د طالبانو د بلخ والي د یوه پلاوي په مشرۍ ازبکستان ته ولاړ

د طالبانو د بلخ والي محمد یوسف وفا د یوه امنيتي او ملکي پلاوي په مشرۍ نن ازبکستان ته لاړ. د نوموړي ویاند حاجي زيد وايي، چې دغه پلاوي د ازبکستان په رسمي بلنه ترمز ښار ته سفر کړی.

د طالبانو د بلخ والي محمد یوسف وفا د یوه امنيتي او ملکي پلاوي په مشرۍ نن ازبکستان ته لاړ. د نوموړي ویاند حاجي زيد وايي، چې دغه پلاوي د ازبکستان په رسمي بلنه ترمز ښار ته سفر کړی.
طالبانو ويلي، چې ازبکستان ته د یوسف وفا په مشرۍ تللی پلاوی به د دغه هېواد له یو شمېر مسولينو سره وویني.
هڅه مو وکړه، چې د دې سفر په اړه په بلخکې د طالبانو له مطبوعاتي دفتر نور معلومات تر لاسه کړو؛ خو يې د معلوماتو له ورکولو څخه ډډه وکړه.
طالبانو د دغه سفر او اجنډا په اړه هم نور جزيات نه دي ورکړي.
یوه اونۍ وړاندي د افغانستان په چارو کې د ازبکستان د ځانګړي استازي عصمت الله ارګاشیف په مشرۍ ازبکستانی پلاوی په بلخ کې د طالبانو له سیمه ییزو چارواکو سره په لیدنه کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګریزو، سیاسي او اقتصادي اړېکو پر پیاوړتیا خبري کړې وې.
تر دې مخکې طالبانو د تېر کال د وږي په مياشت کې اعلان کړى و، چې د ازبکستان حکومت د بلخ د والي يوسف وفا په غوښتنه د مزارشريف ښار کې د يوې لويې ديني مدرسې د جوړېدو چارې پيل کړې دي.
د دې پروژې لګښت شپږ میلیونه امریکايي ډالره اټکل شوی دی.
ازبکستان طالبان په رسمیت نه پیژني، خو دغه هیواد له طالبانو سره په سوداګریزو، اقتصادي او امنیتي برخو کې اړیکې لري.


په اسلام اباد کې د روسیې سفیر ویلي، دا د پاکستان او افغانستان کې د طالبانو د حکومت ګډ مسولیت دی چې خپلمنځي پیچلې مسلې حل کړي. البرت خوروف وايي، روسیه چمتو ده، چې «د دواړو هېوادونو ترمنځ د خبرو اترو په رامنځته کولو کې مرسته وکړي.»
ښاغلی خوروف د روسیې له دولتي اژانس ریا نووستي سره په یوه مرکه کې ویلي، چې پاکستان او افغانستان د روسیې مهم سیمه ییز ملګري دي، ځکه روسیه تل چمتو ده، چې د دواړو هېوادونو ترمنځ د رغنده خبرو اترو لپاره مرسته وکړي.
د روسیې سفیر په پاکستان کې نامني ته په اشاره د ترهګرۍ په وړاندې د مبارزې په برخه کې له دغه هېواد سره همکاري اړینه بولي او وايي، په دې برخه کې اړینې ګډې هڅې دوام لري.
پاکستان له ټي ټي پي او روسیه له داعش اندېښنه لري او په دې باور دي چې په افغانستان کې دا دواړه ډلې مرکزونه لری.
څو ورځې وړاندې ښاغلي خوروف له یوې پاکستاني رسنۍ سره په خبرو کې ویلي و، چې د ترهګرۍ پر ضد د افغان طالبانو هڅې کافي نه دي.
نوموړي ویلي و، چې داعش د روسیې ملي او سیمه ییز امنیت ته تر ټولو ستر ګواښ دی.
البرت خروف وویل:«مسکو وضعیت له نږدې څاري او له خپلو سیمه ییزو شریکانو سره په څلور اړخیز چوکاټ کې له ترهګرۍ سره د مبارزې په برخه کې همکاري کوي»
هغه له ترهګرۍ سره د افغانستان او پاکستان له مبارزې د مسکو پر ملاتړ ټینګار وکړ او ویې ویل، د ډله ییز امنیت تړون هېوادونه په سیمه کې د ترهګرۍ د له منځه وړلو لپاره په ګډه کار کوي.
په اسلام اباد کې د روسیې سفیر مخکې ویلي و چې مسکو چمتو دی چې د "مسکو فارمټ" له لارې د پاکستان او طالبانو ترمنځ د اختلافاتو د حل لپاره منځګړیتوب وکړي.

د طالبانو بهرنیو چارو وزارت وايي، په کابل کې د جاپان سفیر له امیرخان متقي سره په لیدنه کې د نشه يي توکو د بدیل کښت په برخه کې د همکاري ډاډ ورکړی.
د دغه وزارت په خبرپاڼه کې راغلي، چې د دغه ډلې د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي په کابل کې د جاپان له سفیر تاکویوشيي کورمایا سره په لیدنه کې پر دوه اړخیزو اړیکو او له افغانستان سره د جاپان د همکاریو په اړه خبرې کړې دي.
په خبرپاڼه کې د متقي له قوله ویل شوي، چې طالبان د متوازن، نورو ته د ضرر نه رسولو او اقتصاد محوره پالیسۍ له مخې له ټولو لوریو سره اړیکو ته لیوال دي.
متقي جاپان ته د طالبان د پلاوي سفر ته په اشاره له جاپان سره د دوه اړخیزو اړیکو د پراختیا لپاره پر نورو تعاملاتو هم ټینګار کړی.
د طالبانو د اقتصاد وزارت مسلکي معین عبدالطیف نظري په ګډون یو لوړپوړی پلاوی د فبري په ۱۶مه توکیو ته سفر کړی و.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت په خبرپاڼه کې په کابل کې د جاپان د سفیر له قوله لیکل شوي، چې نوموړي په افغانستان کې د نشه یي توکو د کښت او تولید پر ضد د طالبانو د مبارزې ستانه کړې او د بدیل کښت په برخه کې یې د همکارۍ ډاډ ورکړی.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر او د جاپان د سفیر ترمنځ په دغه لیدنه کې د دوحې پروسې د کاري ګروپونو په اړه خبرې شوي دي.

په کرمان کې د علي خامنه یي استازي حسن عليدادي سلیماني په دغه ولایت کې له میشتو افغانانو غوښتي چې خپل مالیات ورکړي. د خامنه یي استازي له افغانانو د مالیاتو په ټولولو کې د کرمان ولایت د مالي ادارې فعالیت "ارزښتناک" بللی دی.
د ایران دانشجو اژانس راپور ورکړی، چې د وري په اوومه نېټه حسن عليدادي سلیماني د کرمان د عمومي مالیې د چارو ادارې له چارواکو سره په یوه غونډه کې وویل:«دې خورا ارزښتناک اقدام بهرنیو وګړو ته دا توان ورکړی چې د نورو عاید لرونکو په څیر خپل قانوني مالیات ورکړي.»
د کرمان ولایت د مالیې چارو عمومي رییس حامد زینلپور هم په دغه ناسته کې په ولایتي مالیې ټینګار وکړ.
نوموړي تایید کړه چې په ایران کې له “بهرنیو وګړو” د مالیاتو راټولو پلان د لومړي ځل لپاره تېر کال په کرمان ولایت کې پلي شو.
نوموړي وويل:«د دې تګلاري د پلي کولو له پیل راهیسې، په دې ولایت کې له هغو کسانو چې د مالیې د ورکړې سابقه نه لري له ۱۵۰۰ میلیارد ریالو ډیر مالیات راټول شوي دي.»
د ایران چارواکي ډیری وخت په ایران کې مېشتو افغانانو ته د "بهرني اتباع" اصطلاح کاروي.
په تېرو میاشتو کې افغان کډوالو په کرمان ولایت کې د بهرنیو وګړو د چارو دفتر مخې ته د مالیې د چټک زیاتوالي په غبرګون لاریون هم کړی دی.
یو شمېر افغان کډوال وايي، چې د کرمان ولایت د مالیې ادارې ناڅاپه د دوی مالیات د پام وړ زیات کړي او د دوی بانکي کارتونه یې بند کړي دي.
پر همدغه مهال یوه افغان کډوال افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې ایران پر افغان کډوالو د څو کلونو مالیه او مالیاتي ملا ماتونکي جریمي په یو وخت لګولي دي.

د طالبانو د سرحدي پوليسو ویاند خبر ورکړی، چې په کابل هوايي ډګر کې يې هغه ۴ چینايي وګړي نيولي، چې غوښتل يې خام سره زر قاچاق کړي. عابدالله فاروقي پر خپله اېکس پاڼه لیکلي، چې له دې کسانو سره یې ۶۷۸ ګرامه خام سره زر نیولي دي.
په کابل کې د طالبانو د سرحدي پولیسو ادارې د دې چینايي وګړو اړوند نور جزيات نه دي ورکړي.
طالبانو محلي رسنيو ته ويلي، چې نیول شوي کسان به تر لومړنيو پلټنو وروسته اړوند ادارو ته وسپارل شي.
د طالبانو تر واک لاندي په تېرو نژدې څلورو کلنو کې د نورو بهرنیو وګړو ترڅنګ په لوی شمېر چینایان هم د سوداګرۍ، پانګونې، سیاحت او له طالبانو سره د اړیکو د زياتېدو په موخه افغانستان ته سفرونه کړي.
فرانس ټلویزیون د ۱۴۰۳ کال د مرغومې په میاشت کې په یوه راپور کې لیکلي وو، چې چین په افغانستان کې د اقتصادي نفوذ د پراخولو او د طبیعي زیرمو د استخراج په لټه کې دی.
د طالبانو له سختو محدودیتونو او قوانینو سره سره، چین په دې وتوانید چې د ډیرو چینایي سیلانیانو او شرکتونو پام افغانستان ته واړوي.
چين د افغانستان زېرمې په جدي توګه تر نظر لاندې ساتلې دي.
افغانستان د مسو، سرو زرو، نفتو او قیمتي ډبرو سترې زیرمې لري، چې ټولیز ارزښت یې له زر میلیارد ډالرو زیات اټکل شوی دی.
یوه له مهمو پروژو د عینک مسو کان استخراج دی، چې له کلونو راهیسې په ټپه ولاړ و او د چین په پانګونې سره بیا پیل شو.
همدا راز چین د امو سیند په حوزه کې د نفتو د استخراج په برخه کې لوی تړونونه لاسلیک کړي او له ۲۰۲۴ کال راهيسي له دې منابعو د نفتو تولید پیل شوی دی.
په افغانستان کې لا هم امنیتي ننګونې موجودې دي.
په ۱۴۰۳کال د سلواغې په مياشت کې سرچینو افغانستان انټرنشنل ته تایید کړه، چې نامعلومو وسله والو د تخار په خواجه بهاالدین ولسوالۍ کې یو چینایي وګړی وژلی دی.
د سرچينې د معلوماتو له مخې، د دغه کس ژباړن او موټر چلوونکى د پېښې له ځايه تښتېدلي او د طالبانو پوستې ته تللي دي.
د ١٤٠١ کال د ليندۍ په مياشت کې هم د کابل په نوي ښار کې د چينايي وګړو د اوسېدو پر يوه ځايي هوټل بريد شوى و، چې له امله يې لږ تر لږه درې تنه وژل شوي او ١٨ نور ټپيان شوي وو.

د افغانستان د خبریالانو مرکز خبر ورکړی، چې طالبانو په بدخشان، بغلان او نیمروز ولایتونو کې په سیمهییزو رسنیو کې د ساکښو د انځورونو په خپرولو بندیزونه لګولي دي. تر دې وړاندې هم طالبانو په یو شمېر ولایتونو کې رسنۍ له ورته کار نه منعه کړې وې.
د یاد مرکز د معلوماتو له مخې، اوس د هغو ولایتونو شمېر لسو ته رسېدلی، چې طالبانو په کې د رسنیو له لارې د ژوند موجوداتو د انځورونو خپرول منعه اعلان کړي دي.
د دغه مرکز په وینا، دوی ته د طالبانو د امر بالمعروف او نهي عن المنکر ادارې د مشرانو غږیز پیغامونه رسېدلي، چې په کې سیمهییزو رسنیو ته سپارښتنه شوې چې دا بندیز پلی کړي.
دغه پیغامونه د واټساپ له لارې د خبریالانو او د ځايي طالب چارواکو په ګډو ګروپونو کې استول شوي او په کې یادونه شوې چې د امر بالمعروف د قانون له مخې رسنۍ باید د ژونديو موجوداتو انځورونه خپاره نه کړي.
د افغانستان د خبریالانو زیاته کړې، د طالبانو د امر بالمعروف ادارې سیمهییزو رسنیو ته دا امر یوازې د پیغامونو له لارې نه، بلکې په حضوري ډول هم رسولی او مسوولانو ته یې د نه پلي کیدو له امله د جدي پایلو خبرداری ورکړی دی.
د معلوماتو له مخې، دا مهال په بدخشان کې ۱۰ راډیوګانې او دوه خصوصي ټلویزیونونه، په بغلان کې یو ټلویزیون او پنځه خصوصي راډیوګانې، او په نیمروز کې دوه ټلویزیونونه او څلور راډیوګانې فعالیت لري.
سربېره پر دې، د طالبانو تر واک لاندې ملي راډیو ټلویزیون او باختر خبري اژانس هم په دې ولایتونو کې فعالیت کوي.
طالبانو تېر کال د امر بالمعروف قانون تصویب کړ، چې د ۱۷مې مادې له مخې یې د ژونديو موجوداتو انځورونه اخیستل او خپرول منعه کړي دي.
د همدې قانون له مخې، د امر بالمعروف مسوولان کولای شي چې د رسنیو له لوري د ژونديو موجوداتو د انځورونو خپرول منعه کړي.
د خبریالانو یاد ملاتړ بنسټ خبر ورکوي، له دې قانون وروسته په قندهار، تخار، بادغیس، هلمند، ننګرهار، نورستان او فراه ولایتونو کې هم د ژونديو موجوداتو د انځورونو خپرول منعه شوي دي.
دغه مرکز خبرداری ورکړی، چې د دې بندیز دوام به ټلویزیونونه له اطلاع رسونې په برخه کې له ګڼو خنډونو سره مخ کړي، چې د راډیوګانو او ټولنیزو شبکو د فعالیتونو محدودیتونه به هم زیات کړي او د رسنیو پر ازادۍ به بندیزونه لا پراخ شي.
د خبریالانو د حقونو فعالان او رسنیزو ادارو د طالبانو دا پرېکړه غندلې او دا یې د بیان ازادۍ ته یو بل جدي ګواښ بللی دی.
طالبانو له تېرو درېیو کلونو راهیسې د افغانستان پر رسنیو سخت محدودیتونه لګولي، چې له امله یې ګڼ شمېر رسنۍ تړل شوې او سلګونه خبریالان له هېواده وتلي دي.