷۰۰ ملیون ډالرو زیاتو مرستو ته اړتیا لري.
ملګرو ملتونو د چار شنبې په ورځ پر ایکس پاڼه لیکلي دي، چې سږکال په افغانستان کې څه باندې پنځه سوه زره ماشومان د خوارځواکۍ له ګواښ سره مخ دي.
دغه سازمان وايي، د اقلیم بدلون سربیره خوړو ته د لاسرسي محدودیتونو کورنیو ته د خوړو چمتووالي وړتیا کمه کړې ده.
د ملګرو ملتونو سازمان وايي، د دغه سازمان د خوړو نړیوال پروګرام په افغانستان کې په ښوونځیو کې د ماشومانو لپاره د خوړو چمتو کولو ترڅنګ په میلیونونو خلکو ته مرستې چمتو کوي.
پر همدغه مهال څو ورځې وړاندې د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام ویلي و، چې په روان ساړه ژمي کې د افغانستان میلیونونه وګړي بیړنیو مرستو ته اړ دي.
دغه بنسټ په افغانستان کې د لوږې او بیوزلۍ په اړه اندېښنه ښودلې او له مرستندویه بنسټونو یې غوښتي چې د افغانانو لاسنیوي ته راودانګي.
څه موده وړاندې هم دغه بنسټ ویلي و چې په افغانستان کې پنځه میلیونه خلک په دې نه پوهیږي چې د بل وخت ډوډۍ له کومه کړي.
سره له دې چې په افغانستان کې خلک د لوږې او بېوزلۍ له سخت ناورین سره مخ دي، طالبان لا هم د هغو فرمانونو او بندیزونو په لګولو بوخت دي چې د نړیوالې ټولنې له خوا پرې نیوکې کیږي.
د طالبانو دغه دریځ نړیوالې بشري مرستې کمې کړې او خلک یې له کړاوونو سره مخامخ کړي دي.
د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف د سه شنبې په ورځ (د مرغومي ۲۶) په مسکو کې یوې خبري غونډې ته وویل چې« زه غواړم دا یادونه وکړم په داسې حال کې چې دا سازماني تدابیر مهم دي، د شانګهای همکارۍ سازمان دننه د باور پیاوړي کول، په ځانګړې توګه په هغه فرمټ کې چې اوس د افغانستان په اړه کار کوي (روسیه، چین، پاکستان، ایران)، نور هم ډېر مهم دی. موږ په دې باور یو چې د هند ګډون به سم ګام وي».
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت له کنفرانس وروسته د لاوروف د خبري غونډې بشپړ متن پر خپله پاڼه خپور کړ.
لاوروف وویل، « د شانګهای همکاري سازمان او د افغانستان اړوند فرمټونه، لکه د افغانستان په اړه د مسکو فرمټ، نور اضافي پلیټفارمونه دي چې پاکستان، هند او چین ته ډېر امکانات ورکوي چې له یو بل سره اړیکه ونیسي، هڅه وکړي یو بل ښه درک کړي، هغه پوښتنې وکړي چې هغوی اندېښمنوي او ځوابونه ترلاسه او تحلیل کړي».
د «افغانستان څلور اړخیزه ډلې» وروستۍ ناسته د ۲۰۲۴ کال په نومبر کې د ملګرو ملتونو د عمومي اسامبلې په څنډه کې د بهرنیو چارو وزیرانو په کچه شوې وه. په دې غونډه کې د ایران د بهرنیو چارو وزیر سید عباس عراقچي، د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف، د چین د بهرنیو چارو وزیر وانګ یي او د پاکستان د دفاع وزیر محمد اصف ګډون درلود.
د غونډې له پای وروسته په یوه ګډه اعلامیه کې د افغانستان د «ملي واکمنۍ، سیاسي خپلواکۍ، یووالي او ځمکنۍ بشپړتیا» د ملاتړ غوښتنه وشوه.
شانګهای یو وخت د افغانستان لپاره تماس ډله لرله چې د هند په ګډون ټول غړي پکې شامل وو، خو دغه ډله د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې غیرفعاله شوې ده.
د ترهګرۍ ضد ګډې هڅې
لاوروف په څلور اړخیزه ډله کې د هند غړیتوب داسې وخت وړاندیز کوي چې د روسیې او پاکستان اړیکې هم تودې شوې دي.
لاوروف وویل، « موږ د تیرو څو لسیزو په پرتله له پاکستان سره په تر ټولو ښه پړاو کې یو».
نوموړي پاکستان «د ترهګرۍ قرباني» وباله او ویې ویل چې د اسلاماباد لپاره ترهګرۍ ضد جګړه هغه وخت ممکنه ده چې د خپلو افغان ګاونډیانو، هند او د شانګهای همکارۍ سازمان له ټولو غړو سره ګډې هڅې وکړي.
لاوروف زیاته کړه، « ګڼ شمېر پروژې دي، هغه پروژې هم پکې شاملې دي چې د شوروي دورې په ترڅ کې د پاکستاني اقتصاد لپاره جوړې شوې وې او اوس بېرته بیا رغول کېږي».
لاوروف زیاته کړه، « ترهګرۍ ضد جګړه د هڅو د یوځای کولو غوښتنه کوي، له خپلو افغان ګاونډیو، له هند او د شانګهای همکاري سازمان له ټولو غړو سره، ځکه منځنۍ اسیا، افغانستان او پاکستان د "بدو خلکو" له خوا د خپلو جنایي پلانونو د پلان کولو او پليتابه لپاره کارول کېږي».
هند په افغانستان کې خپله ښکیلتیا ډېروي
د لاوروف څرګندونې داسې مهال دي، چې هند په کابل کې د طالبانو له حکومت سره خپله ښکېلتیا زیاته کړې ده.
د هند د بهرنیو چارو وزیر وکرم میسري تازه په دوبۍ کې د طالبانو د بهرنیو چارو له سرپرست وزیر مولوي امیر خان متقي سره وکتل او پر بشري همکاریو، چابهار بندر او سیمه ییزو اړیکو یې خبرې وکړې.
هند لومړی ځل په ۲۰۱۸ کال کې د مسکو فورم په چوکاټ کې له طالبانو سره خبرې وکړې، چې د دغه هېواد دوو پخوانیو ډیپلوماټانو، امر سینها او ټي سي ای راګاوان یې استازیتوب کاوه.
هند تر دې دمه افغانستان ته پراخې مرستې استولې، چې ۵۰ زره متریک ټنه غنم، ۳۰۰ ټنه درمل، د زلزلې مرستو اړوند۲۷ ټنه توکي، ۱.۵ میلیونه کوویډ ۱۹واکسین ډوزونه پکې شامل دي.
د سیمې ډیپلوماسي او د سوداګرۍ فرصتونه
لاوروف وړاندیز وکړ چې هند او پاکستان خپلې ستونزې د خبرو اترو له لارې حل کړي.
هغه "مسکو فورم" د یوه مناسب پلاتفورم په توګه یاد کړ، چې د دوی ترمنځ د تفاهم ښه کولو لپاره کار وکړي. نوموړي وویل، « هغوی کولای شي خپلې اندېښمنوونکې پوښتنې مطرح کړي او ځوابونه وغواړي. موږ به د دې لپاره خپلې هڅې وکړو، ځکه دا د سیمې په ګټه ده».
هند د چابهار بندر په پرمختګ کې هم پراخې پانګونې کړې دي. دا بندر د افغانستان لپاره یو مهم سوداګریز مسیر دی، چې د پاکستان له لارې تېرېدو اړتیا له منځه وړي او سیمه ییز اتصال ته وده ورکوي.
