په پنجشېر کې د ۱۷۱ زره ډالرو په ارزښت ۱۴۱۳ قیراطه زمرد وپلورل شول

په پنجشېر کې د طالبانو د کانونو او پټرولیم ریاست چارواکي وایي، چې د هېواد پر سوداګرو یو زرو او ۴۱۳ قیراطه زمرد وپلورل شول.

په پنجشېر کې د طالبانو د کانونو او پټرولیم ریاست چارواکي وایي، چې د هېواد پر سوداګرو یو زرو او ۴۱۳ قیراطه زمرد وپلورل شول.
د طالبانو تر واک لاندې د باختر اژانس د راپور له مخې، دغه ۱۴۱۳ قیراطه زمرد د ۱۷۱ زره او ۹۰ امریکایي ډالرو په ارزښت د داوطلبۍ له لارې د هېواد پر سوداګرو پلورل شوي دي.
دغه داوطلبي د کانونو د څارنې کمېټې، سیمهییزو چارواکو او خصوصي سکتور استازو په حضور کې ترسره شوې ده.
د پنجشېر د کانونو رییس محمد قاسم امیري وایي، دا لومړی ځل نه دی، بلکې تر دې وړاندې هم د بولۍ له لارې زرګونه قیراطه زمرد د هېواد پر سوداګرو پلورل شوي دي.
پنجشېر د افغانستان له هغو ولایتونو شمېرل کېږي چې لوړ کیفیت لرونکي زمرد پکې موندل کېږي او د دې ډبرو قانوني استخراج او پلور د ملي اقتصاد د پیاوړتیا لپاره مهم بلل کېږي.
په پنجشېر ولایت کې د طالبانو د کانونو او پټرولیم ریاست وایي، چې دا مهال په دغه ولایت کې د زمردو کان ۲۱ نوې سيمې رامنځته شوې او کان کېندنې پکې روانې دي.
د دغه ریاست په وینا، په پنجشېر کې د زمردو شاوخوا ۶۰۰ شرکتونه رسمي جوازونه لري او په کارونو بوخت دي.


د طالبانو د ریاستالوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر اخوند وايي، چې صنعتکاران د هېواد د اقتصادي جوړښت اصلي ستنې دي او افغانستان دا مهال په ۱۳۸ صنعتي او تولیدي سکتورونو کې خودکفايي ته رسېدلی.
نوموړي دا څرګندونې د صنعت ملي او نړیوالې اونۍ د څلورم نندارتون د پرانیستې په مراسمو کې وکړې.
هغه زیاته کړه چې طالبان د کورنیو تولیداتو د ملاتړ لپاره پر وارداتي توکو ګمرکي تعرفې لوړې کړې دي او ټولو دولتي ادارو ته سپارښتنه شوې چې د خپلو تدارکاتو پر مهال کورنیو محصولاتو ته لومړیتوب ورکړي، حتا که د کیفیت له پلوه تر بهرنیو ټیټ هم وي.
ملا برادر له صنعتکارانو وغوښتل چې د خپلو تولیداتو کیفیت، قیمت او کمیت ته ځانګړې پاملرنه وکړي او دوی ته یې ډاډ ورکړ چې طالبان به د خپلو امکاناتو په کچه له ملي صنعت او تولید ملاتړ ته دوام ورکړي.
د طالبانو د ریاستالوزرا اقتصادي مرستیال ویلي، چې د دوی له راتګ سره د صنعت سکتور د پام وړ پرمختګ کړی دی. هغه زیاتوي، « تر دې دمه شاوخوا ۱۵۰۰ نوې فابریکې جوړې شوې دي، چې له امله یې نږدې ۷۰ زره هېوادوالو ته دایمي د کار زمینه برابره شوې ده.اوس مهال افغانستان په ۱۳۸ صنعتي او تولیدي سکتورونو کې ځانبسیا ته رسېدلی دی.»
یاد نندارتون چې د سې شنبې په ورځ (غبرګولي ۶مه)د افغانستان نړیوال نندارتون په مرکز کې جوړ شوی، د هېواد د بېلابېلو سکټورونو ۷۰۰غرفې پکې ځای پر ځای شوې دي. په دې غرفو کې د کورني تولیدات، د ښځو لاسي صنايع، افغاني غالۍ، غیر الکولي څښاک، برېښنايي وسايل او د کور اړوند وسایل نندارې ته وړاندې شوي دي.
دغه نندارتون د طالب چارواکو، یو شمېر سفارتونو د ډېپلوماټانو، د خصوصي سکټور استازو، صنعتکارانو او پانګهوالو په حضور کې پرانیستل شوي.
د نندارتون جوړوونکي وايي، هدف یې د کورنیو تولیداتو معرفي، د خصوصي سکتور ملاتړ او پانګوالو ته د فرصتونو برابرول دي. دوی زیاتوي چې دا ډول نندارتونونه کولی شي د صنعت د پراختيا ترڅنګ، د صادراتو د زیاتوالي او د کاري فرصتونو د رامنځته کولو سبب هم شي.
ټاکل شوې چې دا نندارتون د روان ۱۴۰۴لمريز کال د غبرګولي تر ۱۱مې نېټې پورې پرانیستی وي او هره ورځ به له ۹بجو څخه تر ماښام ۵بجو پورې د خلکو پرمخ خلاص وي.

د روسیې د امنیتي خدمتونو فدرالې ادارې د طالبانو پر فعالیتونو د بندیز موقتي ځنډ رسما عملي کړی او د ترهګرو ډلو په نوملړ کې یې د طالبانو پر ډله بندیزونه ځنډولي دي. د روسیې د امنیتي خدمتونو فدرالي اداره وايي، چې دا پرېکړه د روسیې د سترې محکمې د پرېکړې پر اساس شوې ده.
د روسیې د امنیتي خدمتونو فدرالي ادارې (FSB) له لوري تازه خپور شوی لیست دا تاییدوي چې طالبان نور د مسکو د ترهګرو سازمانونو په نوملړ کې شامل نه دي.
په دغه نوملړ کې ۶۲ سازمانونه لیدل کیږي، چې په روسیه کې یې فعالیت بند دی.
د روسیې سترې محکمې د ۲۰۲۵ کال د اپرېل په ۱۷مه پرېکړه کړې وه، چې دا پرېکړه د می په ۲۰مه نافذه شوه».
د اپرېل پر۱۷مه، د روسیې سترې محکمې د دغه هېواد د لوی څارنوال ایګور کرسنوف دا وړاندیز ومانه، چې په روسیه کې د طالبانو پر فعالیتونو بندیز وځنډول شي.
د طالبانو د قضیې شمېرې(AKPI25-174s) ته اوس په دغه تازه نوملړ کې لیکل شوي، چې «چې د فعالیتونو ممنوعیت وځنډېد».
د طالبانو او روسیې ترمنځ اړیکې په دې وروستیو کې نږدې شوې او ددې ډلې پلاوي د مسکو په ناستو او رسمي غونډو کې ګډون کوي.
د کازان په غونډه کې د طالبانو بیرغ هم د نورو بیرغونو ترڅنګ اېښودل شوی و، خو له اعتراضونو وروسته د فورم سمبالوونکو بیرغ بېرته لرې کړ.

د افغانستان له خبریالانو د ملاتړ سازمان مشر حامد عبیدي وايي، چې د بیان د ازادۍ په اړه د طالبانو ادعاوې ناسمې دي او په کور دننه رسنۍ له سخت سانسور سره مخ دي.
هغه په ترکیه کې د انتالیا بهیر په غونډه کې زیاته کړې، چې رسنۍ د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت او د دغې ډلې د استخباراتو لهخوا تر سخت فشار لاندې دي.
د هغه په وینا، طالبانو د خبریالانو لپاره سرې کرښې ټاکلې دي، چې له هغې څخه تېرېدل د خبریالانو د ډبولو او زنداني کېدو په معنا دي.
ښاغلي عبیدي یادونه کړې، چې یو شمیر رسنیو خپل فعالیتونه بند کړي او ځینو خبریالانو د بیان د ازادۍ د ارزښتونو د ساتنې له امله له دغه مسلک څخه لاس اخیستی دی.
سربېره پردې هغه ویلي دي، چې طالبان هڅه کوي د هغو رسنیو له لارې چې دوی یې کنټرولوي وضعیت عادي وښیي.
وروسته له هغه چې طالبان یو ځل بیا په افغانستان کې واک ته ورسېدل، یو شمیر رسنیو د دې ډلې لهخوا د لګول شویو محدودیتونو له امله خپل فعالیتونه ودرول، او ډیری خبریالان، په ځانګړې توګه ښځې اړې شوې چې خپل مسلک پریږدي.
بلخوا د بښنې نړیوال سازمان او نورو نړیوالو بنسټونو په بیا بیا د افغانستان د خبریالانو او رسنیو پر وضعیت اندېښنه ښودلې ده.
د یادولو وړ ده، چې د ۲۰۲۵ کال د رسنیو د ازادۍ د نړیوالې ډلبندۍ له مخې، افغانستان له ۱۸۰ هېوادونو څخه یوازې ۱۷.۸۸ نمرې ترلاسه کړې او په ۱۷۵مه درجه کې ځای لري.

په هرات پوهنتون کې د طالبانو د لوړو زده کړو وزیر ندا محمد ندیم وویل چې د زده کړو هدف مجاهد یا طالب نه دی بلکې محصلین باید د انجنیر او ډاکټر په توګه د خلکو خدمت وکړي. هغه ټینګار وکړ چې نوموړی د زده کړو د دوام ملاتړ کوي، خو زده کونکي باید د "اختلاف رامینځته کولو" پر وړاندې ودریږي.
د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان ملي ټلوېزیون د سه شنبې په ورځ د غبرګولي ۶مه د هرات پوهنتون له استادانو او محصلینو سره په یو لړ مراسمو کې د دغې ډلې د لوړو زده کړو د وزیر وینا خپره کړې ده.
ندا محمد ندیم په دغو مراسمو کې وویل:«موږ نه غواړو چې تاسې مجاهدین شئ او په دفاع او کورنیو چارو وزارتونو کې کار وکړئ. موږ نه غواړو چې زده کوونکي مو طالبان شي. دوی باید انجینران او ډاکټران شي او د خلکو ستونزې حل کړي.»
په ورته وخت کې، هغه ټینګار وکړ، چې هر زده کوونکی او استاد باید د زده کړې تر څنګ "وفادار او اخلاقي" وي.
د طالبانو د لوړو زده کړو وزیر ادعا وکړه، چې نړۍ هڅه کوي د افغانستان په نظام کې ګډوډي رامنځته کړي.
ندا محمد ندیم همدا راز وویل: «په افغانستان کې وژنه نشته، امن دی او د خلکو تر منځ نفاق نشته. هرڅوک د ورورولۍ په فضا کې ژوند کوي.»
د طالبانو د لوړو زده کړو وزیر له دې وړاندې د هېواد په بېلابېلو پوهنتونونو کې له محصلینو سره لیده کاته کړي او له هغوی یې غوښتي چې د علم او پوهې په مټ له دښمن سره جګړه وکړي.
د راپورونو له مخې، طالبان د افغانستان د پوهنې په نظام کې د تغییراتو راوستلو په حال کې دي او په پام کې لري چې د اسلامي شریعت پر بنسټ د لوړو زده کړو نصاب او جوړښت کې بدلون راولي.

په کابل کې د ایران پخوانی سفیر او د دغه هیواد د استازو جرګې د ملي امنیت او بهرني سیاست د کمیسیون غړي ابوالفضل زهراوند ویلي، چې په ایران کې د افغانستان د خصوصي سکتور پانګونه د هلمند سیند اوبو د حقابې له مسلې سره هیڅ تړاو نه لري.
هغه د ایراني رسنۍ الینا سره په خبرو کې زیاته کړې، لکه د نورو هېوادونو او په ځانګړې ډول د متحده عربي اماراتو او عمان په څیر یو ایرانی وګړی باید په کاري ځواک کې د یو افغان کارګر د ساتلو په بدل کې حکومت ته تضمین ورکړي.
ابوالفضل زهراوند په خپلو خبرو کې وویل: د کورنیو چارو وزارت باید له یوه ایراني لوري څخه وغواړي چې په ایران کې د کار کوونکو افغانانو لپاره ژمنه وکړي.
« کله چې تاسو عمان یا متحده عربي اماراتو ته ځئ، نو باید یو اماراتي یا عماني کس ستاسې تضمین وکړي. ولې مونږ دا اصول نه تنظیموو، پاسپورټونه زموږ لپاره هیڅ اهمیت نه لري. په افغانستان کې، دوی کولی شي پاسپورټونه د ۱۰۰ څخه تر ۲۰۰ ډالرو بدل کې واخلي او ترهګر عناصر ایران ته راولي.»
د ایران د ملي امنیت او بهرنۍ پالیسۍ د کمیسیون یوه بل غړي د امیر خان متقي د ورستیو څرګندونو په اړه چې د هلمند سیند د اوبو د حقابې په تړاو یې بحث کړې و، وایي: «زموږ اړیکې له افغانستان سره، په ځانګړې توګه د طالبانو له واک ته رسیدو وروسته، په غیر متوازن حالت کې وې؛ ځکه چې نړۍ لا هم دا ډله په رسمیت نه ده پېژندلې.او له بلې خوا د دوی داخلي مسوولیتونه په واضح ډول نه دي تعریف شوي.»
هغه الینا خبري اژانس ته ویلي، طالبان لا تر اوسه په حکومت کې د نورو قومونو او ډلو د شریکولو په وړاندې هېڅ نرمښت نه دې ښکاره کړی، هغوی د ایران او نورو ګاونډیو هېوادونو پورې اړوند مسلو په اړه کوم واضح دریځ نه لري.
هغه ټینګار وکړ چې دا مهال د طالب چارواکو په څرګندونو حساب نه کوي.
ابوالفضل هیله څرګنده کړه، چې په افغانستان کې د تعاملاتو پروسه به د یو ټولګډونه حکومت د جوړولو او تاسیس لامل شي چې د نړیوالې ټولنې لخوا به په رسمیت وپیژندل شي. هغه وویل: «اوس مهال، فقر، بې کاري، د ټول شموله جوړښت نشتوالی، د طالبانو ترمنځ داخلي ویشونه، د افغانستان ستونزې، چې نه یوازې د افغانانو لپاره، بلکې د ګاونډیانو لپاره یې هم ناغوښتل شوي شرایط رامینځته کړي دي.»
له بلې خوا دغه ایراني چارواکي ټینګار کړی، چې دوی باید افغان پانګوالو ته په ایران کې د اوږدمهاله استوګنې او ویزې شرایط برابر کړي خو وايي په افغانستان کې د ایران د پانګونې مخالفت کوي.
هغه زیاتوي، چې په افغانستان کې د ایران د پانګونې امکان نشته او دا هېواد کولی شي د انرژۍ په پلورلو کې له افغان وګړو سره همکاري وکړي.
طالبانو تر دې مهال د دغه ایراني چارواکي د څرګندونو په اړه څه نه دي ویلي.