ملګري ملتونه: افغانستان د راستنېدونکو کډوالو منلو ته چمتو نه دی
د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي کمېشنرۍ د افغانانو د ناوړه اقتصادي وضعیت په اړه اندېښنه ښودلې او ویلي یې دي، چې دا هېواد د راستانه شویو کډوالو د منلو لپاره چمتو نه دی.
د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي کمېشنرۍ د افغانانو د ناوړه اقتصادي وضعیت په اړه اندېښنه ښودلې او ویلي یې دي، چې دا هېواد د راستانه شویو کډوالو د منلو لپاره چمتو نه دی.
د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي کمېشنرۍ د سې شنبه په ورځ (د غويي ۳۰مه) ویلي، چې له ګاونډیو هېوادونو څخه د درې مېلیونو نه زیاتو افغان کډوالو تر ستنېدو وروسته، د افغانستان له خلکو سره د نړۍوالې ټولنې د «سیاسي او مالي» مرستو دوام ته اړتیا ده.
دې سازمان په نړۍوالو مرستو کې د پام وړ کمښت خبرداری ورکړی او ویلي یې دي، چې د افغانانو د ملاتړ وړتیا یې مخ پر کمېدو ده.
دا سازمان د ملګرو ملتونو د پراختیایي پروګرام د شمېرو او په نړۍوالو مرستو کې د پام وړ کمښت په حواله اټکل کوي، چې د افغانستان نیمایي نفوس بشري مرستو ته اړتیا لري.
د بودیجې کمښت د دې لامل شوی، چې ملګري ملتونه په پوله کې افغان راستنیدونکو ته نغدي مرستې اووه ځله کمې کړي.
د ملګرو ملتونو ادارې ویلي، چې که څه هم ډېری کډوال افغانستان ته د راستنیدو لپاره اړ اېستل کېږي، خو یو شمېر نور بیا ایران، ترکیې او اروپا ته د تلو لپاره چمتووالی نیسي.
دې سازمان د افغانستان له ګاونډیو هېوادونو غوښتي، چې له افغانانو سره په عزت چلند وکړي او د افغان کډوالو خوندي، د خپلي خوښې او باعزته راستنیدو ته لاره هواره کړي.
له کندهار څخه سرچينو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته د سېشنبې په ورځ (د غويي ۳۰مه) ویلي، چې طالبانو په تېر یوه کال کې د پخواني جمهوريت د نظاميانو د کورنۍ غړي، دوستان او وټس اپ کې د خبرو په پلمه تر ۵۰۰ زيات ملکي کسان د سیاسي مجرمینو په نوم زنداني کړي دي.
د سرچينو په خبره، نیول شويو کسانو یوه یې هم په تېر نظام کې دندې نه درلودې.
د نیول شویو زندانیانو له ډلې یو زنداني وايي: «طالبانو زه د فېسبوک پر پوسټ راوستلی یم، زما په څېر لسګونه نور بندیان هم دي، که دې د دوی پر مشر نیوکه وکړه خو بيخي دې کافر ګڼي.»
د یو بل زنداني د کورنۍ غړي افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته ویلي: «په ډېر زحمت مو د کشر ورور سره د لیدو اجازه واخیسته، هغه یې له وسله والو جبهو سره د همکارۍ په تور یوه اوونۍ سخت شکنجه کړی و اوس یې هېڅ محکمه هم مهلومه نه ده.»
سرچينې زياتوي، چې دغه کسان هره ورځي فزيکي او ذهنې شکنجه کېږي او له کورنیو سره یې د لیدو وخت هم نه ورکول کېږي.
د کندهار لوی زندان کې دغه نیول شوي کسان وايي، چې له اسنادو، مدافع وکیل او قانوني بهير پرته له یوه کال څخه تر ۱۵ کلونو د بند په سزا محکوم شوي.
د دوی په خبره، نظامي محکمه د ملکي کسانو له جرمونو سره هېڅ تړاو نه لري.
له دې زندانیانو شاوخوا ۲۰ کسانو د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده ته يوه ګډه عریضه لېږلې او د پاملرنې غوښتنه یې ورڅخه کړې.
دغه عریضه او د هبت الله له لوري امضاء شوی سند هم افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته رسېدلی.
هبت الله د همدې بندیانو په عریضه پاڼه لیکلي: «که دا واقعت ولري، ۱۴ میاشتې بندیان شوي وي، جرم یې تکراري نه وي نو خوشې يې کړئ.»
د زندانیانو کورنۍ وايي، چې د طالبانو نظامي محکمه د خپل مشر له امر سرغړونه کوي او په سیاسي جرم د دغو نیول شویو کسانو هېڅ پوښتنه نه کوي.
دغه کورنۍ د طالبانو له شکنجو، ناوړه چلند او ظلم څخه هم شکایت کوي او غوښتنه کوي، چې له زندانیانو سره دې قانوني او انساني چلند وشي.
تېر کال د ملګرو ملتونو ترڅنګ يو شمېر هېوادونو او سازمانو د طالبانو تر واک لاندي زندانونو کې د شکنجو او زندانیانو سره د ناسم چلند په اړه اندېښنې ښودلې وې.
اخوا، تر دې وړاندې بیا یو شمېر داسې راپورونه خپاره شوي و چې ویل کېده د طالبانو په بندخونو کې د بندیانو د وضعیت د څېړلو بهیر پیلېږي.
په دې راپورونو کې راغلي و، چې د طالبانو مشر ملا هبت الله اخوندزاده په کندهار کې د کابیني په یوې غونډه کې دستور ورکړی و، چې په دې برخه کې دې یوه ځانګړې کمېټه هم جوړه شي.
د دې راپورونو له مخې، یاده کمېټه د عالي دیوان په مشرۍ او د بېلابېلو وزارتونو او عمومي ریاستونو د استازو په غړیتوب سره جوړېده.
تر دغو راپورونو وروسته بیا معلومه نه شوه، چې یاده کمېټه جوړه شوه او که نه.
له بندیانو سره د ناسم چلند په اړه کورنۍ په داسې حال کې شکایت کوي، چې د یادې ډلې له بندخونو د لسګونو فعالینو، خبریالانو او د تېر نظام د سرتېرو د شکنجو او ځورولو راپورونه خپرېږي.
څه موده مخکې افغانستان انټرنشنل - پښتو یو څېړنیز راپور خپور کړی و، چې په کې راغلي و د طالبانو د استخباراتو په عمومي او ولایتي ریاستونو کې تورنو اشخاصو ته ۳۱ ډوله بېلابېلې شکنجې ورکول کېږي.
په لښتو او لرګیو وهل، په یخو اوبو کې ډوبول، د برېښنا شاکونه، پر پښو وهل، جنسي الې ته فشار ورکول، په جنسي الې پورې وزن تړل، د شور او ځوږ اورول، بې خوبي، په ګرمو اوبو کې ډوبول، سا بندول، د نوکانو اېستل، ژبې او غوږونو ته په پلاس فشار ورکول، له لاسونو ځوړندول، له پښو ځوړندول، په کوچنۍ پنجره کې بندول، اوږدمهاله تیاره کې ساتل، پر اوبو بندیز، د سینو د څوکو مروړل، له کوڅیو او ویښتو تړل، په خوله کې د اوبو پایپ ورکول، اوږدمهاله درول، پر مقعد د اوسپنیزې الې منډل، د کمې ډوډۍ ورکول، په سره سیخ داغل، د اوړي په موسم کې لمر ته کښېنول، د ژمي په موسم کې یخ ته کښېنول، بشپړ لوڅول او تذلیلي شکنجه، د کورنۍ او خپلوانو ګواښل، د سترګو تړل، د خوا بدوونکو درملو ورکول، د شا له خوا د ښي لاس او پښې او کیڼ لاس او پښې تړل او پړمخې اچول هغه شکنجې دي، چې د طالبانو په بندخونو کې بندیان ورسره مخ کېږي.
یاده ډله د دوی له نظام څخه د بغاوت، له بهرنیو رسنیو سره د اړیکې، له داعش سره د اړیکې، له مقاومت او ازادۍ جبهې سره د اړیکې او د پخواني جمهوري نظام امنیتي ادارو کې د دندې ترسره کول هغه لاملونه دي، چې زرګونه کسان یې په تور بندیان شوي دي.
