د ایران سفارت: د صنعت او سوداګرۍ وزیر په نږدې ورځو کې کابل ته سفر کوي

په کابل کې د ایران سفارت ویلي، چې د دغه هېواد د صنعت، کانونو او سوداګرۍ وزیر سید محمد اتابک به په نږدې راتلونکې کې افغانستان ته سفر وکړي.

په کابل کې د ایران سفارت ویلي، چې د دغه هېواد د صنعت، کانونو او سوداګرۍ وزیر سید محمد اتابک به په نږدې راتلونکې کې افغانستان ته سفر وکړي.
په کابل کې د ایران سفارت د یکشنبې په ورځ پر اېکس پاڼه خبر ورکړی، چې د ایران سفیر علي رضا بېکدلي په تهران کې له وزیر اتابک سره لیدلي او د دواړو هېوادونو تر منځ یې د سوداګریزې راکړې ورکړې په اړه خبرې اترې کړې دي.
د دغه سفارت په وینا؛ د صنعت او سوداګرۍ وزیر سید محمد اتابک له افغانستان سره د همکاریو په دوام ټینګار کړی او زیاته کړې یې ده، چې ډېر ژر به د یوه پلاوي په مشرۍ کابل ته سفر وکړي.
تر دې مخکې د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي هم د یوه پلاوي په مشرۍ کابل ته سفر کړی و.
د عراقجي له سفر وروسته د ایران د دولت ویاندې فاطمه مهاجراني په یوې خبري غونډه کې د هلمند سیند د حقابې په تړاو د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل:« په طبیعي ډول هېوادونه د خپلو سرچینو اړوند موضوعاتو په برخه کې له یوه او بل سره خبرې اترې لري. کابل ته د بهرنیو چارو وزیر سفر د دې لامل شو، چې زموږ د هېواد پر لور اوبه را خلاصې شي.»
بل خوا بیا طالبانو ویلي دي، چې د دغو سفرونو موخه له افغانستان سره د سوداګریزو اړیکو پراخول دي.
طالب چارواکو بهرنیو پانګهوالو ته بلنه ورکړې، چې د افغانستان د کانونو، تېلو او ګازو په برخو کې پانګونه وکړي.

د امریکا متحده ایالاتو د مرکزي استخباراتو (سي ای اې) ادارې پخوانۍ مامورې سارا اډمز ویلي، چې په پاکستان کې د افغان کډوالو سره روان چلند د اسلامي اصولو خلاف دی.
هغې پر اېکس پاڼه کاږلي:« زه یوه مسلمانه نه یم؛ خو فکر نه کوم، چې د افغان کډوالو سره روان چلند دې په اسلامي اصولو برابر وي.»
سارا اډمز زیاته کړې، دا یو غیرانساني عمل دی او که د پاکستان لپاره دا اړینه وي چې کډوال ستانه کړي؛ نو باید په عزت او د نړۍوالو قوانینو سره سم دې دغه چاره ترسره کړي.
مېزمن اډمز دغه څرګندونې داسې مهال کړې، چې تېره ورځ د «وایس پي کې» په نامه یوې رسنۍ د هغو افغان کډوالو په حواله خبر ورکړی، چې د پاکستان حکومت لهخوا د جبري ستنولو پروګرام په لړ کې تورخم ته رسېدلي؛ خو د پاکستاني پولیسو له چلند څخه شکایت کوي او وايي، چې دوی یې په بې عزتۍ اړ کړي چې کډې بار کړي.
بل خوا بیا طالبانو د پاکستان له حکومته غوښتي، چې باید افغان کډوال له دغه هېواده په زوره ستانه نهکړي.
د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت ویاند عبدالمطلب حقاني ویلي:« موږ له پاکستاني چارواکو سره په دې اړه ناستې کړې دي او لا هم ورسره په تماس کې یو. زموږ غوښتنه دا ده، چې دوی افغان کډوال باید په زوره ونه باسي؛ ځکه چې دغه جبري ستنول نه یوازې د نړۍوالو قوانینو خلاف دي، بلکې د اسلامي ارزښتونو او د ښه ګاونډیتوب اصولو خلاف دي.»
د پاکستان د دفاع وزیر خواجه محمد اصف تازه ویلي:« کله چې ستاسو په کور کې کوم پناه غوښتونکی ستاسو کور ته زنده باد نه وایي او ستاسو بېرغ ته سپکاوی کوي او د هغوی خپلوان ستاسو د ساتونکو وینه تویوي؛ باید بېرته خپل وطن ته ستانه شي.»
پاکستان د افغان کډوالو په جبري توګه د اېستلو مودې له پای ته رسېدو راپه دې خوا د ۶ زره ۷۰۰ افغانانو په ګډون ۹ سوه ۴۴ کورنۍ افغانستان ته په جبري توګه ستانه کړي دي.
په دغو کډوالو کې ۱۷۵۵ مېرمنې او له دوو زرو زیات ماشومان هم شامل دي.

د پاکستان دفاع وزیر خواجه محمد اصف له پاکستانه د افغان کډوالو بېرته ستنولو ته په اشارې سره پر اېکس پاڼه لیکلي، هر هغه پاکستانی چې د کډوالو د بېرته ستنولو مخالف وي، «زموږ له دښمنانو سره یو ځای دی.»
هغه کاږلي:« کله چې ستاسو په کور کې کوم پناه غوښتونکی ستاسو کور ته زنده باد نه وایي، او ستاسو بېرغ ته سپکاوی کوي او د هغوی خپلوان ستاسو د ساتونکو وینه تویوي؛ باید بېرته خپل وطن ته ستانه شي.»
خواجه اصف په خپله لیکنه کې د پاکستان په هغې ادعا ټینګار کړی، چې ګواکې «ټيټيپي» او بلوڅ بېلتونپاله غورځنګ ته طالبانو په افغانستان کې خوندي پټنځایونه ورکړي او زیاته کړې یې ده:« د چا په خاوره کې چې زموږ دښمنانو پناه اخیستې او دلته یې دوه نسلونه رالوی شول، بیا هم زموږ د وطن لپاره د خېر دعا نه غواړي؛ نو اوس باید دغه مېلمانه بېرته خپل وطن ته ستانه کړل شي.»
خواجه اصف ویلي:« هر هغه پاکستانی وګړی چې د دغو پناه غوښتونکو په شړلو خفه کېږي او پر وړاندې یې مخالفت کوي، له مونږ څخه نه دی؛ بلکې د پاکستان له دښمنانو سره یو ځای دی.»
د پاکستان د دفاع وزیر په داسې حال کې دغه څرګندونې کوي، چې دغه هېواد له څه مودې راهیسې د افغان کډوالو د جبري ستنولو لړۍ چټکه کړې ده.
د پاکستان حکومت د روان کال اپرېل میاشتې له لومړۍ نېټې راهیسې ۱۱۲۷۲ افغانان په جبري توګه ستانه کړي دي.
بل خوا بیا طالب چارواکو د یکشنبې په ورځ پر پاکستان غږ کړی، چې د کډوالو د تدریجي ستنولو لپاره یوه ګډه تګلاره چمتو کړي.
د دوی په خبره، د کډوالو جبري ستنول د هېڅ هېواد په ګټه نه دي.
د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ د پاکستان استازې فلیپا کېنډلر په وینا، پاکستان د ۱.۵۲ مېلیون راجستر شويو افغان کډوالو او پناه غوښتونکو کوربهتوب کوي.
د اټکل مخې، اته لکه افغانان د ACC کارتونه لري او نور په دغه هېواد کې پرته له رسمي پېژندګلوۍ ژوند کوي.

طالب چارواکو د یکشنبې په ورځ پر پاکستان غږ کړی، چې د کډوالو د تدریجي راستنولو لپاره یو ګډ میکانیزم چمتو کړي. د دوی په خبره، د کډوالو جبري ستنول د هېڅ هېواد په ګټه نه دي.
د پاکستان د کورنیو چارو وزارت د مارچ په ۷مه ویلي وو: "ټول غیرقانوني بهرنیان او د ACC کارت لورونکو ته سپارښتنه کېږي، چې د مارچ له ۳۱مې مخکې په خپله خوښه له پاکستان څخه ووځي او که په خپله خوښه ولاړ نه شئ نو د اپرېل له لومړۍ نېټې څخه به په جبري و اېستل شئ."
د طالبانو د کډوالو او راستنیدونکو چارو وزارت ویاند عبدالمطلب حقاني وايي، د کډوالو راستنول د افغانستان رسمي پالیسي ده، خو دا باید له پاکستان سره د یوه ګډ میکانیزم له مخې وي، تر څو کډوال په تدریجي او په «عزت» سره راستانه شي.
حقاني حریت راډیو ته وویل: "که پاکستان په یو اړخیزه توګه کډوال راستانه کړي، موږ د هغوی منلو ته بشپړ چمتو یو."
هغه زیاته کړه: "موږ له پاکستاني چارواکو سره په دې اړه ناستې کړي او لا هم ورسره په تماس کې یو. زموږ غوښتنه دا ده چې دوی (افغان کډوال) باید په زوره ونه باسي، ځکه چې اخراج نه یوازې د نړۍوالو قوانینو خلاف دی، بلکې د اسلامي ارزښتونو خلاف او د ښه ګاونډیتوب د اصولو خلاف عمل دی."
نوموړي زیاته کړه، چې پاکستان غواړي افغانان د زور له لارې بېرته ستانه کړي او ایران غواړي چې له افغانستان سره د تفاهم له لارې یو ګډ میکانیزم جوړ کړي.
د ننګرهار ولايت د اطلاعاتو او فرهنګ رييس صديق الله قريشي د باختر اژانس ته چې اوس د طالبانو تر چتر لاندې فعالیت کوي، وويل چې د جمعې په ورځ د تورخم له لارې ټولټال ٣٢٥ تنه کډوال رارسېدلي.
د خیبر په ولسوالۍ کې چارواکو د یکشنبې په ورځ وویل، چې د لنډي کوتل په کمپ او تورخم کې د ټولټال ۸۵۰ افغانانو دوسیې د بېرته ستنېدو لپاره پروسس شوي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې د شنبې په ورځ بیا ټولټال ۷۷۷ افغانان د تورخم له لارې اېستل شوي دي.
د خیبر په ولسوالۍ کې یوه جګپوړي چارواکي پاکستانۍ رسنۍ ډان ته ویلي، چې د اپرېل له لومړۍ نېټې راهیسې ۱۱۲۷۲ افغانان بېرته راستانه شوي دي.
پاکستاني چارواکو د افغان طالبانو د مشرانو غوښتنې نه دي منلي او د نوامبر له لومړۍ نیټې یې د یوه پخواني اعلان له مخې د افغان کډوالو جبري بېرته ستنولو لړۍ پیل کړې ده.
د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمیشنرۍ (UNHCR) د پاکستان استازې فلیپا کینډلر په وینا، پاکستان د ۱.۵۲ میلیون راجستر شويو افغان کډوالو او پناه غوښتونکو کوربه توب کوي.
د اټکل مخې، اته لکه افغانان د ACC کارتونه لري او نور په دې هېواد کې پرته له رسمي پېژندګلوۍ ژوند کوي.

ځايي سرچينو افغانستان انټرنشنل ته خبر ورکړی چې د بدخشان ولایت د جرم ولسوالۍ په خُستک دره کې د طالبانو د یوه قوماندان اړونده ځواکونو او ځایي اوسېدونکو ترمنځ نښته شوې، چې له امله یې یو کس وژل شوی او پنځه تنه، چې دوه ماشومان هم پکې شامل دي، ټپیان شوي دي.
سرچینې وایي، دا نښته د شنبې په ورځ، د وري۱۶مه، هغه مهال رامنځته شوه چې د طالبانو د دفاع وزارت د حمایوي لواء مرستیال جمالالدین حقجو پورې اړوند ځواکونه د خُستک دره کې د والیبال یوه لوبغالي ته ننوتل.
د معلوماتو له مخې، نښته د ایله کلي د یوې کورنۍ او د جمالالدین حقجو اړوند کسانو ترمنځ شوې او دغه کورنۍ طالبان په زورواکي تورنوي.
شمسالرحمان مشفق، چې د یادې کورنۍ غړی دی، وایي د جمالالدین اړوند کسان د بدخشان په بېلابېلو نظامي ادارو کې دندې لري، خو وخت ناوخت له وسلو سره خُستک ته راځي، خلک ځوروي او هلته هېڅ رسمي دنده نه لري.
مشفق وایي، د پنجشنبې په ورځ، د وري۱۴مه، هم دغه کسان خُستک ته ورغلي وو او له کورنۍ سرهیې شخړه کړې وه، خو شخړه پای ته رسېدلې وه. خو د شنبې په ورځ یې د والیبال پر میدان یرغل وکړ او له دلیل پرته یې پر ځایي خلکو، چې والیبالیې کاوه، ډزې وکړې.
په دې نښته کې د مشفق د کورنۍ څلور غړي، چې ورور، دوه د تره زامن او یوه د تره لور یې پکې دي، ټپیان شوي. همداراز، یو هلک او یوه نجلۍ چې عمرونه یې تر ۱۳-۱۵ کلونو دي، هم ژوبل شوي دي.
یوه وېډیو چې افغانستان انټرنشنل ته رسېدلې، ښيي چې یو ماشوم پر ملا لګېدلی او تر درملنې لاندې دی.
مشفق وایي، د طالبانو یو کس چې میدان ته ورننوتی و، «احتمالاً» د طالبانو د خپلمنځي ډزو له امله وژل شوی او بل تن ټپي شوی دی. نوموړی زیاتوي چې د دوی د کورنۍ غړي له وسله والو سره هیڅ تړاو نه لري، یوازې یې والیبال کاوه.
د طالبانو د بدخشان امنیه قوماندانۍ ویاند دغه پېښه تایید کړې، خو وایي دا نښته د «والیبال د لوبې پر سر شخړه» وه او له طالب ځواکونو سرهیې اړیکه رد کړې ده.
طالبان وایي چې شپږ کسانیې د «یو ځوان د وژنې» په تور نیولي دي خو سرچینې زیاتوي، له نښتې وروسته طالبانو له جرم ولسوالۍ څخه نور ځواکونه خُستک ته لېږلي او یو شمېر خلک یې نیولي دي.
مشفق وایي طالبانو د دوی د کورنۍ اته کسان نیولي، خو د جمالالدین حقجو تر ملاتړ لاندې څوک نه دي نیول شوي او لاهم په سیمه کې حضور لري.

د کورونو سوځول او د ټپیانو د انتقال مخنیوی
سرچینې وایي چې د حقجو اړوند زیات شمېر کسان له نښتې وروسته سیمې ته ورغلي، د لاسي بمونو په بریدونو یې د ولسي خلکو کورونه سوځولي.
مشفق وایي چې د دوی د کورنۍ څلور کورونه او یو موټر د طالبانو له خوا سوځول شوي. ده همداراز وویل چې خپله جمالالدین حقجو هم سیمې ته راغلی.
نورې سرچینې وایي، طالبانو د خُستک درې لارې تړلې دي او اجازه نه ورکوي چې ټپیان روغتون ته انتقال شي.
مشفق وایي چې د هغه د تره لور، چې شاوخوا ۱۵ کلنه ده، ټپي شوې، خو لا هم روغتون ته نه ده انتقال شوې.
ځايي خلک وایي چې د طالبانو د جرم ولسوالۍ قومانداني خپل ځواکونه سیمې ته استولي او خلکو ته اجازه نه ورکوي چې له خپلو کورونو ووځي.

په خوست کې د طالبانو ښاروالۍ د خپل مشر ملاهبت الله د فرمان پر اساس، د بدو او غیر شرعي دودونو پر وړاندې د عامه پوهاوي لړۍ پیل کړې ده. خوست ښاروالي وايي، د ښار په بېلابېلو ګڼ مېشتو ځایونو او واټونو کې یې د هبت الله د فرمانونونو بنرونه پر لویو بلبورډونو لګولي دي.
په خوست کې د طالبانو ښاروالۍ نن یکشنبه د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره وویل چې خوست ښاروالۍ یاد ګام د ښاریانو د ذهنیت روښانه کولو، د اسلامي ارزښتونو د پیاوړتیا او منفي دودونو د مخنیوي په هدف ترسره کړی دی.
په دغه بنر کې د طالبانو د مشر ملا هبت الله د یوه فرمان «واده او په اړوندو امورو کې د رعایت وړ ټکي» لیکل شوي، چې که څوک په کومه نجلۍ یا ښځه هوايي ډزې وکړي او یا هم پېکی پرې کړي او یا څادر پرې واچوي په دې یا په بلې طریقي سره په جبري توګه هغه خپله ښځه وګڼي، دا غیر شرعي عمل او جرم دی.

دوی په دغو بنرونو کې په لیکلي ډول خبرداری ور کړی، چې داسې کسان دې د طالبانو محاکمو ته معرفي شي څو په سزا ورسیږي.
په بله ماده کې راغلي، هغه کوژده چې د شاهدانو په مخ کې عقد «ایجاب او قبول» پکې نه وي شوی، نکاح نه بلل کېږي.
خوست ښاروالۍ په خپله خبرپاڼه کې لیکلي چې له دې وړاندې ښاروالۍ د ښاري سیمو د ګذر وکیلانو، دیني علماوو او قومي مشرانو سره د یاد فرمان اړوند عامه پوهاوي یوه ستره ناسته هم کړې ده.
د طالبانو د خوست ښاروالۍ له ښاریانو غوښتي، چې د شرعي لارښوونو په رڼا کې د اصلاح بهیر او د یاد فرمان په تطبیق کې د خپل مسوولیت له مخې هر اړخیزه همکاري وکړي.
