ټرمپ وايي چې پر سوریه بندیزونه ختموي او له ایران سره هوکړه کوي

د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ د سېشنبې په ورځ په ریاض کې اعلان وکړ چې د سعودي عربستان له وليعهد محمد بن سلمان او د ترکیې له ولسمشر سره تر خبرو وروسته، پر سوریې بندیزونه ختموي.

د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ د سېشنبې په ورځ په ریاض کې اعلان وکړ چې د سعودي عربستان له وليعهد محمد بن سلمان او د ترکیې له ولسمشر سره تر خبرو وروسته، پر سوریې بندیزونه ختموي.
نوموړي وویل، امریکا له سوریې سره د اړیکو عادي کولو لپاره لومړني ګامونه اخیستي دي.
ټرمپ زیاته کړه چې د امریکا او سوریې د بهرنیو چارو وزیران به په دې اونۍ کې وویني.
ټرمپ د ایران په اړه وویل، چې « زه غواړم له ایران سره یوه موافقه وکړم څو نړۍ یو خوندي ځای شي».
هغه د سوریې د حکومت لپاره د بریا هیله څرګنده کړه.
ټرمپ وویل چې « شهزاده محمد بن سلمان ډېر سخت کار کوي زه فکر نه کوم چې هغه حتا د شپې ویده شي».
هغه زیاته کړه، چې د پاچا سلمان او شهزاده محمد بن سلمان په مشرۍ سیمه کې یو فوقالعاده او ژور بدلون روان دی.

د سعودي عربستان وليعهد محمد بن سلمان د سعودي-امريکا د پانګونې فورم پر مهال چې په رياض کې جوړ شوی و، وويل چې «موږ له امريکا سره له ۳۰۰ ميليارده ډالرو زيات تړونونه لاسليک کړي دي».
نوموړي زياته کړه: «اوس مهال د سعودي عربستان اقتصاد په سیمه کې د امريکا تر ټولو ستر اقتصادي شريک دی».
هغه دا هم وويل: «سعودي عربستان له امريکا سره د ۶۰۰ ميليارده ډالرو پانګونې فرصتونو په لټه کې دی او هيله لرو چې دا اندازه يو تريليون ډالرو ته لوړه کړو».
د سعودي وليعهد زياته کړه چې امريکا د سعودي د عمومي پانګونې صندوق له مهمو هدفونو څخه ده.

په دغه فورم کې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وویل، چې د منځني ختیز راتلونکې له همدې ځایه پیلیږي او ریاض به د سوداګرۍ په یوه نړیوال مرکز بدل شي

د پاکستان دفاع وزیر خواجه اصف ویلي، چې «د هند لومړی وزیر نریندرا مودي په کوردننه د پارلمان او بهر له سختو نیوکو سره مخ دی او د هغه ورځې د ګوتو په شمار پاتې دي». نوموړی وايي، «وروستۍ پرېکړه به د هند ولس کوي.»
ایکسپریس ټربیون پاکستانۍ رسنۍ د سې شنبې په ورځ راپور ورکړی، چې خواجه محمد اصف دا څرګندونې له خبریالانو سره د خبرو پر مهال وکړې او ویې ویل چې د هند او پاکستان ترمنځ هر ډول راتلونکی خبرې به یوازې هغه وخت ممکنې وي چې پر دریو اساسي موضوعاتو بحث وشي.
هغه ترهګري، د کشمیر لانجه او د اوبو شخړې هغه درې موضوعګانې یادې کړې چې د هغه په وینا باید له هند سره پرې خبرې وشي.
هند له دې وړاندې ویلي و، چې ددوی ترمنځ هیڅ خبرې اترې نشته.
اصف وویل، «پاکستان له تېرو ۲۵ کلونو راهیسې د ترهګرۍ قرباني دی او ناعادلانه تورن شوی».
هغه ټینګار وکړ چې نړیوال باید د پاکستان دا هڅې وګوري. نوموړي زیاته کړې، چې د لومړي وزیر شهباز شریف له خوا د وروستیو پېښو د څېړنې وړاندیز لا هم پر مېز دی، خو پاکستان د خبرو اترو لپاره دا غواړي چې د ترهګرۍ پر وړاندې یې رول په رسمیت وپېژندل شي.
هغه د کشمیر په اړه وویل، چې دا شخړه لا هم حل شوې نه ده او د هر ډول مذاکراتو برخه باید وي. همداراز، هغه د اندس د اوبو تړون ته اشاره وکړه او خبرداری یې ورکړ چې د دې تړون سیاسي کول به سیمهییز ثبات له خطر سره مخ کړي.
خواجه اصف هند د ترهګرۍ په اوږدمهاله ملاتړ تورن کړاو ادعا یې وکړه چې د هند مداخله په کاناډا او امریکا کې هم ثابته شوې ده. هغه ټینګار وکړ چې دا شواهد باید د خبرو پر مهال وړاندې شي.
د هند او پاکستان ترمنځ د اوربند اعلان د مې پر ۱۰مه وشو، چې دواړه هېوادونه یې د جګړې له ژورې راوېستل. دا اوربند لومړی د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ اعلان کړ او وروسته د دواړو هېوادونو چارواکو تایید کړ.
خو له اوربند څو ساعته وروسته، د کنټرول کرښې دواړو خواوو کې بیا د ډزو تبادله وشوه او په سرینګر کې چاودنې وشوې، چې د اوربند د پایښت په اړه اندېښنې یې زیاتې کړې.
د پاکستان د پوځ ویانداحمد شریف چودري، وویل چې پاکستان د اوربند غوښتنه نه ده کړې، بلکې هند د پاکستان له غبرګون وروسته د اوربند غوښتنه وکړه. هغه دا هم وویل چې د اټومي ځواک لرونکو هېوادونو ترمنځ جګړه "ناممکنه" او "بېمانا" ده.
له دې وړاندې نیویارک ټایمز د خپلو سرچینو په حواله ویلي و، چې کله هند پر نورخان هوايي اډه ، چې د پاکستان د اتومي قوماندې مرکز ته نږدې پرته ده، برید وکړ، سپینې ماڼۍ مداخله وکړه او اوربند اعلان شو.

د سعودي د ماليې وزیر محمد الجدعان او د امریکا د خزانې وزیر سکاټ بیسنټ د سې شنبې په ورځ د سعودي-امریکا د پانګونې فورم په پیل کې یوه ګډه ناسته وکړه. بیسنټ تایید کړه چې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د امریکا د اقتصاد پر بېرته پیاوړي کولو تمرکز کړی.
هغه ټینګار وکړ: « له چین سره د سوداګرۍ توازن د ټرمپ د ادارې لومړیتوب دی، موږ به هڅه وکړو چې د ستراتیژیکو سکتورونو لپاره له چین څخه ځان راټول کړو».
الجدعان د سعودي او امریکا د اړیکو په اړه خبرې وکړې. هغه وویل چې د دواړو هېوادونو تر منځ اړیکې ورځ تر بلې پیاوړې کېږي.
د سعودي ګزیټه د رپوټ له مخې، الجدعان وویل: «موږ د سعودي عربستان په تاریخ کې تر ټولو ټیټه بېروزګاري لرو».
هغه زیاته کړه: «په روزګار کې ستر بدلون راغلی، ښځې پیاوړې شوې دي او موږ هغه هدف ته رسېدلي یو چې غوښتل مو د ۲۰۳۰ کال تر پایه یې ترلاسه کړو، چې ۷ سلنه و».
په دې فورم کې د ټیسلا اجرایوي مشر ایلان ماسک، د امازون مشر اندي جاسي، د بلک راک مشر لري فینک او ډیویډ ساکس هم ګډون لري.
فینک د خپلې وینا پر مهال څرګنده کړه چې سعودي عربستان اوس د نړیوالو پانګونو لپاره یو مهم مرکز ګرځېدلی.
دا فورم به پر مصنوعي ځیرکتیا، تکنالوژیکي پرمختګونو او د سعودي او امریکا تر منځ د پانګونې پر موضوعاتو تمرکز وکړي.

د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د سعودي عربستان د ولیعهد محمد بن سلمان ترمنځ رسمي خبرې اترې یو ساعت وړاندې د ریاض په الیمامه شاهي ماڼۍ کې پیل شوې. د سپینې ماڼۍ په وینا، ټرمپ په شاهي ماڼۍ کې بن سلمان خپل "ملګری" وباله او ویې ویل چې دواړو ښې اړیکې جوړې کړې دي.
ټرمپ وویل: "زه فکر کوم چې موږ یو بل ډېر سره خوښ کړي دي."
هغه د سعودي ولیعهد ته دا هم وویل: "موږ له کلونو راهیسې ښې اړیکې لرو."
د امریکا ولسمشر زیاته کړه: "موږ هغه وخت ولیدل کله چې تاسو سپینې ماڼۍ ته راغلئ، زما ډېر ښه په یاد دي، زه د دې ځوان په لیدو ډېر متاثره شوی وم. دی ډېر ځوان او له خپل عمر څخه ډېر پوه و. زه فکر کوم شاید هغه وخت به ۳۱ کلن و، خو ډېر هوښیار و. زموږ اړیکې هلته سره نږدې شوې.»

د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي دفتر ویلي، چې که د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین پخپله د استانبول په خبرو کې برخه وانخلي، هغه به هم ګډون و نه کړي.
دا څرګندونې د زیلینسکي سلاکار میخایلو پودولیاک د سېشنبې په ورځ وکړې او کرملېن یې وننګاوه، چې که رښتیا د سولې غوښتونکی وي، پوتین باید حاضر شي.
دا غونډه چې ټاکل شوې د پنجششنبې په ورځ په استانبول کې ترسره شي، د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د سولې نویو هڅو یوه مهمه برخه ده. ټرمپ وړاندیز کړی چې که د سولې امکان وي، ښايي خپله هم پکې ګډون وکړي.
کرملېن تر اوسه نهدي ویلي چې پوتین به استانبول ته لاړ شي.
د روسیې ویاند دمیتري پسکوف ویلي: « د خبرو اترو لپاره چمتووالی روان دی، نور به تبصره نه کوو.»
اروپايي مشران هم د اوکراین ملاتړ کوي او ویلي یې دي چې که روسیه د دوشنبې له ورځې بېقید او شرطه اوربند ونه مني، نو پر مسکو به نوي سخت بندیزونه ولګوي.
فرانسې خبرداری ورکړی چې دا بندیزونه به د روسیې نفت او مالي سکتور هدف وګرځوي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو له اوکراین، بریتانیا، فرانسې، جرمني، پولنډ او اروپايي ټولنې له چارواکو سره خبرې کړې دي.
ټرمپ، چې دا مهال د خلیج د څلور ورځني سفر په پیل کې سعودي عربستان ته رسېدلی، وړاندیز کړی چې ښايي استانبول ته لاړ شي. هغه وویل: « دا امکان لري، خو کار باید بشپړ شي. د پنجشنبې ورځ مه هېروئ».
