د طالبانو تر واک لاندې د کابل ښاروالۍ او د یو شمېر خصوصي شرکتونو په همکارۍ د "ګل او بوټي" په نوم د زینتي ګلانو نندارتون جوړ شو. د کابل ولایت مقام د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې دغه درې ورځینی نندارتون په زرنګار پارک کې جوړ شوی دی.
د دې نندارتون په خپرو شویو انځورونو او ویډیوګانو کې د ښځو حضور نه لیدل کېږي او نه هم طالبانو دې ته اشاره کړې، چې په دې نندارتون کې ښځې ګډون کولی او که نه.په کابل کې د طالبانو والي امین الله عبید په دې اړوند غونډه کې ټینګار کړی، چې ګلان نه یوازې د ښایست ښکارندویي کوي، بلکې دا د کابل د خلکو د ذوق، مهربانۍ او اصیل کلتور برخه ده.له دې سره، د طالبانو د کابل ښاروالۍ مسوولان وایي، چې یادې ادارې د ښاري بنسټونو د پراختیا تر څنګ، د شنو ساحو د پراخولو او د ښار د بڼې ښکلا ته ځانګړې پاملرنه کړې ده.د کابل ولایت مقام په خبرپاڼه کې ویل شوي، چې دغه نندارتون د درېیو ورځو لپاره جوړ شوی او پکې د زینتي ګلانو څه باندې ۹ زره بوټي نندارې ته وړاندې کېږي.د دې نندارتون د جوړېدو موخه د طبیعت سره د مینې فرهنګ ته وده ورکول، خلک د چاپېریال ساتنې ته هڅول او د ګلروزنې په برخه کې له کورنیو تولیداتو ملاتړ ښودل شوی دی.دغه پروګرام په داسې حال کې نیول کېږي، چې له کلونو راهیسې د کال په نوي کېدو سره د ښارونو په بېلابېلو برخو کې ګلان او نیالګي کېنول کېږي، خو ساتنې ته یې په جدي توګه د اړوندو ادارو او خلکو له خوا پاملرنه نه کېږي، چې له همدې امله د ښار په بڼه کې هم د پام وړ بدلون نه راځي.
د هلمند او غور ولایتونو ترمنځ د «سیابند غرنۍ سیمې» اوسېدونکو د چهارشنبه په ورځ (د غويي ۳۱مه) افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته همداراز وویل، چې طالبانو له تېرې اوونۍ څخه په پرله پسې ډول د کوکنارو د کرلو پر سر د تامنیانو په نوم د ځايي قوم تر ۲۰۰ زيات کورونه سوځولي دي.
سرچينې زیاتوي، چې طالبانو د سیمې لسګونه ځايي مشران او ځوانان هم زنداني کړي او د کروندو تر تخریب وروسته یې د ټولو کورونو لمريزې هېندارې هم ماتې کړي دي.
سرچينه دا د طالبانو قومي تعصب ګڼي او وايي، چې دا غرنۍ سيمه اوس مهال له سخت انساني ناورین سره مخ ده.
د سيمې یو قومي مشر وویل: «دا ناورین د کوکنارو د کښت پر سر راپورته شوی، د طالبانو غبرګون له قانوني چوکاټ څخه وتلی او په ظلم یې شروع کړی.»
په سیابند سیمه کې چې اکثر اوسېدونکي یې کروندګر او مالداران دي، د ژوند یوازینۍ وسیله يې کرنه ده.
که څه هم طالبان وایي، چې د کوکنارو کښت یې منع کړی، خو خلک بیا وایي چې کوکنار یې له مجبوریت څخه کرلي دي، ځکه دوی د ژوند نورو اساسي امکاناتو لکه ښوونه، روغتیا او د کار فرصتونو ته لاسرسی نه لري.
یو کروندګر وایي: «موږ نور هېڅ نه لرو. یا دې موږ ته د ژوند بدیل پیدا کړي، یا دې موږ پرېږدي چې خپلې کورنۍ له لوږې وژغورو.»
د ځایي سرچینو په وینا، طالبانو په وروستیو ورځو کې تر ۲۰۰ زیات کورونه سوځولي او نړولي دي.
خلک وایي، طالبان نه یوازې دا چې د دوی شتمنۍ له منځه وړي، بلکې د سپکاوي ډکې کلمې هم ورته کاروي.
ځايي خلک وایي، کله چې ښځې د طالبانو مرکزونو ته د خپلو نارینه وو د احوال لپاره ورځي د طالبانو له لورې ورته ویل کېږي، چې «ولاړې شئ بل مېړه وکړئ.»
د سيمې یو بل سپین ږېری وایي: «زموږ کور سوځېدلی، وسایل مو له منځه تللي، حتی هغه برمه چې اوبه مو پرې را اېستلې، طالبانو ماته کړې. موږ اوس څه وکړو؟ موږ انسانان نه یو؟»
سیابند یوه لرې پرته او غرنۍ سیمه ده چې د ژوند له ډېرو امکاناتو بې برخې ده او له همدې امله د خلکو غږونه رسنیو ته نه رسېږي او ظلمونه په کې پټ پاتېږي.
د ځايي خلکو په خبره، د طالبانو په وړاندې یې هېڅ مقاومت نه دی کړی او د دوی په خبره اوس د ظلمونو له کبله مجبور دي وسله پورته کړي.
یو ځوان وایي: «موږ اوس دا پرېکړه کړې چې که څوک زموږ غږ نه اوري، موږ به خپله وسله واخلو. دا وضعیت نور زغملای نه شو.»
سیابند چې د جمهوریت پر مهال د طالبانو لپاره د پناه ځای په توګه پېژندل کېده، د افغانستان له هغو سیمو څخه وه چې د دولت او بهرنیو ځواکونو له خوا عملیات پکې سخت وو.
د پېچلې جغرافیې له امله، طالبان هلته کلونه پټ پاتې شول؛ د سيمې د خلکو په خبره اوس هماغه خلک چې طالبان یې پټ ساتلي وو، د همدې ډلې له خوا تر ټولو زیات ځورېږي.
ځايي خلک وایي: «د سیابند د خلکو کیسه یوازې د کوکنارو پر سر شخړه نه ده؛ دا د یوې بېعدالتۍ، بېغورۍ او زورواکې واکمنۍ انعکاس دی.»
د سیابند خلک غوښتنه کوي، چې طالبان باید له قانوني لارو اقدام وکړي، نه دا چې د خلکو کورونه وسوځوي، ښځو ته سپکاوی وکړي او شتمنۍ یې له منځه یوسي.
د خلکو په خبره، د دې سیمې خلک اوس د یوه انساني غبرګون په حال کې دي او که نړۍوال، رسنۍ او مدني ټولنه غبرګون و نه ښيي، دا ناورین ښايي لا پراخ شي.
د هلمند ځايي طالب مسوولین هڅه کوي، دا موضوع پټه وساتي او په دې اړه له خبرو کولو ډډه کوي.
دغه ډله په پرله پسې ډول هڅه کوي، چې د نشه يي توکو د مخنيوي په برخه کې د خپل مشر هبت الله فرمان عملي کړي او خلکو ته خبرداری ورکوي چې د نشه یي توکو هر ډول کښت، قاچاق، تولید او استعمال بند دی.
دا په داسې حال کې ده، چې تر دې وړاندې په بدخشان ولایت کې هم د کوکنارو د کر او له منځه وړلو پر سر د خلکو او طالبانو ترمنځ خونړۍ شخړې رامنځته شوې وې، چې تر څو اوونیو پورې یې دوام درلود.
د نشه یي توکو کروندګرو تل ټینګار کړی، چې طالبان باید دوی ته د بدیلو لارو زمینې برابرې کړي.
