د مامورانو نیوکې؛ ننګرهار کې د طالبانو پوهنې ریاست کاري وخت دوه ساعته زیات کړی

افغانستان انټرنشنل په رسېدلي یوه مکتوب کې راغلي چې د ننګرهار د طالبانو د پوهنې ریاست کاري وخت له ۸ څخه پیل کیږي او تر ۶ بجو دوام کوي، چې دوه ساعت به اضافه کاري کوي.

افغانستان انټرنشنل په رسېدلي یوه مکتوب کې راغلي چې د ننګرهار د طالبانو د پوهنې ریاست کاري وخت له ۸ څخه پیل کیږي او تر ۶ بجو دوام کوي، چې دوه ساعت به اضافه کاري کوي.
د یاد ریاست کارکوونکي شکایت کوي، چې د اضافه کاري پیسې نه ورکول کېږي او پر دې سربېره یې دېرش سلنه معاشونه هم کم شوي دی.
د طالبانو تر واک لاندې د ننګرهار د پوهنې رییس سید صادق هاشمي له خوا لاسلیک شوی مکتوب چې تېره ورځ د غبرګولي پر ۵مه خپور شوی دی پکې راغلي چې په دغه ریاست کې کاري ساعتونه زیات شوي دي.
په مکتوب کې د ننګرهار د پوهنې ریاست له ټولو کارمندانو غوښتل شوي، چې د سهار له اتو بجو څخه تر ۶ بجو پورې خپل کار ته ادامه ورکړي.
د ننګرهار د پوهنې ریاست ځینو کارمندانو افغانستان انټرنشنل ته وویل چې پخوا به د اضافه کاري لپاره پیسې ورکول کېدلې خو اوس د اضافه کارۍ په بدل کې پیسې نه ورکول کېږي.
دوی نیوکه کوي چې د کار او ټولنیزو چارو وزارت له خوا کاري او رسمي وخت ټاکل شوی دی خو د ننګرهار د پوهنې ریاست په خپل سر کاري وخت زیات کړی دی.
یو کارمند وايي:« کار زیات کوو خو معاش مود زیاتېدو پرځای کمیږي.»
دوی همداراز شکایت کوي، چې په دې وروستیو کې ۳۰ سلنه معاشونه هم کم شوي دي او طالبان ورته پوره معاش نه ورکوي.

سیمهییزو سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې د بدخشان ولایت د جرم ولسوالۍ د فرغامنج کلي اوسېدونکو او طالبانو ترمنځ شخړه دویمې ورځې ته غځېدلې. د سرچینو په وینا، د دغه کلي خلکو هڅه وکړه چې د طالبانو په ډزو کې د وژل شوي کس جسد له ځان سره د مظاهرې او عدالت غوښتنې په موخه یوسي.
دا شخړه د کوکنارو د کروندو د لهمنځه وړلو پر سر رامنځته شوې.
سرچینې وايي، د یکشنبې ورځې په نښته کې د وژل شوي یوه کلیوال مړی خلکو له ځان سره اخیستی و، چې مظاهره او د خپل حق غوښتنه وکړي، خو د طالبانو د لوی درستیز فصیحالدین فطرت تر منځګړیتوب وروسته خلکو د نوموړي مړی خاورو ته سپارلی دی.
د دوشنبې په سهار طالبانو فرغامنج سیمې ته تازه دمه ځواکونه استولي. سرچینې وايي، یو شمېر بزګران او د کلي اوسېدونکي چې د ځايي طالبانو له ملاتړه برخمن دي، غرونو ته ختلي او هلته یې د طالبانو پر ضد سنګر نیولی.
ځینو اوسېدونکو ویلي، دواړو غاړو د خبرداري په ډول هوایي ډزې کړې دي. سرچینې خبرداری ورکړی چې امکان لري جګړه پراخه شي.
وړاندې د یکشنبې په ورځ د طالبانو ځانګړو قطعاتو او بزګرانو ترمنځ نښته کې لږ تر لږه یو کس وژل شوی او څلور نور ټپیان شوي.
د بدخشان د ولایتي شورا پخواني غړي احمد جاوېد مجددي افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې طالبان د کوکنارو د له منځه وړو په برخه کې دوهګونی چلند لري. دی وايي، « په داسې حال کې چې په بدخشان کې فصلونه له منځه وړل کیږي، په نورو ولایتونو کې ازادانه کښت دوام لري».
تېر کال هم طالبانو په بدخشان کې د کوکنارو د کر ضد عملیات ترسره کړي وو، چې د بزګرانو له مخالفت سره مخ شوي وو. کروندګر وايي، فقر او بیکاري دې ته اړ کړي چې کوکنار وکري.

د تېر جمهوري نظام د ولسمشر مرستیال امرالله صالح وايي، چې طالبانو د افغانستان د ټولو خلکو روح او روان ټپي کړی او اوسنی وضعیت له نسکورولو پرته بله حل لاره نه لري.
صالح پر خپل اېکس د خپلې یوې وروستۍ مرکې په تړاو لیکلي، چې د طالبانو له غړو پرته نور هر کس زیانمن دی او باید د طالبانو نسکورول لومړیتوب وټاکل شي.
صالح د ولسمشر غني او د هغه د کابینې په اړه وايي، چې خپل تعهد او ژبه نه بدلوي او سره له دې چې د جمهوریت دوره کې ستونزې وې، خو د ځان سپیناوي لپاره د جمهوریت په کابینې پسې بد نه شي ویلای.
د صالح په باور، له جمهوریت وروسته چې په افغانستان کې څه پېښ شوي، دا یو سیاسي، فرهنګي، ټولنیز او انساني ناورین دی.

د کابل د سناتوریم سیمې اوسېدونکو افغانستان انټرنشنل ته وویل چې د طالبانو د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي یې شخصی کورونه غصبوي. دوی د کورونو شرعي قبالې هم شریکې کړې او وايي، چې د طالبانو د عدلیې وزیر غواړي کورونه د خپلو وسله والو په زور خالي کړي او خپل خپلوان پکې ځای پر ځای کړي.
د کابل شپږمې حوزې د سناتوریم اوسېدونکي چې شمېر یې ۷۲ کورونو ته رسېږي، وايي چې د ځمکو او کورونو شرعي قبالې یې څو ځله څېړل شوې او معلومه شوې چې د دوی سندونه قانوني دي خو د طالبانو د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي ورته ویلي چې د پخوانیو حکومتونو سندونه نه مني.

د سیمې اوسېدونکي وايي چې د عدلیې وزیر په اړه یې د طالبانو د امربالمعروف وزارت ته هم شکایتونه کړي دي خو هغوی ورته ویلي چې د عدلیې وزیر په چارو کې مداخله نه کوي او نه هم په دې برخه کې له دوی سره څه همکاري کولي شي.
د سیمې اوسېدونکو چې مېرمنې دي، افغانستان انټرنشنل ته ویډیوګانې رالېږلې او وايي، چې دوی د عدالت غوښتنه کوي، خو هېڅوک یې غږ نه اوري.
د شکایت کوونکو په وینا، د طالبانو د عدلیې وزیر اړوند وسله وال کورونو ته ننوځي، نارینه یې زنداني کوي او وروسته ورڅخه په زور ویډیو کوي چې له کورونو وځي او شکایت نه کوي.
یوه ځايي اوسېدونکې وايي، « زموږ یو ګاونډی یې په زور وزارت عدلیه کې زنداني کړ او وروسته یې په اجباري ډول ویډیو ترې واخیسته او اقرار یې پرې وکړ چې زه خپل کور په څو ورځو کې خالي کوم. وروسته معلومه شوه چې په دغه کور کې د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي خپل یو خپلوان ځای پر ځای کړی.»
په ورته وخت کې یوه بله ځایي اوسېدونکې، چې کور یې د غصب تر ګواښ لاندې دی، وايي:«تېر یو کال راهیسې دا جنجال روان دی او د عدلیې وزیر وایي چې دا ځمکه دولتي ده او باید کورونه خالي کړئ. موږ شرعي قباله په لاس لرو خو څوک یې نه مني.»
د سیمې اوسېدونکي شکایت کوي، چې د عبدالحکیم شرعي له خوا یې د جومات دروازې تړل شوې او چاته اجازه نه ورکوي چې په جومات کې عبادت وکړي.
د کابل د سناتوریم اوسېدونکي وايی چې د طالبانو عدلیې وزیر ورته ویلي چې ددوی شرعي قباله ورته د منلو وړ نه ده او دا ځمکه دولتي ده او باید کورونه خالي شي.

د طالبانو عدلیې وزارت تر اوسه پورې د کابل د سناتوریم د اوسېدونکو ددې موضوع په اړه څه نه دي ویلي.
په یوه سند کې، چې د طالبانو په لومړۍ دورې پورې اړه لري، لیکل شوي چې ددې سیمې اوسېدونکي شرعي قباله لري او باید په دې برخه کې دوی ته څه ستونزه جوړه نه شي.
د طالبانو عدلیې وزارت د تېر کال په لیندۍ میاشت کې اعلان وکړ، چې د غصب شویو ځمکو د څیړلو ځانګړې محکمې د کابل ښار د شپږمې ناحیې اړوند د دارالامان په سناتوریم سیمه کې له ۲۰ جریبه زیاته غصب شوې ځمکه دولتي تثبیت کړې ده.
د طالبانو عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي په داسې حال کې د کورونو په غصب تورنیږي، چې نوموړی ملاهبت الله ته نژدې کس دی او د دولتي کورونو پر سر نه یوازې له سیاسي څېرو سره لاس او ګرېوان دی، بلکې په بېلابېلو ولایتونو کې یې د کوچیانو هغه کورونه هم وران کړي، چې د پخواني ولسمشر حامد کرزي فرمانونه یې په لاس کې لرل.
د طالبانو د ځمکو د غصب د مخنیوي او غصب شویو ځمکو د استرداد کمېسیون چارواکو د غويي پر ۲۱مه وویل، چې پر افغانستان د یادې ډلې له واکمنېدو وروسته نږدې څلور مېلیونه جریبه ځمکه له غاصبانو راګرځول شوې ده.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي د لوېدیځ چین نړۍوال نندارتون پرانیست غونډه کې ویلي، چې په افغانستان کې تېرو جګړو له ګاونډیو هېوادونو دا فرصت اخیستی و؛ څو د افغانستان له ستراتېژیک موقعیت څخه د اقتصادي همکاریو د څلورلارې په توګه ګټه واخلي.
هغه زیاته کړې، چې طالبانو په افغانستان کې یوه اقتصاد محوره پالیسي غوره کړې او له همدې امله د ټولو هېوادونو سره د مثبتې همکارۍ او اقتصادي تعامل پر بنسټ د ښو اړیکو غوښتونکي دي.
متقي په خپلو خبرو کې چنایي پانګهوال وهڅول، چې په افغانستان کې پانګونه وکړي،
هغه زیاته کړه، « طالبانو د سوداکرۍ او پانګونې لپاره خوندي او باوري فضا رامنځته کړې؛ څو بهرني پانګهوال په افغانستان کې پانګونې ته زړه ښه کړي.»
د چین او طالبانو ترمنځ اړیکې په وروستیو کلونو کې پراخې شوې دي او دواړه خواوې هڅه کوي، چې خپلې سیاسي، اقتصادي او امنیتي اړیکې لا پسې پراخې کړي.
که څه هم چین په افغانستان کې د طالبانو حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی؛ خو د ۲۰۲۱ کال له اګست میاشتې وروسته کله چې طالبانو واک ترلاسه کړ، چین له طالبانو سره محدوده رسمي دیپلوماتیک تماسونه ساتلي دي.
چین یو له هغو څو هېوادونو څخه دی، چې په کابل کې یې خپل سفارت پرانیستی دی.
په دې وروستیو کې چینایي کمپنیو د افغانستان د طبیعي زېرمو لکه لېتیم، مس، سره زر او نورو برخو کې د پانګونې لېوالتیا ښودلې ده.
بل خوا چین غواړي، چې افغانستان د خپلې سترې اقتصادي پروژې «یو کمربند، یوه لار» برخه کړي؛ خو د امنیتي ننګونو له امله په دې برخه کې له احتیاط کار اخلي.

پاکستان د افغانستان پر ټاکلو صادراتو ۱۰سلنه مالیه لرې کړه؛ د پاکستان له دغه اقدام څخه موخه د دوه اړخیزه سوداګرۍ پیاوړتیا او د اقتصادي اړیکو ښهوالی ښودل شوی دی.
د پاکستان (ده نیوز) د راپور له مخې؛ د پاکستان او افغانستان د صنعت او سوداګرۍ ګډې خونې په دې وروستیو کې ویلي، چې د پاکستان د عوایدو فدرالي بورډ (FBR) لهخوا نوي اصلاحات به د دواړو هېوادونو ترمنځ سوداګري او ټرانزیټ اسانه کړي. دغه اصلاحات چې په څو نویو لارښوونو کې بیان شوي، موخه یې د سوداګریزو اړیکو پیاوړتیا او د ډیورنډ کرښې هاخوا سوداګرۍ خنډونو لرې کول ښودل شوي دي.
د دغه خونې په وینا؛ یو مهم بدلون د افغانستان د ځینو صادراتي توکو په صادراتو د ۱۰ سلنه مالیې لرې کول دي، چې تمه کېږي د دواړو هېوادونو سوداګریزه سیالي پیاوړې کړي او پاکستان ته د صادراتو لړۍ اسانه کړي.
د پاکستان او افغانستان د سوداګرۍ ګډه خونه زیاتوي، «دغه ګام د ګاونډیو هېوادونو ترمنځ د اقتصادي همکارۍ او اتصال ښه کولو لپاره د پراخو هڅو یوه برخه ده.»
دغې ورځپاڼې د پاکستان د دولتي بانک د معلوماتو په حواله لیکلي، چې د ۲۰۲۴-۲۰۲۵ مالي کال په لومړیو نهو میاشتو کې افغانستان ته د پاکستان په صادراتو کې د تېر کال پرتله ۶۴.۴۸ سلنه زیاتوالی ښیي، چې په دغه موده کې ټولټال صادرات شاوخوا ۶۲۳ مېلیون ډالرو ته رسېږي.
له دغې ودې سره د افغانستان صادرات په ورته موده کې یوازې شاوخوا ۲۰مېلیون ډالر و. په داسې حال کې چې د افغانستان صادرات پاکستان ته د تېر کال پرتله زیات شوي؛ خو د سوداګرۍ په برخه کې نا انډولۍ په خپل ځای پاتې دي.
