کورنی تاوتریخوالی؛ په کابل کې یو ځوان ووژل شو
سرچینو افغانستان-انټرنشنل-پښتو ته وویل، چې د کابل ښار د ۱۱مې امنیتي حوزې اړوند په «پنجصد فامیلي» سیمه کې د کورني تاوتریخوالي په ترڅ کې د «شکېب» په نوم یو ځوان وژل شوی دی.
سرچینو افغانستان-انټرنشنل-پښتو ته وویل، چې د کابل ښار د ۱۱مې امنیتي حوزې اړوند په «پنجصد فامیلي» سیمه کې د کورني تاوتریخوالي په ترڅ کې د «شکېب» په نوم یو ځوان وژل شوی دی.
د وژل شوي ځوان د خپلوانو اړوند لږترلږه دوو سرچینو د یکشنبې په ورځ (د غويي ۲۱مه) زیاته کړه، چې نوموړی د چړو او ډبرو په ګوزارونو وژل شوی دی.
هغه د میدانوردګ ولایت د نرخ ولسوالۍ اصلي اوسېدونکی و.
سرچینې ادعا کوي، چې نوموړی د خپل اوښي له خوا تر هغه وروسته وژل شوی، چې د خپلې خور د کورنۍ ستونزې د حل په موخه ورغلی و.
ویل کېږي، چې په دې پېښه کې درې نور کسان ټپيان شوي هم دي.
طالبانو تر اوسه رسماً د دې پېښې په تړاو څه نهدي ویلي، خو د شکېب کورنۍ او خپلوان د دې پېښې د عاملانو د سملاسي نیولو او مجازاتو غوښتنه کوي.
د ازادۍ جبهې په نامه د طالبانو ضد وسله والې ډلې د طالبانو د حکومت په اړه د "هراړخیز دریځ" تر عنوان لاندې د یوناما نوي پلان ته غبرګون ښودلی او ویلي یې دي، چې دا طرحه د افغانستان لپاره د تلپاتې سولې لار تیاره کوي.
یاده جبهه په داسې حال کې پر نیوکه کوي، چې څو ورځې وړاندې باوري سرچینو د ملګرو ملتونو په حواله افغانستان انټرنشنل ته ویلي و، چې د دغه سازمان ډېپلوماټانو د افغانستان د سیاسي حللارې او همداراز په ملګرو ملتونو کې د طالبانو استازي سهیل شاهین ته د افغانستان څوکۍ د سپارلو پر سر سلامشورې کړې دي.
سرچینې زیاته کړې، دا خبرې د ملګرو ملتونو د هغې سیاسي طرحې په چوکاټ کې روانې دي چې موخه یې له نړۍوالې ټولنې سره د افغانستان یو ځای کول دي.
په دې طرحه کې درې مهم شرطونه د طالبانو له لوري وړاندې شوي او همداراز نړۍوالې ټولنې هم خپل درې شرطونه دغې ډلې ته وړاندې کړي دي.
ازادۍ جبهې له دغې طرحې سره مخالفت ښکاره کړی او په خپل اېکس کې یې د یوې اعلامیې په خپرولو سره ویلي، چې د یوناما دغه هڅې به په افغانستان کې د یو بل ناورین پېلامه وګرځي.
په اعلامیه کې راغلي: «دا جبهه له هر هغه بهیر سره مخالفه ده چې د افغانستان د یوې ازادې، شفافې او سراسري ټاکنو پر بنسټ د مشروع حکومت جوړېدل تر پوښتنې لاندې راولي. دغه راز، د طالبانو د عاديکولو او د هغوی سپینولو هر ډول هڅې هم د رد وړ بولي. له بدهمرغه، یوناما وروستیو اقداماتو د افغانستان د اوسني واقعیت یو ګډوډ انځور وړاندې کړی، مهم مسایل یې له پامه غورځولي او د هېواد پر سیاسي برخلیک اغېز لرونکي اړخونه یې له صحنې اېستلي دي.»
د ازادي جبهې په دغه اعلامیه کې د یوناما طرحې ته اندېښنه ښکاره کړې او ویلي یې دي، چې په دغه پلان کې ښکېل اړخونه محدود دي او تر څنګ یې اصلي ستونزه له پامه غورځول شوې او د طالبانو د ادارو ملاتړ او ورته مشروعیت ورکولو په معنا ده.
په اعلامیه کې راغلي، چې د یوناما په طرحه کې باید په افغانستان کې د مشروع حکومت جوړول لومړیتوب وګڼل شي او همدا ډول د ملګرو ملتونو چلند ته دې بیا کتنه وشي.
اعلامیه کې راغلي:«ټولګډونه سیاسي لوري باید د افغانستان د راتلونکي ثبات اصلي محور وګرځي. روانې طرحې، په شمول د دوحې بهیر، د افغانستان د سیاسي ـ ټولنیزو واقعیتونو انعکاس نهدی. یو ریښتینی او ټولګډونه سولهییز بهیر باید د ټولو سیاسي او نظامي لوریو ترمنځ د ملګرو ملتونو تر څارنې لاندې پیل شي.»
په اعلامیه کې ټینګار شوی: «د افغانستان د خلکو په رایه ولاړ مشروع حکومت باید جوړ شي؛ داسې یو دولت چې د ټول ملت تنوع څرګندوي، د ټولو وګړو مساوي حقوق تضمین کړي، پرته له دې چې قوم، ژبه، مذهب او جنسیت په نظر کې ونیول شي.»
په دغه اعلامیه کې ځيني نور وړاندیزونه هم شوي، چې له هغې جملې په افغانستان کې د نړۍوالو څېړنیزو ادارو د جوړولو ترڅنګ د ملګرو ملتونو د بشري حقونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارد بېنېټ ته د طالبانو تر واک لاندې سیمو ته لاسرسی ورکړل شي.
په اعلامیه کې په دې هم ټينګار شوی، چې له طالبانو سره باید هر ډول اړیکې مشروطې وي، ښځو ته د کار او زده کړو اجازه ورکړل شي، د واک لېږد میکانیزم دې جوړ شي او د قدرت عادلانه وېش دې وشي.
اعلامیه کې د نورو وړاندېزونو ترڅنګ دا غوښتنه هم شوې، چې د دوحې بهیر بیا ارزونه دې وشي: «دوحه، د محتوا، شریکانو او موقعیت له پلوه باید له سره وارزول شي. د سولې خبرې دې له سره او دا ځل د ټولو اړخونو په ګډون، پیل شي.»
همداراز په اعلامیه کې راغلي، چې یو جامع، شفاف او مسولانه سوله یوازې هغه مهال شونې ده، چې ټول ښکېل اړخونه پکې ونډه ولري او د جګړې د لاملونو ریښه پکې حل شي.
د طالبانو د پوهنې وزارت وايي، چې په تېرو دریو کلونو کې ۲۶۹ ښوونځي او د اسلامي زده کړو نږدې ۲۳زره مرکزونه جوړ شوي دي. یاد وزارت ویلي، چې د تېرو دریو کلونو په موده کې یې د اسلامي زده کړو په دغو مرکزونو کې څه دپاسه ۳۰۰ زره نارینه او ښځینه «طالب العلمان» جذب کړي دي.
د طالبانو تر واک لاندې ملي ټلویزیون د دغې ډلې د پوهنې وزارت په حواله راپور ورکړی، چې طالبانو په دریو کلونو کې د اسلامي زده کړو ۲۲۹۷۲ نوي ښوونیز مرکزونه جوړ دي، چې ۲۱۶۹۰۴ نارینه او ۹۱۵۴۰ ښځنیه زده کوونکي پکې په زده کړو بوخت دي.
د معلوماتو له مخې، د طالبانو له لوري د اسلامي زده کړو لپاره نوي جوړ شوي ښوونیز مرکزونه هغه مدرسې دې، چې د (وړې دورې دینې زده کړو) تر فراغت وروسته بیا د نورو دیني زده کړو لپاره د دغې ډلې د لوړو زده کړو وزارت تر چتر لاندې په «دارالعلومونو» کې شاملیږي او تر فراغت وروسته د لیسانس او ماسټری به کچه سندونه ورکول کیږي.
د طالبانو د پوهنې وزارت ویلي، چې د اسلامي زده کړو د د زده کوونکو لپاره په ۱۴۰۳ مالي کال کې د ملا هبت الله د فرمان له مخې، په بېلابېلو ولایتونو کې ۴۲۰ لیليې منظورې شوې او دمګړۍ پکې ۲۱۲۵۰ طالبان اوسیږي.
یاد وزارت ویلي، چې په تېرو دریو کلونو کې یې د هېواد په بېلابېلو ولایتونو کې یوازې ۲۶۹ نوي ښوونځي جوړ کړي دي.
طالبانو ویلي، چې په (۱۴۰۱، ۱۴۰۲ او ۱۴۰۳) کلونو کې یې یو میلیون، ۹۹۹ زره او ۷۳۴ هلکان او یو میلیون او ۴۸۹ زره او ۴۴۹ نجونې په ښوونځیو کې شاملې کړې دي.
دا په داسې حال کې ده، چې پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو وروسته دغې ډلې له شپږم ټولګي پورته ښوونځیو ته د نجونو پر تګ بندیز لګولی.
د طالبانو د کابل امنیه قومانداني وايي، چې د لسمې امنیتي حوزې پولیسو د شهرنو په سیمه کې د معمول ګزمو پر مهال، د کثافاتو په یوه ځای کې له ۸زره تر ۱۳ زره یورو پورې نغدې پیسې موندلې دي.
د یادې قوماندانۍ ویاند خالد ځدراڼ د یکشنبې په ورځ، د غويي پر ۲۱مه پر اېکس ولیکل، دا مهال د یادو پیسو د اصلي مالک موندلو لپاره هڅې روانې دي.
د کابل امنیه قوماندانۍ له ښاریانو غوښتنه کړې چې که څوک د دې پیسو په اړه معلومات لري یا ځان د دغو پیسو مالک ګڼي، له شواهدو یا نښو نښانو سره دې د کابل امنیه قوماندانۍ مطبوعاتي دفتر ته مراجعه وکړي.
دا تراوسه روښانه نه ده، چې دغه پیسې څنګه په کثافاتو کې غورځول شوې دي.
د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر «اوچا» وايي چې په ټول افغانستان کې د باران او واورې ورښت له اوسط څخه ټیټ دی چې د اوبو کمښت لا پسې زیاتېږي. یاده اداره د افغانستان په ځینو برخو کې د نباتاتو کمزورې ودې په اړه وايي، چې دا وضعیت په هیواد کې د یوې جدي وچکالۍ پیل په ګوته کوي.
د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر «اوچا» د افغانستان په ځینو برخو کې د کم باران او د سیندونو په حوزو کې د اوبو د کمښت خبرداری ورکړی دی.
اوچا زیاته کړې، چې د هیواد په ډیری برخو کې، پرته له شمالي او شمال ختیزو ولایتونو ، د خاورې رطوبت خورا ټیټ دی، چې د بزګرانو لپاره یې جدي اندېښنه رامینځته کړې ده.
په ورته وخت کې،له ځینو شمال ختیزو سیمو پرته د سطحې تودوخه په ټول هیواد کې له اوسط څخه لوړه ښودل شوې او خبرداری ورکړل شوی چې باران به له اوسط څخه ټیټ وي او د تودوخې درجه به په راتلونکو میاشتو کې د وړاندوینو په حواله له اوسط لوړه وي.
د اوچا په وینا، دا شرایط احتمال لري چې د اوبو کمښت بحران نور هم زیات کړي، د فصلونو حاصلات نور هم کم کړي او څړځایونو ته زیان ورسوي.
پر فاریاب او جوزجان سربېره، چې د باران د کمښت له خطر سره مخ دي، د هرات، هلمند، کندز او ننګرهار په ګډون ځینې نورې سیمې هم تر ګواښ لاندې دي.
د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان (اېف اې او) خبرداری ورکړی چې په افغانستان کې ۱۴.۸ میلیونه خلک د روان کال د لړم څخه تر کب پورې د خوړو له کمښت سره مخ شوي دي.
سازمان ټینګار کړی چې د بارانونو کمښت او په هیواد کې اقتصادي رکود د ناامنۍ بحران لا پسې زیاتوي.
دغه سازمان وړاندوینه کوي چې په افغانستان کې به سږ کال له مارچ څخه تر می پورې (له کب څخه تر غويي پورې) د غنمو د کرنې د موسم لپاره تر اوسط ټیټ باران وي.
د پخواني جمهوريت پرمهال د ولسي جرګې مرستیال عبدالظاهر قدیر کورنۍ افغانستان انټرنشنل ته وویل چې د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر ورسره ژمنه کړې، چې «د ظاهر قدیر قضیه به په جدي توګه تعقیب کړي». امیرخان متقي د ظاهر قدیر کورنۍ ته ویلي چې د خپل «توان تر بریده» به لازم ګامونه اخلي.
د پخوانۍ ولسي جرګې مرستیال ظاهر قدیر کورنۍ نن یکشنبه، د غويي ۲۱مه، افغانستان انټرنشنل ته وویل چې د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي سره په دې لیدنه کې ټینکار وشو، چې ظاهر قدیر امریکا ته ونه سپارل شي.
د ظاهر قدیر کورنۍ وايي، «د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر په قطر کې د طالبانو سفیر سهیل شاهین ته زنګ وکړ او لارښوونه یې ورته وکړه، چې د ظاهر قدیر پېښه په دوحه کې د کینیا له سفیر سره مطرح کړي».
ظاهر قدیر د وري پر ۲۹مه د کینیا په نایروبي کې د امریکا په امر د "مخدره توکو د قاچاق " او د غیرقانوني وسلو لرلو په تور ونیول شو.
په نایروبي کې یوې محکمې امر کړی، چې نوموړی تر هغه وخته پورې د پولیسو په توقیف کې پاتې شي چې د هغه د سپارلو پروسه متحده ایالاتو ته پیل شي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت یوه چارواکي ذاکر جلالي هم د یکشنبې په ورځ پر خپله ایکسپاڼه لیکلي چې متقي"نن د ظاهر قدیر د کورنۍ غړو سره ولیدل او له هغوی سره تر لیدنې وروسته یې په دوحه کې د افغانستان سفارت ته لارښوونه کړې چې د کینیا د سفارت له لارې د ظاهر قدیر قضیه تعقیب کړي."
جلالي ادعا کوي، چې دا ډله "بې له تبعیضه د هر افغان له حقونو دفاع کوي."