ماډرن ډېپلوماسۍ په یوه مقاله کې، د طالبانو سیسټماټیک بنسټیز ظلمونه، د ښځو پر وړاندې تبعیضي چلند او د دوی پر زده کړو، کار او ازادۍ بندیزونو ته اشاره کړې ده. په مقاله کې نړۍوالو ته خبرداری ورکړل شوی چې که د افغانستان په قضیه کې مداخله ونشي، نو دا قضیه به په نړۍوال ناسور بدل شي.
په مقاله کې راغلي، د ملګرو ملتونو په وروستي راپور کې چې د بشري حقونو نړۍوالې ادارې (ایچ ار سي) ته وړاندې شوی، په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ پر مهال د بشري حقونو د کړکېچ په اړه له سختو نیوکو سره مخ شوی، دا سند چې د ملګرو ملتونو د ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنېټ لهخوا لیکل شوی، د بشري او عامې روغتیا سیسټمونو د ویجاړونکي ناسم مدیریت ترڅنګ د ښځو، اقلیتونو او مدني ټولنې په وړاندې د رژیم سیستماتیک او بنسټیز ظلمونه په ګوته کوي.
موندنې نه یوازې د طالبانو کورني ظلمونه غندي بلکې د القاعده اوټي ټي پي په څېر د ترهګرو ډلو سره د هغه بې ثباته سیمه ییز اتحاد هم په ګوته کوي. په داسې حال کې چې افغانستان د ټولنیزې تباهۍ په درشل کې دی، نړۍواله ټولنه له بیړنیو غوښتنو سره مخامخ ده چې د نورو اخلاقي او جیو پولیټیکل پایلو د مخنیوي لپاره خپل غبرګون بیا تنظیم کړي.
مقاله کې راغلي چې د ملګرو ملتونو د راپور مرکزي برخه د طالبانو لهخوا د ښځو د حقونو له منځه وړلو طریقه ده، چې بېنېټ یې د "جنسیت پر بنسټ ظلم چې په قانون کې تایید شوی" په توګه تشریح کوي. له ۲۰۲۱ راهیسې، له هغه وخته چې طالبان یو ځل بیا افغانستان کې واک واخیست، دغې ډلې له ۵۰ څخه ډېر د ښځو پر وړاندې فرمانونه صادر کړي چې د ښځو پر خوځښت، زدهکړو، کار، او روغتیایي خدماتو ته پر لاسرسي محدودیتونه لګوي. د نجونو لپاره تر شپږم ټولګي پورته زدهکړې منع شوي، ښځینه ملکي کارکوونکي له دندو شړل شوي او ښځې د نارینه محرم پرته له عامه ځایونو منع شوي دي.
دا سیسټمیک بې برخې کول، چې د طالبانو لهخوا د "اسلامي فضیلت" د پیروۍ په توګه رامنځته شوي، د توکمپالو رژیمونو سره پرتله کول دي، چې افغان مېرمنې ټولنیز ژوند څخه لرې شوي. راپور خبرداری ورکوي چې دا ډول تګلارې په نړۍواله کچه د جنسیت د توپیر لپاره یو مثال رامنځته کوي او د نړۍوال قانون له مخې د دې اصطلاح بیړني قانوني پیژندلو غوښتنه کوي.
د افغانستان بشردوستانه منظره د سیاسي زوال ښکارندويي کوي. د اقتصادي حکومتولۍ په اړه د طالبانو بې غوري، په نادولتي موسسو باندې د مجازاتو محدودیتونو سره، ۱۵ میلیون خلک سخت خوراکي خوندیتوب سره مخ دي.
ملګري ملتونه خبرداری ورکوي چې د ۲۰۲۱ کال راهیسي د کډوالۍ زیاتوالي چې شپږ میلیونه کسان په کې کډوال شول او تر څنګ یې ګاونډي هېوادونه د کډوالو له کوربهتوب په شاه کېدل او بېرته ستنولو فشار به د سیمه ییزې بې ثباتۍ ګواښونه راپورته کړي.
د طالبانو متضادو تګلارو د روغتیا په برخه کې هم ستونزې رامنځته کړي. د ښځو پر طبي زده کړو بندیز، چې له وړاندې یو نازک روغتیايي سیستم یې لا پسې کمزوری کړی، د ښځینه روغتیا پاملرنې کارکوونکي له دندو ګوښه کړي او روغتونونه یې اړ کړي چې د زیږون څانګې وتړي. د میندو د مړینې کچه د زیاتېدو په حال کې ده، ځکه چې ښځې د نارینه محرم پرته د درملنې فرصت نه لري. په ورته وخت کې، د پولیو واکسین پر وړاندې هم خنډونه دوام لري. د راپور له مخې، دا ډول کړنې د روغتیا له حق څخه جدي سرغړونې دي او کیدای شي د بشریت پر وړاندې جرمونه وبلل شي.
په دغه مقاله کې د بشري حقونو راپور ته اشاره شوې چې له هېوادونو څخه غوښتنه کوي د بشر حقونو پرمختګونو کې ښکیلتیا شرط کړي، په شمول د نجونو زده کړو ته اجازه ورکول او د "امربالمعروف او نهې عن المنکر" منحل کول.
په دغې مقالې کې د طالبانو واکمني کې د بشري ناورین د مخنیوي لپاره ځینې سپارښتنې شوي:
د دوه اړخیزو تړونونو څخه ډډه، چې مشروعیت په ګوته کوي تر څو چې طالبان په ښکاره ډول تبعیضي پالیسي بیرته واخلي.
د طالبانو د مشرانو د شتمنیو کنګل کول او د سفر بندیز لګول چې د بشري مرستو د چینلونو د ساتنې په وخت کې د حقونو سرغړونو څارنه کوي.
د باور وړ نادولتي موسسو له لارې د بیړني خواړو/روغتیا پاملرنې پروګرامونه تمویل کول او ډاډ ترلاسه کول.
د افغانستان له ګاونډیانو سره د کډوالو د بهیر د ثبات لپاره همکاري کول او د متحدو اقتصادي هڅونو له لارې پر طالبانو فشار.
د جرمونو نړۍوالې محکمې ته عریضه، چې د افغانستان په تحقیقاتو کې د جنسیت تعقیب او توکمپالنې ته لومړیتوب ورکړي.
د فتواګانو او عامه کمپاینونو له لارې د طالبانو د ظلم د دیني توجیه سره د مقابلې لپاره د نړۍ مسلمان عالمان راغونډول.
مقاله وړاندې لیکي، چې د ملګرو ملتونو راپور د افغانستان د ناورین په اړه یوه سخته نښه ده - یو بحران چې د غندلو څخه ډېر د کنټرول غوښتنه کوي. دا بحران نړۍ ننګوي چې د طالبانو د ایډیالوژیکي توکمپالنې سره په مساوي هوډ مقابله وکړي، دا په ډاګه کوي چې د نن ورځې بې غوري سبا د نړۍوالې د ناامنۍ تخم کیږي.
لکه څنګه چې ایلی ویزل د هولوکاسټ ژغورونکې او د نوبل جایزې ګټونکي، یوځل غوښتنه وکړه: "موږ باید اړخ واخلو. بې طرفي له ظالم سره مرسته کوي، نه له مظلوم سره. چوپتیا عذاب ورکوونکي هڅوي، هېڅکله نه ځورول کیږي.» د افغانستان ښځې، اقلیتونه، او د اختلاف غږونه یوازې د خواخوږۍ نه بلکې د عمل په تمه دي، ترڅو خپل راتلونکی له خپګان څخه راوباسي.
