د افغانستان په ۲۹ ولایتونو کې د سختو بارانونو، درنو واورو او سړو سیلیو اټکل شوی

د طالبانو تر واک لاندې د هوا پوهنې اداره وایي چې نن به د افغانستان په ډېرو ولایتونو کې شړکنده بارانونه، درنې واورې، د سختو توپانونو سره سړې سیلۍ هم راوالوزي.

د طالبانو تر واک لاندې د هوا پوهنې اداره وایي چې نن به د افغانستان په ډېرو ولایتونو کې شړکنده بارانونه، درنې واورې، د سختو توپانونو سره سړې سیلۍ هم راوالوزي.
دغې ادارې پرون ناوخته د جمعې په ورځ د مرغومي په ۲۸مه په خپرې شوې خبرپاڼه کې ویلي، چې په هرات، فراه، هلمند، کندهار، زابل، ارزګان، غور، بادغیس، فاریاب، جوزجان، سرپل، بامیان، دایکنډي، پکتیکا، غزني، پکتیا، لوګر، میدان وردګ، سمنګان، بلخ، بغلان، پروان، کابل، پنجشیر، نورستان، بدخشان، کاپیسا، ننګرهار، او لغمان ولایتونو کې به سخت بارانونه او سېلۍ راوالوزي.
په دغو ولایتونو کې د باران کچه له ۱۵ څخه تر ۵۰ مليمتره او د واورو اندازه له ۱۰ څخه تر ۴۰ سانتيمترو پورې اټکل شوې ده.
دغې ادارې په خپره شوې خبر پاڼه کې دا رنګه ویلي چې په سالنکونو، لویدیځو، سویلي، ختیځو او مرکزي ولایتونو کې به له دوړو سره سخت بادونه هم مله وي چې چټکتیا به یې په یو ساعت کې له ۵۰ څخه تر ۱۱۰ کیلو مټرو پورې ورسیږي.
افغانستان یو له هغو لسو ولایتونو څخه دی چې اقلیمي بدلون سخت ځپلی او څو کلنې وچکالۍ د دغه هېواد کرنیز سیسټم هم زیانمن کړی دی.
په افغانستان کې که یو شمېر خلک واورو بارانونو ته خوشاله دي، خو ګڼې کورنۍ د سختې لوږې او غریبۍ سره مخامخې دي او د ژمي په سړو سیلیو کې د خونو د تودولو لپاره هیڅ هم نه لري.

په مالیزیا کې د طالبانو سرپرست سفیر نقیب الله احمدي د دغه هېواد له مفتي دوکتور لقمان عبدالله سره لیدلي، په دغه لېدنه کې په دوه اړخېزه همکارۍ او د افغانستان او مالیزیا په سیاسي لېد لوري خبرې شوي.
د باختر خبري اژانس چې اوس د طالبانو تر چتر لاندې فعالیت کوي په خبر کې راغلي چې په مالیزیا کې د طالبانو سفیر د دغه هېواد د فدرالي ایالاتونو (کوالالمپور، پوتراجایا او لبوان) له مفتي دوکتور لقمان عبدالله سره په لیدنه کې د افغانستان او مالیزیا ترمنځ د دوه اړخیزو اړیکو او همکاریو پر پياوړتيا، د دواړو هېوادونو پر سیاسي لیدلوري، د محاکمو اړوند او نورو موضوعاتو اړه خبرې کړي.
په راپور کې راغلي چې د فدرالي ایالتونو مفتي، د مالیزیا او افغانستان پر نږديوالي خوښي څرګنده کړې او له افغانستان سره يې د خپلې ادارې د همکارۍ ډاډ ورکړی دی.
یاده دې وي چې د مالیزیا د وزارت خانو پلاوي په تېر ۲۰۲۴ کې افغانستان ته په خپل سفر کې د بهرنیو چارو له وزیر مولوی امیر خان متقي سره په لېدنه کې ویلي وو، مالیزیا هوډ لري چې د افغان ډیپلوماټانو لپاره د لنډ مهاله روزنیزو پروګرامونو د تنظیم، د معلوماتي ټکنالوجۍ په برخه کې د روزنیزو پروګرامونو، د افغان ملکي خدمتونو د کارکوونکو لپاره د محاسبې او پراختیا او د مسلکي پروګرامونو د تنظیم په برخه کې له افغانستان سره همکاري وکړي.

له سمنګان ولایت سرچینو افغانستان انټرنشل ته ویلي، چې د سې شنبې په ماښام د سمنګان ولایتي روغتون اداري مدیر پیر محمد هارون د روغتون د فیس ټولوونکې کارمنې سره د جنسې اړیکې پر مهال د طالبانو د استخباراتو د ۰۸ مدریت له لوري نیول شوی دی.
سرچینو افغانستان انټرنشنل ته وویل، پیر محمد هارون بندي دی او نجلۍ خوشې شوې ده.
سرچیني وايي، د سمنګان د ولایتي روغتون اداري مدیر پيرمحمد کاروان د یادې نجلۍ په جنسي ځورونه تورن دی او تردې وړاندې یې هم دې نجلۍ ته له دندې د ګوښه کولو ګواښونه کړي وو.
له سمنګان سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې پيرمحمد هارون همدارنګه په روغتون کې د کارکوونکو په ګمارلو کې بډې اخیستې دي.

همدارنګه یوې بلې سرچینې افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې د سمنګان د عامې روغتیا رییس ملا محب الله بهاري هم د دغه روغتون د فیس راټولو کارکوونکې سره په جنسي اړیکو نیولو تورن دی، خو نوموړی د طالبانو د استخباراتو له لوري نه دی نیول شوی.
د سرچینو په خبره، د دغه ولایت د ولایتي روغتون اداري مدیر پیرمحمد هارون او د عامې روغتیا رییس ملا محب الله بهاري د طالبانو د لوړ پوړو چارواکو له ملاتړ برخمن دي او دمګړۍ د استخباراتو له زندان د پيرمحمد هارون د راخوشي کولو هڅې دوام لري.

د ازبکستان د بهرنیو چارو وزارت وايي، له پاکستاني چارواکو سره یې په افغانستان کې د روانو ټرانسپورټي او مخابراتي پروژو په تېره د افغان ټرانس پټلۍ پر جوړولو خبرې کړې دي. افغان ټرانس پټلۍ د ازبکستان له ترمز ښار پیلیږي او له مزارشریف او کابل تر تېریدو وروسته پېښور ته رسیږي.
د ازبکسان د بهرنیو چارو وزارت وايي، په دغه لیدنه کې د افغانستان په چارو کې د ازبکستان د ولسمشر ځانګړي استازي عصمت الله ارګاشف او په ازبکستان کې د پاکستان سفیر احمد فاروق ګډون درلود.
دوی دواړو په افغانستان کې پر پروژو سربېره له ازبکستان او پاکستان سره د طالبانو د حکومت د اړیکو پر اوسني وضیعت او سیمه ییز امنیت هم خبرې وکړې.
افغان ټرانس پټلۍ د ازبکستان له ترمز ښار پیلیږي او د مزارشریف او کابل ښارونو تر تېریدو وروسته د کورمې له لارې د پښتونخوا تر پېښور رسیږي.
د افغانستان، پاکستان او ازبکستان ترمنځ د ټرانس افغان ریل پټلۍ د جوړولو پلان په ۲۰۱۸ کال کې وړاندې شو ترڅو یوه اقتصادي لویه لاره جوړه شي چې منځنۍ اسیا د پاکستان له سمندري بندرونو سره وصل کړي.
دغه پټلۍ چې ۵۷۳ کیلومتره اوږدوالی لري د جوړولو لګښت یې له څلورنیم میلیارد ډالرو څخه زیات اټکل شوی دی.

یو شمېر هغه زدکوونکي چې د روسیې بورسونه یې ترلاسه کړي دي وايي، چې د طالبانو د لوړو زدکړو وزارت د دوی د سفر مخالفت کړی دی. په کابل کې د روسیې د علم او فرهنګ کور دغو زدکوونکو ته ویلي، چې د طالبانو د لوړو زدکړو وزارت د دوی د تحصیلي سفر مخه نیولې ده.
یوه زدکوونکي افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې د طالبانو د لوړو زدکړو وزارت چارواکي «غیري اسلامي» هیوادونو ته د زدکوونکو د سفر مخالف دي.
د هغه په وینا طالبان په دې باور دي، چې دوی د زدکړې لپاره دې هیوادونو ته سفر سره خپلي «مذهبي عقیدې» له لاسه ورکوي.
یو شمېر زدکوونکو د جمعې په ورځ (د مرغومې ۲۸مه) افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې دوی د ۲۰۲۳ کال لپاره د روسیې د حکومت د بورسونو لپاره غوښتنه کړې وه او د ۲۰۲۴ کال په نیمایي کې په کابل کې د روسیې د علم او فرهنګ کور د دوی ۵۰۰ کسان د دې بورسونو لپاره وړ وګڼل.
تېر کال هم طالبانو د ۵۰۰ نارینه زدکوونکو پاسپورټونه ضبط کړل او د زدکړو لپاره یې روسیې ته د هغوی د سفر مخه ونیوله.
هغو زدکوونکو چې دغه بورسونه یې یې ترلاسه کړي افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې په کابل کې دروسيې د علم او فرهنګ کور د طالبانو د لوړو زدکړو وزارت له چارواکو سره له خبرو وروسته د پنجشنبې په ورځ (د مرغومې ۲۷مه) د زدکوونکو استازو ته خبر ورکړ، چې طالبان د دوی د تحصیلي سفر مخالف دي.
یو زدکوونکي وویل، چې هر محصل د تعلیمي اسنادو په ژباړلو او طبي معایناتو کې له ۱۰۰ تر ۲۰۰ ډالرو مصرف کړی دی.
هغه زیاته کړه، چې نوماندانو د دې بورسونو لپاره ټول اداري پروسیجرونه او اسناد بشپړ کړي دي.
زدکوونکي وايي، چې د روسیې د علم او فرهنګ کور په دې موده کې څو ځله د دوی له ۱۵ استازو سره لیدلي او خبرې یې کړې دي.
د دغو زدکوونکو په وینا، د روسیې د علم او فرهنګ کور د طالبانو د لوړو زدکړو وزارت د موافقې ترلاسه کولو ډېره هڅه وکړه.
د طالبانو د لوړو زدکړو وزارت په رسمي ډول په دې اړه څه نه دي ویلي.
د زدکونکو په وینا، د ۲۰۲۲ کال د روسیې د بورسونو لپاره یو شمیر نوماندان د ۲۰۲۳ کال په نیمایي کې د روسیې د علم او فرهنګ کور په مرسته د ایران له لارې هغه هیواد ته سفر وکړ.
خو دا زده کوونکي دا مني، چې د روسیې د علم او فرهنګ کور د دې دورې زدکوونکو لپاره د ویزې اسانتیاوې او د ایران له لارې د زدکړې سفرونه چمتو کولو ته لیواله نه ده.
یوه زدکوونکي وویل، چې د روسیې د علم او فرهنګ کور نه غواړي، چې د زده کوونکو په خاطر له طالبانو سره خپلې اړیکې خرابې کړي.

د بیلاروس ولسمشر د بهرنۍ سوداګرۍ په یوه غونډه کې نن ویلي، چې د افغانستان او سوریې چارواکي ورته د همکارۍ وړاندیز کوي، خو په په دواړو هېوادونو کې وضیعت پیچلی دی. لوکا شینکو زیاتوي، هېواد یې له ختیځ سره سوداګرۍ ته اړتیا لري، چې موخه یې د اسیا او منځني ختیځ هېوادونه دي.
د بیلاروس رسنو د راپور له مخې، د دغه هېواد ولسمشر د جمعې په ورځ د بهرنۍ سوداګرۍ په اړه په یوه غونډه کې وویل، چې سوریه، افغانستان او ډېرو افریقایي هېوادونو له بیلاروس سره د همکارۍ لیوالتیا ښودلې ده.
د بیلاروس ولسشمر الکساندر لوکاشینکو په یاده غونډه کې ویلي:«سوریه موږ ته د همکارۍ وړاندیز کوي، زموږ له چارواکو څخه غواړي چې ورشي، خبرې ورسره وکړي او پلانونه عملي کړي. افغانستان هم زموږ په محصولاتو کې لیوالتیا لري. په دواړو هیوادونو کې وضعیت پیچلی دی.»
د بیلاروس ولسمشر په وینا، د پاکستان، انډونیزیا او شمالي کوریا په ګډون په ختیځ کې شاوخوا پنځو هیوادونو بیلاروس ته بلنه ورکړې چې د همکارۍ په اړه د خبرو اترو لپاره د لوړې کچې غونډې وکړي.
نوموړي ویلي، چې دمګړۍ د بیلاروس بهرنۍ سوداګرۍ تر ډیره د ختیځ هېوادونو ته اړتیا لري خو وايي، هیواد یې په بشپړ ډول د لویدیځو هیوادونو سره اقتصادي همکاري نه پریږدي.
نوموړي زیاته کړه:«موږ لاهم په هغو شیانو کې سوداګري کوو چې زموږ دواړو ته په زړه پورې دي، خو حجم او پیسې یو شان ندي. له همدې امله، موږ به د روسیې فدراسیون، د چین د خلکو جمهوریت په څیر ختیځ بازارونو باندې تمرکز وکړو.»
نوموړي دغه څرګندوني په داسې حال کړي دي، چې د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزارت مرستیال لوکا شیویچ د مرغومي په ۲۳مه کال ته د سفر پر مهال له طالب چارواکو سره د سیاسي او اقتصادي همکاریو په اړه خبرې وکړې.
بیلاروس سوېلي اسیا ته د داسې دهلیز جوړېدل غواړي چې له دغه هېواد پیلیږي او له روسیې، قزاقستان او ازبکستان په تېریدو د افغانستان له لارې پاکستان او بیا تر هند سمندر رسیږي.
شاوخوا پنځه میاشتې وړاندې د ازبکستان د ټرانسپورټ وزارت هم د یوې اعلامیې په خپرولو سره ویلي و، چې پاکستان هم هند سمندر ته د افغانستان له لارې له تلونکي نړیوال دهلیز سره یو ځای شو.
