د ډیموکراسۍ د دفاع بنسټ پر خپلې وېبپاڼې د جانتن سیاه لیکنه خپره کړې، چې پهکې له افغانستان څخه متحدهایالاتو او اروپا ته د داعش خراسان څانګې ګواښونه په نښه کوي. په مقاله کې ټینګار شوی، چې دغه ډله په یو ستر ګواښ بدلېدونکې ده.
په مقاله کې راغلي، چې له افغانستان څخه د امریکا تر وتلو څلور کاله وروسته د اسلامي دولت د خراسان ولایت (ای اېس کې پي) له خوا رامنځته شوی ګواښ له سیمې بهر پراخ شوی، چې اوس د امریکا او اروپا دواړو خاورې ته ګواښ دی.
د داعش خراسان په فعاله توګه د پولو په اوږدو کې د جنګیالیو ګومارنه او لېږد سره، سیمهییز لوبغاړي لکه طالبان، ایران، تاجکستان او پاکستان د دې توان نهلري، چې د دغې جهادي ډلې د ودې مخه ونیسي.
د ملګرو ملتونو یو راپور د داعش خراسان پراختیا په ګوته کوي
د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د کمېټې څېړنیز ملاتړ او د بندیزونو د څارنې ټیم د فېبرورۍ په شپږمه په یوه راپور کې د داعش خراسان چټکه پراختیا په ګوته کړه.
د افغانستان د حقیقي چارواکو او سیمهییزو دولتونو له هڅو سره - سره، د څارنې ټیم د داعش خراسان ارزونه وکړه، چې «تر ټولو لوی بهرنی ترهګریز ګواښ» دی.
د ملګرو ملتونو له ترهګرۍ سره د مبارزې د دفتر سرمنشي ولادیمیر ورونکوف د فېبرورۍ په ۱۰ مه د دغو اندېښنو څرګندونه وکړه.
هغه وویل، چې په تېرو شپږو میاشتو کې د نړۍوالې ترهګرۍ یوه عمومي کتنه ښيي، چې داعش خراسان په افغانستان کې د «پام وړ ګواښ» باندې بدل شوی، په داسې حال کې چې د دې ډلې ملاتړو په ټوله اروپا کې بریدونه تنظیم کړي او له منځنۍ اسیا څخه د انفرادي هڅو لپاره د بیا ځل لپاره هڅې کوي.
د متحده ایالاتو لپاره ګواښ
په دغې خپره شوې مقاله کې راغلي «لکه څنګه چې د داعش خراسان لاسرسی متحده ایالاتو ته پراخېږي، د ولسمشر ډونالډ ټرمپ ادارې خپل پام د دې ډلې مخ پر ودې نفوذ او وړتیاوو سره مقابلې ته اړولی دی.
د فېبرورۍ په ۱۰مه د ملګرو ملتونو په ماموریت کې د امریکا سفیرې ډوروتي شیا خبرداری ورکړ: «په مرکزي اسیا کې د داعش پورې تړلې ډلې په ځانګړې توګه داعش-خراسان هم یو مهم نړۍوال ګواښ دی. موږ د بریدونو د طرح کولو او ترسره کولو لپاره د داعش خراسان وړتیاو په اړه اندېښمن یو.»
د متحده ایالاتو د عدلیې وزارت د ۲۰۲۴ کال په اکټوبر کې یو افغان وګړی له داعش سره په اړیکې تورن کړ، چې په متحده ایالاتو کې د ټاکنو په ورځ د ترهګریز برید د ترسره کولو دسیسه یې جوړه کړې وه.
مقاله وړاندې لیکي، ټرمپ په افغانستان کې د امریکا د پوځي تجهیزاتو د پرېښودو په اړه د تېرې ادارې پر پرېکړې هم نیوکه کړې، چې طالبانو ته یې اجازه ورکړې وه څو شتمنۍ یې ضبط کړي او امریکا ته یې د پیغور په توګه وړاندې کړي.
د ۲۰۲۲ کال د دفاع وزارت یوې څېړنې راپور ورکړی، چې په دې شتمنیو کې ۷۸ الوتکې، ۴۰۰۰۰ پوځي وسایط او درې سوه زره میله وسلې شاملې دي، چې په ټولییز ډول نږدې ۷ میلیارد ډالر ارزښت لري.
په دغه مقاله کې راغلي، چې د بشپړ پوځي یووالي د ساتلو لپاره د طالبانو د ناتوانۍ په پام کې نیولو سره، د متحده ایالاتو له خوا د دغو وسلو د پام وړ برخه د نورو اسلامپالو ډلو په لاس کې ده.
د بېلګې په توګه، په دې وروستیو کې خپره شوې ویډیو ښیي چې د متحدهایالاتو نظامي تجهیزات اوس د جیش العدل په واک کې دي، چې د متحده ایالاتو له خوا ټاکل شوې ترهګره ډله ده.
د طالبانو په امنیتي دستګاه کې د داعش خراسان ژور نفوذ په کلکه څرګندوي، چې دا ډله هم دغو شتمنیو ته لاس رسی لري.
اروپا ته ګواښ
په دغه مقاله کې د داعش خراسان په اړه د ملګرو ملتونو راپور ته هم کتنه شوې.
په مقاله کې راغلي، چې د ملګرو ملتونو راپور داعش خراسان د اروپا لپاره د بهرني ترهګریز ګواښ په توګه په ګوته کړی دی.
د ناکامو پلټنو زیاتېدونکي شمېره د دې ډلې هوډ او وړتیا په ګوته کوي، چې د لوړو تلفاتو بریدونو ترسره کولو لپاره په عمده ډول لوی شمېر او نرم هدفونه په نښه کوي.
د داعش خراسان وړتیاوې د پرمختللي انلاین پروپاګنډ شبکې او لوژستیکي بنسټونو له خوا پراخ شوي، چې د روسي ژبې په کارولو سره له لېرې کار کوي.
د مرکزي اسیا او شمالي قفقاز څخه د استخدام کوونکو ترمنځ د دې ډلې نږدې ۱۹ غړي چې د چیچینیا او د تاجکستان داعش خراسان غړي دي، د اروپا د شینګین سیمه کې د دغه ډلې غړي ځای په ځای کولو کې اسانتیاوې برابرې کړي او د بریدونو لپاره یې مالي او لوژیستیکي ملاتړ چمتو کړی او د ۲۰۲۴ کال په جولای کې په اتریش، بلجیم او جرمني کې ګډ عملیات د دې ښکاره ثبوت دی.
د فېبروري په ۱۳ د جرمني په مونیخ کې ترهګریز برید، چې ۳۴ کسان یې ټپیان کړل او دوه یې ووژل، په اروپا کې د داعش خراسان نفوذ شبکه نوره هم روښانه کړه.
د جرمني چارواکو ویلي، چې برید کوونکی یو افغان پناه غوښتونکی و چې «اسلامي روحیه» یې لرله.
جرمني په وروستیو کلونو کې د داعش خراسان د فعالیت لپاره په یوه مهم مرکز بدل شوی.
د ۲۰۲۴ کال په اپرېل کې د جرمني فډرالي څارنوالۍ د تاجکستان، ترکمنستان او قرغزستان اوه بهرني اتباع د داعش خراسان ISKP په استازیتوب د ترهګریزو بریدونو په پلانولو تورن کړل.
په دغه لیکنه کې راغلي، د داعش خراسان ګواښونه د اروپا له پولو څخه هم تېرېږي.
د برېټانیا یوه ۳۶ کلنه ښځه د فېبرورۍ په ۱۳مه وروسته له هغه چې له داعش سره د یوځای کېدو لپاره افغانستان ته د سفر کولو پلان درلود، د ترهګرۍ په جرم محکومه شوه.
ددغې مېرمنې په تړاو د واریکشایر پولیسو څرګنده کړه، چې هغې د یو طرفه الوتنې لپاره پیسې خوندي کړې وې او د ۲۰۲۲ کال له سپټمبر څخه یې د ۲۰۲۴ کال د جنوري تر میاشتې په ټولنیزو رسنیو کې ګرافیک افراطي مواد شریک کړي وو.
د داعش خراسان په کابو کولو کې د ایران ناکامي
مقالې د داعش خراسان په کابو کولو کې د ایران ناکامۍ ته اشاره کړې او لیکلي یې دي: «په داسې حال کې چې ایران په عراق او سوریه کې له اسلامي دولت سره جګړه کړې، خو په افغانستان کې د داعش د حضور په مخنیوي کې پاتې راغلی. په پایله کې، تهران د دې ګواښ د حل یا کمولو لپاره ځان په طالبانو تکیه کوي، خو طالبان ددې چارې توان نهلري.»
د ایران اسلامي جمهوریت ستر رهبر علي خامنه اي د فېبرورۍ په نهمه له «افغانستان سره د اعظمې ښکېلتیا» امر وکړ.
دا حکم د جنورۍ په میاشت کې د طالبانو د دفاع وزیر یعقوب مجاهد او د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي تر منځ د لیدنې وروسته وشو، چې په ترڅ کې یې دواړو خواوو د استخباراتي معلوماتو شریکولو په اړه خبرې وکړې.
د دې هڅو سره سره، ایران د داعش خراسان د ګورمارلو لپاره د ټرانزیټ مرکز پاتې دی.
د ملګرو ملتونو راپور یادونه وکړه، چې د داعش خراسان غړو لپاره د قاچاق مهمې لارې د افغانستان هرات او نیمروز ولایتونو ته د ننوتلو دمخه د ایران له ارومیه، مشهد او زاهدان ښارونو څخه تېرېږي.
اسلامي جمهوریت د ایران په سوېل ختیځ ښار کرمان کې د ۲۰۲۴ کال په جنورۍ کې د دوو بمي چاودنو لپاره د داعش خراسان د غړو په څارنه کې هم پاتې راغلی، په داسې حال کې چې پاکستان په دې وروستیو کې یو شمېر هغه کسان نیولي چې د دغه برید تمویل او طرحه یې کړې وه، خو ددغه برید اصلي طراح طارق تاجکي په افغانستان کې پټ دی.
دا پرمختګ په ځانګړي ډول د تهران د رژیم لپاره د سپکاوي وړ دی.
د سپاه پاسداران قدس ځواک چې د اسلامي جمهوریت د بهرنیو عملیاتو مشري په غاړه لري، د اسماعېل غني په مشرۍ چې دنده یې په افغانستان متمرکزه ده، د ایران په ختیځه پوله کې د داعش خراسان له زیاتیدو او په سوریه کې د بشار الاسد د رژیم له نسکورېدو سره په لوېدیځه غاړه کې قدس ځواک په زیاتېدونکې توګه په سیمه کې د سُني اسلامپالو سره د مقابلې وس نهلري.
د تاجکستان مسوولیت
د ملګرو ملتونو راپور د داعش خراسان په لیکو کې د تاجکستاني وګړو ژور نفوذ ته اشاره کړې او دا په ګوته کوي، چې د منځنۍ اسیا خلک په ځانګړې توګه تاجکستاني وګړي د شبکې د یوې برخې په توګه استخدام شوي، چې د افغانستان د پولو په اوږدو کې د جنګیالیو غیر قانوني تګ و راتګ اسانه کوي.
د دې تر ټولو روښانه مثال د ۲۰۲۴ کال په مارچ کې د داعش خراسان د تاجکستان وګړو له خوا په مسکو کې وژونکی برید وو.
دوشنبه هم په خپلو پولو کې له دې ننګونې سره مخ دی.
د ترهګرۍ ضد عملیاتو په لړ کې د تاجکستان یوې محکمې د فېبرورۍ په ۱۴ مه د داعش خراسان له ۳۰ څخه زیاتو غړو ته د یوه ډلهییز ترهګریز برید د ترسره کولو په موخه له اتو څخه تر ۲۰ کلونو پورې د بند سزا واوروله.
داعش خراسان د طالبانو له کمزورۍ ګټه پورته کوي
په خپلو لیکو کې د نفوذ او فساد په مخنیوي کې د طالبانو پاتې راتلو د داعش خراسان پراختیا نوره هم فعاله کړې ده.
یوه ښکاره بېلګه په بامیان ولایت کې د طالبانو د استخباراتو د عمومي ریاست د مشر مولوي نیک محمد عفیفه د داعش ډلې ته وروستی انعطاف دی.
د زیاتو زیانونو سره مخ طالبانو د دې راپورته کېدونکي ګواښ سره د مبارزې لپاره د نورو اورپکو ډلو لیست کولو ته لاره هواره کړې.
لکه څنګه چې داعش خراسان په شمالي افغانستان کې پراخ شوی، طالبانو د ختیځ ترکستان اسلامي غورځنګ، د ازبکستان اسلامي غورځنګ (ای اېم یو) او د جماعت انصارالله جنګیالي د دوی سره د مقابلې لپاره راټول کړل.
