د بلوڅ بېلتونپالو ډلو د ګډ مرکز براس ويلي، چې د دوی جنګیاليو پرون په بلوچستان کې ۴۸ بریدونه کړي او حملې یې لا هم دوام لري. بلوڅ راجي اجويي سنګر یا براس زیاتوي، چې دغه بریدونه یې پر پاکستاني پوځ، ملېشو، تجهیزاتو او هغو ګاډو کړي، چې له دغې صوبې کاني مواد لېږدوي.
براس نن په خبرپاڼه کې زیاتوي: « دا بریدونه د ۱۹۴۸ کال د مارچ مياشتي ۲۷ مې تورې ورځې په مناسبت کيږي، چې پاکستان په زور بلوچستان اشغال کړ.»
د براس مطبوعاتي دفتر زياتوي، چې د بريدونو پر مهال پاکستاني او استخباراتي ځواکونو او ادارو ته یې زيان اړولی او یو شمېر امنيتي پوستې يې هم نیولط دي.
د دوی به خبره، د بلوچستان په بیلابیلو برخو کې یې لا هم بریدونه دوام لري.
براس د بلوڅ وسله والو بېلتون پالو یو ګډ تنظیم دی، چې په ځينو وختونو کې ګډ او همږغي عمليات کوي.
د پاکستان د پنجاب ایالت د کورنیو چارو ادارې د راتلونکي کوچني اختر او قدس نړۍوالې ورځې د نمانځلو په موخه ځانګړي امنیتي تدابیر نیولي دي. ځايي چارواکو ویلي، چې د احتمالي ګواښونو او پېښو د مخنېوي لپاره یې قوي امنیتي پلان جوړ کړی.
د پاکستان اېکسپرېس ټربیون ورځپانې لیکلي، چې د دغه پلان له مخې به د لویو لارو د کنټرول تر څنګ د پنجاب په مذهبي او عامه ځایونو کې امنیتي څارنې لا ډېرې شي.
چارواکو ویلي، چې په ټولو جوماتونو، زیارتونو او د اختر لمانځه په ټاکل شویو ځایونو کې درې ګوني امنیتي سېسټم پلی کېږي.
د دغو ځایونو مرکزي دروازې د امنیتي تالاشۍ لرونکو دروازو، فلزي کشف کوونکو وسایلو او څارګریزو کیمرو (CCTV) په وسیله سمبال شوي دي.
همداراز د ښځینه لمونځ کوونکو د امنیت لپاره ښځینه پولیس افسرانې هم ګومارل شوي دي.
پاکستاني رسنۍ وایي، چې امنیتي ځواکونو له د خوندیتوب له پرمختللو وسیایلو سره د پنجاب په بېلابېلو سیمو کې د ګواښونو مخنېوي لپاره ځای پر ځای شوي او د تالاشۍ په موخه یې پاټکونه هم اچولي دي.
د پنجاب ایالتي حکومت د عامه نظم د ساتلو په موخه پر هر ډول پاروونکو ویناوو بندیزو اعلان کړی او هغه شعارونه یې هم منعه کړي چې شخړې رامنځته کوي.
ایالتي حکومت خبرداری ورکړی، چې که له دغه اصولو هر سرغړونکي ته به سزا ورکړي.
پر دې سربېره د اختر په بازارونو، پارکونو، هوټلونو او نورو ګڼو ځایونو کې هم ځانګړي امنیتي تدابیر نیول شوي دي.
د بیړني غبرګون ټیمونو چې د Rescue 1122، بم شنډولو متخصصین او روغتیايي ډلې په کې شاملې دي بشپړ چمتووالی لري.
په پنجاب کې داسې مهال د کلکو امنیتي تدابیرو خبرو ورکول کېږي په پښتونخوا او بلوچستان کې د وسله والو ډلو فعالیتونه تر بل هر وخت پراخ او چټک شوي دي.
بلوڅ بېلتون پاله وسله والو په تېرې یوې میاشت کې څو ځله پر پاکستاني پوځیانو مرګوني بریدونه وکړل او درنه مرګ ژوبله یې ورته واړوله.
پښتونخوا ایالت کې بیا پاکستاني طالبانو خپل فعالیتونه زیات کړي او هره ورځ له پاکستاني ځواکونو سره په بېلابېلو سیمو کې په جګړو اخته وي.
د امنیتي چارو کارپوهانو اندېښنې ښودلي چې پاکستان د نا امنۍ له یوې سختې او جدي څپې سره مخ دی.
په پاکستان کې د نا امنۍ تر ټولو مهم لاملونه د بلوڅ بیلتون پاله وسله والو ډلې او همدا راز «ټي ټي پي» ګڼل کېږي.
د افغانستان له خبریالانو د ملاتړ سازمان د (وري اتمه) په یوې خبرپاڼه کې د پاکستان له حکومت څخه غوښتي چې په دغه هېواد کې دې د افغان خبریالانو خوندیتوب ته جدي پاملرنه وکړي او د دوی له ځورولو څخه دې لاس واخلي.
یاد سازمان دغه څرګندونې د بي بي سي پخواني خبریال محمود کوچي او د هغه د زوی د نیول کیدو په غبرګون کې کړې، چې تېره ورځ په اسلام اباد کې د پاکستاني پولیسو له لوري نیول شوي وو.
سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې دغه افغان خبریال او د هغه زوی تر څو ساعتونو وروسته پولیسو بېرته خوشې کړي دي.
د خبریالانو د ملاتړ دغه سازمان په خبرپاڼه کې لیکي، چې ډېر شمېر افغان خبریالان د طالبانو د سختو بندیزونو له کبله جلاوطنۍ ته اړ شوي، چې ځینې یې لا هم په پاکستان کې د سختو اقتصادي ستونزو تر څنګ د پولیسو د نیول کیدو او ایستل کیدو له ګواښ سره هم مخ دي.
د افغانستان له خبریالانو د ملاتړ سازمان اندېښنه څرګنده کړې چې د پاکستان حکومت د افغان خبریالانو د مېشتیدنې قانوني اسناد یا نه تمدیدوي او یا هم په کې کافي ځنډ رامنځته کوي او بیا ورته پلمې لټوي.
د دغه ځنډ له کبله افغان خبریالانو تر څنګ په یاد هېواد کې په ویزو مېشت افغانان له جدي ستونزو سره مخ دي.
همدا راز د امریکا په ګډون له لوېدیځو هېوادونو غوښتل شوي، چې د افغان خبریالانو د خوندیتوب قضیې دې ژر تر ژره وڅېړي، څو په پاکستان کې د پولیسو نیول کیدو او ورسره تړلو کړاونو څخه خوندي شي.
دغه سازمان د بشري حقونو له ملاتړ کوونکو ادارو او رسنیو غوښتي، چې په پاکستان کې د مېشتو افغان خبریالانو د ناوړه وضعیت په تړاو جدي اقدامات وکړي.
په افغانستان کې د طالبانو له واکمنیدو سره سم د بیان پر ازادۍ او رسنیو سخت بندیزونه ولګیدل چې له کبله یې خبریالان خورا ډېر اغېزمن شول.
د دغو محدودیتونو او بندیزونو له کبله د لسګونه رسنیو تړل کیدو تر څنګ سلګونه خبریالان د هېواد پرېښودو ته هم اړ شوي دي.
طالبانو د رسنیو سیاسي خپرونې او خبرونه سانسور کړي دي. او په افغانستان کې فعالې رسنۍ او خبریالانې د طالبانو د بندیزو له امله حق نه لري چې پر دغه ډلې نیوکې وکړي.
اوس مهال له افغانستان دباندې رسنۍ او افغان خبریالان د هېواد دننه وضعیت څاري، خو په ګاونډیو هېوادونو کې ځینې مېشت خبریالان لا هم له جدي ګواښ سره مخ دي.
ایران او پاکستان دوه هغه هېوادونه دي، چې افغان خبریالان په کې له جدي ستونزو سره مخ دی او ان خپل هېواد ته د ایستل کیدو ویره هم ورسره ده.
په پاکستان کې بیا ان له تېرو درېیو کلونو په لړ کې یو شمېر جلاوطنه افغان خبریالان د نامعلومه کسانو له لوري ګواښل شوي، ډبول شوي او په ډزو هم ویشتل شوي دي.
پاکستاني طالبانو د اختر په مناسبت په یوه ځانګړي پېغام کې د پاکستان پر حکومت او پوځ نیوکه کړې، چې د لوېدیځو هېوادونو د ګټو لپاره یې پر افغانستان له واکمنو طالبانو سره اړیکې ترینګلې کړې او له افغانستان سره یې چلند له خیانت څخه ډک دی.
د ټي ټي پي مشر په دغه اختریز پیغام کې افغانستان خپل مسلمان ګاوڼدی ورور بللی او پر پاکستان یې نیوکه کړې چې د لوېدیځو هېوادونو د خوشالولو تر څنګ یې د خپلو شخصي ګټو د ترلاسه کولو لپاره په لوی لاس له افغان طالبانو سره اړیکي خړ پړ کړي.
یاده وسله والو داسې مهال دغه څرګندونې کوي، چې د طالبانو او پاکستان ترمنځ ناندرۍ تر بل هر وخته ډیرې شوې دي.
د دواړو لوریو ترمنځ په ښکاره د اړیکو خرابیدو پر سر هم ډول ډول نظرونه دي او ځینې کارپوهان دغو روانو ناندریو ته د شک په سترګه ګوري.
پاکستاني طالبانو په خپله خبرپاڼه کې زیاته کړې، چې د پاکستان پوځ په روژې میاشت کې هم په پښتونخوا او بلوچستان ایالتونو کې ولسي خلک وژلي، ځورولي او زنداني کړي دي. پاکستاني طالبانو نیوکه کړې، چې د پوځ د دغه کړنو خلاف ولسي خوځښتونه کم رنګه دي او هماغه شان چې په کار و ورته غبرګون نه دی ښودل شوی.
دغې ډلې همدا راز نیوکه کړې، چې د پاکستان حکومت او اسټبلیشمنټ له لوري په روژې میاشت کې د دیني عالمانو د وژل کیدو لړۍ هم روانه وه.
ټي ټي پي زیاته کړې: «په ګران هېواد پاکستان کې د حکومتي چارواکو لهخوا د ظلم لړۍ ونه دریده او د علماوو د وژل کیدو لړۍ روانه ده.»
پاکستاني طالبانو ویلي، پوځ نه غواړي چې دغه هېواد سیاسي خپلواکي ولري او په لوی لاس یې په خپل هېواد کې اقتصادي بې ثباتي هم رامنځته کړې ده.
پاکستان لا تر اوسه پورې په رسمي توګه د یادې وسله والې ډلې دغو څرګندونو ته کوم غبرګون نه دی ښودلی، خو پخوا یې په خپلو څرګندونو کې دغه ډله «خوارج» بللي دي.
پر کابل د افغان طالبانو له واکمنیدو سره هم مهاله په پښتونخوا کې د پاکستاني طالبانو فعالیتونه چټک او پراخ شوي، چې د باورنو له مخې پر کابل یې د متحدینو واک یې پر فعالیتونو ژورې اغېزې کړي دي.
پاکستان افغان طالبانو ته ګوته نیسي، چې په افغانستان کې یې دغه ډلې ته نه یوازې دا چې پناه ځایونه ورکړي، بلکې په پاکستان کې یې د خپلو وسله والو فعالیتونو د زیاتوالي لپاره هلته مالي سرچینې هم موندلي دي.
پاکستان په وار وار نیوکه کړې، چې افغان خاوره یې او پر ضد کارول کېږي او د «ټي ټي پي» په ګډون د دوی ضد نورې وسله والې ډلې اوس په افغانستان کې امن پناه ځایونه لري، خو طالبانو دغه څرګندونې رد کړي او نا امني یې د پاکستان کورنۍ ستونزه ګڼلې ده.
د ملا هبتالله ویاند څو څو ځله پاکستان ته غبرګه کړې چې د خپلو نا امنیو پړه دې پر دوی نه اچوي او د دې پر ځای باید خپلو تېروتنو ته پام وکړي.
د ملګرو ملتونو وروستي راپور کې هم اندېښنه ښودل شوې، چې د طالبانو تر واک لاندې افغانستان اوس د ترهګرو په پناه ځای بدل شوی او «ټي ټي پي» په سیمه کې پر یوې لویې وسله والې ډلې او ګواښ بدلیدونکې ده.
د پاکستان پوځ ویلي چې د مارچ په ۲۷مه د پنجشنبې په ورځ د خېبر پښتونخوا اړوند شمالي وزیرستان او ډېره اسماعیل خان ولسوالۍ کې یې په بېلابېلو پوځي عملیاتو کې یوولس وسله وال وژلي دي.
د پاکستان پوځ د عامه اړیکو ادارې په یوې اعلامیه کې چې رسنیو ته یې استولې راغلي، چې ځواکونو یې د شمالي وزیرستان اړوند په میرعلي سیمه کې د استخباراتي معلوماتو پر بنست عملیات ترسره کړي چې اته وسله وال یې وژلي دي.
د عامه اړیکو ادارې په اعلامیه کې راغلي چې پوځ یې د شمالي وزیرستان په مېرانشاه کې همدا ډول دوه وسله وال وژلي دي.
اعلامیه زیاتوي چې ځواکونو یې د ډېره اسماعیل خان ولسوالۍ اړوند په دربان سیمه کې هم پوځي عملیات کړي چې په پایله کې یې یو وسله وال وژلی او سیمه یې له وسله والو تصفیه کړې.
اعلامیه وړاندې زیاتوي چې د دغو عملیاتو په نتیجه کې وسلې او مهمات د پوځ لاس ته ورغلي خو دا یې نه دي ویلي چې څومره وسلې د دوی لاس ته ورغلي.
تر اوسه کومې وسله والې ډلې د دغو عملیاتو او د مرګ ژوبلې په اړه رسنیو ته څه نه دي ويلي.
په دې ورستیو کې د خېبر پښتونخوا زیاتې سیمې یو ځل بیا د نا امنیو شاهدې دي، قبایلي سیمې، وزیرستانونه، ډېره اسماعېل خان او په ډېورنډ فرضي کرښه پرتې نورې ولسوالۍ د نور کله په پرتله ډېرې نا امنه دي او وخت نا وخت ترې د نا امنیو خبرونه ترلاسه کیږي.
د بښنې نړۍوال سازمان د پاکستان امنیتي ځواکونو لهخوا د بلوڅ فعالانو نیولو ته اندېښنه څرګنده کړې او دا کړنه یې د بلوڅ ټولنې پر وړاندې د پاکستاني ځواکونو منظم برید بللی دی. یاد سازمان ویلي چې د بلوڅ فعالانو روغتیایي حالت د اندېښنې وړ دی او روغتیایي مرستې نه ورکول کیږي.
څو ورځې وړاندې د پاکستان امنیتي ځواکونو د بلوڅو د یوالي غورځنګ مشره ماهرنګ بلوڅ او سمي دین بلوڅ ترڅنګ یو شمېر بلوڅ فعالان ونیول چې په نړۍواله کچه له سخت غبرګون سره مخ شول.
د بلوڅو ددغه فعالانو په اړه تازه د بښنې نړۍوال سازمان پر اېکس لیکلي: " په تېره اونۍ کې د بلوڅ فعالانو پر وړاندې د پاکستاني چارواکو بې رحمه کړنې او د ماهرنګ بلوڅ، سمیع دین بلوچ او بیبرگ زهري په ګډون د څو لاریون کوونکو او بلوڅ فعالانو دوامداره توقیف د بلوڅ ټولنې د حقونو په اړه د یو منظم برید څرګندونه کوي. "
د بښنې نړۍوال سازمان د پاکستاني امنیتي ځواکونو په بند کې ددغه فعالانو د روغتیایي حالت په اړه اندېښنه ښکاره کړې او ویلي یې دي یاد فعالان د طبي مرستو له لاسرسي محروم دي.
دغه سازمان زیاته کړې: " بښنې نړۍوال سازمان د کورنیو د غړو د راپورونو له امله اندیښمن دی چې ماهرنګ او بیبرگ - چې یو معلول کس دی، د توقیف پرمهال د دوی روغتیا په جدي توګه خرابیدو سره سره روغتیایي مرستو ته لاسرسی نه ورکول کیږي."
تر دې وړاندې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د خپلواکو کارپوهانو یوې ډلې ویلي وو، چې پاکستان باید سمدلاسه د بلوڅانو د بشري حقونو مدافعین خوشې کړي او د سولهییزو لاریونوالو پر وړاندې دې ځپنه ودروي.
کارپوهانو ویلي:« موږ په تېرو څو میاشتو کې د بلوڅ فعالینو د ادعا شویو نیولو او جبري ورکېدو په اړه د مخ پر زیاتېدونکو اندېښنو راپورونه څارو او په تېرو څو ورځو کې د تاوتریخوالي پېښو زموږ اندېښنې د پام وړ زیاتې کړې دي.»
کارپوهانو د بلوڅو یووالي غورځنګ پر وړاندې د پاکستان د پولیسو لهخوا د زیاتېدونکو اقداماتو په اړه اندېښنه څرګنده کړې.