د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ له خوا د کډوالو د منلو ځنډولو اجرایوي فرمان د هغه افغان ـ امریکایي سرتیري ویره لا پسې زیاته کړې چې له اوږدې مودې راهیسې په کابل کې د خپلې خور د برخلیک په اړه اندیښمن و.
دغه سرتیری رویټرز ته ویلي، ویره لري چې خور یې ممکن د طالبانو له یوه جنګیالي سره واده کولو ته اړ ایستل شي یا مخکې له دې چې له خپل خاوند سره له افغانستان نه ووځي او په امریکا کې د کډوالې په توګه میشته شي ښایې د پیسو لپاره د تښتونې هدف شي.
د امریکا د پوځ د ۸۲مې هوايي فرقې یوه سرتیري د امنیتي دلایلو له امله د نوم نه ښودلو په شرط د سې شنبې په ورځ رویټرز ته وویل:«زه ټوله ورځ یوازې په دې اړه فکر کوم. زه ان خپل کار په سمه توګه نشم کولی ځکه چې دا مساله ما په ذهني توګه اغیزمنوي.»
د پخوانیو سرتیرو او مدافع ډلو مشر او له دې مسالې سره بلد امریکايي چارواکي شان وانډایور په وینا، د دوشنبې په ورځ د ټرمپ له لوري لاسلیک شوي فرمان له مخې، د فعالو امریکايي پوځیانو د نږدې ۲۰۰ کورنیو غړو الوتنې چې په امریکا کې د کډوالو د بیا میشتېدنې لپاره منل شوي دي، ځنډول شوې.
د وان ډایور او چارواکو په وینا، دوی د هغو ۱۵۶۰ تنو افغان کډوالو له ډلې دي چې د الوتنو له لیست څخه به وایستل شي.
دوی وايي، په دې ډله کې بې سرپرسته ماشومان او هغه افغانان شامل دي چې د طالبانو له سخت ګواښ سره مخ دي ځکه دوی د امریکا په ملاتړ د حکومت لپاره جنګیدلي وو.
خو طالبانو ویلي، چې د امریکا په ملاتړ د تېر حکومت چارواکو او سرتیرو لپاره یې عمومي بښنه اعلان کړې او د هر ډول غچ اخیستنې تورونه ردوي.
د کډوالو نامعلوم برخلیک
د امریکا د ۸۲ هوايي فرقي یو پخواني افغان امریکايي سرتیری وايي:«دا ښه خبر نه دی. زما د کورنۍ لپاره، زما د میرمنې لپاره، د ټولو هغو افغانانو لپاره چې موږ سره یې په ماموریت کې مرسته کړې وه. دوی خپل ژوند په خطر کې واچاوه. اوس به دوی یوازې پاتې شي او د دوی برخلیک روښانه نه دی.»
رووفي د افغان پوځ یو پخوانی افسر و، د زده کړې په ویزه امریکا ته تللی او تابعیت یې ترلاسه کړ او د امریکا په پوځ کې شامل شو.
نوموړی د امریکايي جنرال د سلاکار او ژباړونکي په توګه د کابل له هوايي ډګر څخه د ګډوډ وتلو شاهد پاتې شوی او هغه پخپله د امریکایانو، د امریکا د سفارت د کارمندانو او نورو په ژغورلو کې مرسته کړې ده.
د رووفي میرمن په دې وروستیو کې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت له خوا د کډوالو د ویزې د پروسس لپاره دوحې ته انتقال شوې خو اوس د امریکا په یوه پوځي اډه کې په ناڅرګند حالت کې پاتې ده.
رووفي چې په ۲۰۲۲ کال کې د امریکا له پوځ څخه تقاعد شوی وايي:«که زما میرمن بیرته لاړه شي، نو دوی (طالبان) به هغه او د هغې کورنۍ ووژني.»
همدارنګه د ۸۲مې هوايي فرقي یو فعال سرتیری وايي، چې هغه هم ورته ویره لري.
د نوموړي په خبره، دده خور او د هغې خاوند د هغو خلکو له خوا په تښتولو ګواښل شوي چې فکر کوي دوی شتمن دي ځکه د کورنۍ پاتې غړي یې د ۲۰۲۱ کال د تخلیې په جریان کې امریکا ته تللي دي.
د جګړې د وخت د متحدینو د ټولنې اجرایوي رییس کیم سټیفیري چې له افغانانو او عراقیانو سره مرسته کوي وايي، د ټرمپ دغه امر اندیښنې راپورته کړې دي.
یو بل افغان امریکایی چې له امریکایي سرتیرو سره ژباړن و او د امریکا د ګرین کارت له ترلاسه کولو وروسته یې د ټیکزاس ملي ګارډ کې دنده ترلاسه کړه وايي، د هغه مور او پلار، دوه خویندې، ورور او د ورور کورنۍ ټاکل شوې وه چې په راتلونکې میاشت کې امریکا ته الوتنه وکړي.
دغه افغان الاصله امریکايي د خپلې کورنۍ د خوندیتوب لپاره د نوم نه اخیستلو په شرط وویل:« زه په الفاظو کې نشم بیانولی چې څنګه احساس کوم. له پرون راهیسې ښه احساس نه کوم. زه خوب نه لرم او څه نه شم خوړلی.»
د کډوالۍ پر وړاندې مبارزه د ټرمپ د ۲۰۲۴ کال د بریالي ټاکنیز کمپاین یوه مهمه ژمنه وه، چې د امریکا د کډوالو د پروګرامونو برخلیک یې پټ ساتلی و.
په مکتوب کې یادونه شوې، « د بهرنیو چارو وزارت په کلکه ټینګار کوي چې دا پروسه د نړیوال قانون غوښتنه ده او د افغانستان د مشروع حکومت په توګه د طالبانو د ډیفکتو رژیم د سیاسي پېژندنې مانا نه لري».
د جرمني د بهرنیو چارو وزارت ویلي، چې د ډيپلوماټانو ځانګړي حقونه او خوندیتوب د هغوی د وتلو پر وخت یا د کوربه هېواد له خوا ورکړل شوي مناسب وخت له پای ته رسیدو وروسته ختمیږي.
د جرمني د بهرنیو چارو وزارت د یادو ډیپلوماتانو او کونسلي چارواکو او د هغوی د کورنیو غړو د وتلو لپاره مناسب وخت د ۲۰۲۵ کال د جنورۍ ۳۰مه ټاکلی. جرمني وايي، چې تر دغه مهاله د یادو کسانو ځانګړي حقونه او مصونیتونه پای ته رسېږي.
د جرمني د بهرنیو چارو وزارت دغه راز له سفارت څخه غوښتنه کړې، چې د پروتوکول د لارښوونو له مخې د یادو کسانو د هویت کارتونه لغو او بیرته وسپاري.
یاد وزارت ټینګار کړی، چې دغه شپږ افغان ډیپلوماتان او کونسلي چارواکي که په جرمني کې پاتې کیږي، اړ دي چې د جرمني د کډوالۍ قانون له مخې د ۲۰۲۵ کال د جنورۍ له دیرشمې وروسته د اقامې لپاره غوښتنلیک ور کړي.
طالبان د دغو ۶ ډیپلوماټانو د اقامې لغو کېدل غواړي
طالبانو په برلین سفارت او بن کونسلګرۍ کې د شپږو ډيپلوماټانو د لرې کولو لپاره دوه جلا مکتوبونه استولي دي.
په دغو مکتوبونو کې، چې افغانستان انټرنشنل ته رسیدلي، د طالبانو بهرنیو چارو وزارت په جرمني کې د افغانستان سفارت او بن کونسلګرۍ ته سپارښتنه کړې، چې ددغو شپږو ډیپلوماټانو دندې پای ته رسېدلې او باید د جرمني دولت ته ابلاغ شي چې اقامې یې لغو کړي.
طالبانو د ۶۴۶ شمېرې مکتوب له لارې چې په لیندي میاشت کې ددې ډلې د بهرنیو چارو وزارت د دفتر لوی رییس مفتي محب الله وثیق صادر کړي، د برلین سفارت ته سپارښتنه کړې، چې درې ډيپلوماټان (لومړی سکرتر نوراحمد سالنګي، درېیم سکرټر محمد نسیم فقیرزاده او دویم سکرټر فریدخان علیزاده) له دندو لرې کړي، ځکه په جرمني کې یې د کار موده پای ته رسېدلې او تر اوسه په دنده کې دي.
سفارت ته د لیندي میاشتې تر پایه پورې وخت ورکړل شوی او وروسته درېواړه له دندو لرې کړای شوي دي.
په مکتوب کې دغه راز ویل شوي چې دا موضوع کوربه هېواد ته هم ورسوي.
په دویم ۶۴۷ شمېره مکتوب کې د بن افغان کونسلګرۍ ته سپارښتنه شوې، چې د (کونسل پویا طاهري، کونسلي اتشه محمد ظاهر اسد یفتلي او کونسل اکرام الدین بایزیدي) په نومونو درې تنه ډپلوماټان له دندو لرې کړي، ځکه کاري موده یې پای ته رسېدلې ده.
د پخوانیو ډیپلوماتانو انزوا
یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې عبدالباقي پوپل پر سفارت له کنټرول وروسته په چټکۍ ځان د طالبانو له ګټو سره ملګری کړی.
سرچینه وايي، چې د مخالفو ډیپلوماتانو له لرې کېدو وروسته پوپل د سفارت د ټولو داخلي چارو او د افغان اتباعو د شخصي معلوماتو د ذخیرې کنټرول په لاس کې اخیستی.
سرچینه زیاتوي، « طالبانو د ۲۰۲۴ کال په فبروري کې دغو معلوماتو ته د لاسرسي غوښتنه کړې وه، خو پخوانیو ډیپلوماتانو یې مخالفت کړی و. اوس داسې راپورونه دي، چې پوپل هڅه کوي د سفارت ډیټابېس د طالبانو د بهرنیو چارو له وزارت سیستم سره وصل کړي».
سرچینه وايي، د دغه پرمختګ له امله وېره شته چې د پاسپورټونو، تذکرو، او نورو شخصي اسنادو په ګډون د افغانانو حساس معلومات د څارنې یا تعقیب لپاره وکارول شي.
راپورونه ښیي چې طالبان یوازې له برلین څخه له سل زرو ډېرو افغان وګړو شخصي ریکارډونو ته د لاسرسي په لټه کې دي، چې ډیری یې په افغانستان کې د طالبانو له ظالمانه واکمنۍ تښتیدلي دي.
د شنونکو په باور، طالبان دا معلومات د مختلفو موخو لپاره کارولی شي، چې د اشخاصو تعقیب، له بهرنیو حکومتونو یا سازمانونو سره د اړیکو لرونکو کسانو په نښه کول او هغو کسانو ته سزا ورکول پکې شاملېدای شي چې د طالبانو د واکمنۍ مخالف ګڼل کیږي.
سرچینې وايي، چې اوس مهال، په برلین کې د افغانستان سفارت د عبدالباقي پوپل او محمد اصف عبدالله تر کنټرول لاندې دی.
د سرچینو په باور، د جرمني په افغان سفارت کې د طالبانو مخ په وده نفوذ په ټوله اروپا کې د افغان اتباعو خوندیتوب او امنیت تر پوښتنې لاندې راوستلای شي.
