د قزاقستان شازدافیر نن هرات کې له ځايي طالب چارواکو او په دغه ولایت کې له سوداګرو سره د خپلمنځي سوداګرۍ پر زیاتولو خبرې وکړې. قزاقستان تېر دوبی وویل، چې له افغانستان سره د خپلې سوداګرۍ درې میلیارد ډالرو ته د رسولو لپاره پر بدیله لار کار کوي، چې له ترکمنستان هرات ته رسېږي.
قزاقستان دغه هدف ته د رسېدو د یوې هڅې په توګه د تېر کال په مۍ میاشت کې په هرات کې د سوداګرۍ خونه هم فغاله کړه.
د طالبانو والي اسلام جار په نننۍ لیدنه کې ویلي، چې د دې خونې پیلېدو سره د افغانستان او قزاقستان ترمنځ سوداګري هم پراخه شوې ده.
طالبان په خپله اعلامیه کې د قزاقستان د شازدافیر ګازیز اکباسوف له خولې وايي، راتلونکو کلونو کې به خپلمنځي راکړه ورکړه نوره هم زیاته شي.
قزاقستان په هرات کې د سوداګرۍ خونې تر فعالولو وروسته وویل، چې غواړي د یو مهم لوجسټیک مرکز له لارې سوېلي اسیا او خلیج ته د رسېدو لپاره د افغانستان سړکونو او پټلۍ ته پراختیا ور کړی.
قزاقستان دغه هدف ته د رسېدو لپاره هم د ترکمنستان له لارې هرات په نښه کړی او نن یې شازدافیر له طالب چارواکو سره د پټلۍ پر پراختیا هم خبرې کړې دي.
د طالبانو والي هم ویلي چې د هرات د تورغونډۍ او اسلام کلا پټلۍ د هرات- مزار او هرات- کندهار له پټلیو سره نښول کېږي.
هرات د ټاپي پروژې له پلوه هم مهم دی چې د ترکمنستان، افغانستان پاکستان او هند د ګاز نللیکه د دغه ولایت له لارې افغانستان ته ننوځي او تر نورو ولایتونو تېرېدو سره پاکستان ته اوړي.
د دې پروژې کارونه په ترکمنستان کې بشپړ او تېر دوبی په هرات کې پیل شوي دي.
قزاقستان هم د دې پروژې بشپړېدو ته لېوال دی او د دغه هېواد د انرژۍ وزارت تېره میاشت وویل، چې دولتي شرکت قزاق ګاز له دې پروژې سره د یوځای کېدو لپاره د ترکمنستان له ترکمن ګاز شرکت سره خبرې اترې پیل کړې دي.
ترکمن ګاز په ټاپي کې ۸۵ سلنه ونډه لري او قزاقستان هم پکې شریکېدل غواړي.
د یوسف وفا له دفتر د سلواغې په لومړۍ نېټه د طالبانو سترې محکمې ته د لېږل شوي رسمي لیک له مخې، د بلخ والي غوښتنه کړې چې ستانکزی د طالبانو د مشر د "بې احترامۍ" په تور محاکمه شي.
د عباس ستانکزي خلاف د شکایت محتوا
په دغه لیک کې چې یوه کاپي یې افغانستان انټرنشنل هم ترلاسه کړې، راغلي چې عباس ستانکزي په خوست ولایت کې د دستاربندۍ په مراسمو کې په خپله وینا کې د طالبانو د مشر پر ضد انتقادي دریځونه نیولي دي.
د بلخ والي په خپل لیک کې ټینګار کړی، چې ستانکزي د طالبانو د مشر له امر او لارښوونو سره مخالفت ښودلی او د ده دغه کړنه د قضايي څېړنې وړ ده.
محمد یوسف وفا د خپل شکایت په متن کې د ستانکزي د خبرو اوه برخې د "غیر مستقیمې بې احترامۍ" او "د طالبانو د مشر له امر سره د مخالفت" د بېلګې په توګه یادې کړې.
هغه زیاته کړه چې د اسلامي شریعت له مخې، د امیر اطاعت واجب دی او د هغه نافرماني د سزا لامل کیږي.
د ستانکزي اوه انتقادي جملې، چې "مشر ته سپکاوی" بلل شوې دي
یوسف وفا د عباس ستانکزي د خبرو اوه برخې نقل کړې چې هبت الله اخندزاده ته د هغه د "بې احترامۍ" نښې دي.
عباس ستانکزي په خپلو خبرو کې وویل: زه باید په واضح ډول ووایم چې زموږ په خاوره کې هر څه په ښځو پورې تړلي دي. ښوونځي د ښځو پر مخ تړل شوي، روغتون د ښځو پر مخ تړل شوی، ډاکټر ته تلل او نور کارونه د ښځو پر مخ تړل شوي، ښځې حتی جومات ته د لمانځه لپاره نه شي تللای. دا [محدودیت] د دین او شریعت په نوم پلي کیږي.
ايا موږ له صالحو خلفاوو زيات پرهيزګاران يو؟
عباس ستانکزي په دويمه موضوع کې چې د يوسف وفا نيوکې يې راپارولې، وويل: "ځینو خلکو د اسلام دايره دومره تنګه کړې چې له ځانه پرته بل څوک په کې نه شي راتلای."
په دریمه مسله کې د عباس ستانکزي خبره راخیستل شوې چې وایي: نن د افغانستان له څلویښت ملیونو وګړو له شل ملیونو سره ظلم روان دی. ايا موږ به د اخرت په ورځ په داسې حال نه ودريږو چې نیم بدن به مو فلج وي!؟
د یوسف وفا په لیک کې، پوښتنه دا ده، "ایا موږ د شریعت په لاره روان یو؟" دا د هیبت الله اخوندزاده لپاره د عباس ستانکزي د بې احترامۍ د یو دلیل په توګه هم یاد شوی دی.
په لیک کې د عباس ستانکزي په حواله ویل شوي چې "ټوله نړۍ نن زموږ سره ښکېله ده او په دې مسله نیوکه کوي."
د عباس ستانکزي د دې خبرې په ځواب کې، یوسف وفا لیکلي چې نړۍ له څو لسیزو راهیسې زموږ پر وړاندې په جګړه کې ښکېله ده او د هغه په وینا، د سورة البقره ۱۲۰ ایت په دې اړه نازل شوی دی.
یوسف وفا په خپل لیک کې د سورة البقرة عربي متن هم شامل کړی، چې پکې راغلي دي، "یهودیان او عیسویان به هیڅکله له تاسو راضي نشي تر هغه چې تاسو د دوی د دین پیروي ونه کړئ."
په اوومه قضیه کې، د عباس ستانکزي له قوله ویل شوي چې "هغه لاره چې موږ پرې ځو هغه زموږ د طبیعت د غوښتنو پر بنسټ ده، نه د قانون پر بنسټ."
یوسف وفا دا اووه قضیې د هیبت الله اخوندزاده د احکامو او لارښوونو سره ښکاره مخالفت او د طالبانو د مشر بې احترامي ګڼلې.
اماراتو ته د ستانکزي تلل
د افغانستان انټرنشنل د روان کال د سلواغې په اتمه په یوه ځانګړي راپور کې څرګنده کړه چې عباس ستانکزی د هیبت الله اخوندزاده د نیولو له حکم وروسته له افغانستان څخه متحده عربي اماراتو ته وتښتېد.
سرچینې وایی د طالبانو د دفاع وزیر یعقوب مجاهد دوبۍ ته د هغه بېړنی سفر ترتیب کړی و.
په کابل کې یوې باخبرې سرچینې وویل چې وروسته له هغه چې عباس ستانکزي د نجونو د زدکړې د بندیز له امله په هیبت الله اخوندزاده سختې نیوکې وکړې، د طالبانو مشر د استخباراتو مشر عبدالحق وثیق ته امر وکړ چې ستانکزی ونیسي او د هغه د وتلو مخه ونیسي.
د یوسف وفا ځای د هبت الله اخندزاده په حلقه کې
محمد یوسف وفا، هبت الله اخندزاده ته له نږدې کسانو دی او د تېر کال د کپ په ۱۹مه د بلخ د پخواني والي ملا محمد داوود مزمل تر وژل کېدو وروسته د طالبانو له لوري بلخ ته ولېږل شو.
نوموړی تر دې وړاندې د کندهار والي و او یو له هغو کسانو دی چې د طالبانو د کډوالو چارو د پخواني وزیر خلیل الرحمن حقاني تر وژل کېدو وروسته د ملا شیرین (د کندهار والي) او عبدالاحد طالب (په کندهار کې د طالبانو د پولیسو قوماندان) هم د داعش د ګواښونو په سر کې و.
د عباس ستانکزي په وړاندې د بلخ د والي رسمي شکایت چې د طالبانو یو جګپوړی غړی ګڼل کیږي، د دغې ډلې په مشرتابه کې د داخلي اختلافاتو نښه ده.
له دغو نیوکو وروسته د ستانکزي تېښته او هبت الله ته د یوه نږدې کس له خوا د هغه د محاکمې غوښتنه د طالبانو د مشرانو ترمنځ د کړکېچ د زیاتېدو ښکارندويي کوي.
