ټرمپ د ناټو مشرۍ کې د امریکايي جنرال د دوام پرېکړه وکړه

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ پرېکړه کړې چې د ناټو د اروپايي ځواکونو د لوړې قومندې مشر به لا هم یو امریکايي جنرال وي. دا پرېکړه د ناټو عمومي منشي مارک روټي ته په شخصي ډول وړاندې شوې ده.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ پرېکړه کړې چې د ناټو د اروپايي ځواکونو د لوړې قومندې مشر به لا هم یو امریکايي جنرال وي. دا پرېکړه د ناټو عمومي منشي مارک روټي ته په شخصي ډول وړاندې شوې ده.
د راپورونو له مخې، د دې موقف لپاره به جنرال الیکسس ګرينکويچ ټاکل کېږي چې د اوسني جنرال کریسټوفر کاولي ځای ناستی شي.
ټرمپ د اروپا د غړو هېوادونو څخه غوښتي چې د خپلو دفاعي بودیجو لوړولو ته ډېره توجه ورکړي، خو په ورته وخت کې د امریکا د ځواکونو احتمالي کمښت په اروپا کې هم بحث شوی دی.
دا ګام د ناټو د غړو هېوادونو لپاره د امریکا د ژمنتیا یو څرګنده نښه ګڼل کېږي، په داسې حال کې چې د اوکراین جګړې او اروپا کې امنیتي وضعیت نازک دی.

له ایران څخه یو شمېر نړۍوالو رسنیو د خپلو سرچینو په حواله خبر ورکړی، چې سعودي عربستان ایران ته خبرداری ورکړی چې که له امریکا سره د اټومي تړون خبرې جدي ونه نیول شي؛ نو ښايي اسراییل پر ایران برید وکړي.
د راپورونو له مخې، د سعودي عربستان د دفاع وزیر شهزاده خالد بن سلمان د تېرې اپرېل میاشتې په ۱۷مه تهران ته سفر وکړ او هلته یې د ایران د حکومت رهبر ایتالله علي خامنهیي ته د پاچا سلمان بن عبدالعزیز پیغام ورسوه.
د یاد سفر پر مهال، شهزاده خالد بن سلمان د ایران د نوي ولسمشر مسعود پزشکیان، د پوځ د لوی درستیز محمد باقري او د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي سره هم لیدلي.
د خلیجي هېوادونو او ایراني سرچینو پر بنسټ، سعودي عربستان ایران ته ویلي چې له امریکا سره د اټومي تړون موضوع دې جدي ونیسي، ځکه چې دا تړون کولی شي سیمه د یوې لویې جګړې له خطره وژغوري.
تر دې دمه نه سعودي عربستان او نه هم ایران د دې سفر او پیغام په اړه رسمي څرګندونې کړې دي؛ خو شنونکي وايي چې دا ډول خبرداری ښيي چې سیمهییز هېوادونه د احتمالي جګړې د مخنیوي لپاره غیر رسمي هڅې کوي.

د هند د واکمن ګوند «بي جي پي» مهم غړی سبرامنین سوامي ویلي، چې پاکستان د هند پنځه جنګي الوتکي نسکوري کړې دي. وړاندې تردې هندي چارواکو د خپلو جنګي الوتکو د نسکورېدو خبرونه رد کړي وو.
د هند د واکمن ګوند مهم غړي سبرامنین سوامي په یو پاډکاسټ کې د خبرو پرمهال د یوې پوښتنې په ځواب کې ویلي، چې د می میاشت په لومړیو کې پر پاکستان د هند د بریدونو پرمهال پاکستاني ځواکونو د دغه هېواد پنځه الوتکي نسکورې کړې دي.
سبرامنین سوامي وویل: «پاکستان زموږ پنځه الوتکې رانسکورې کړې. هغه الوتکې چې پاکستان ته ورکړل شوي، ډیر ښه فعالیت لري. د فرانسې الوتکې «رافیل» هغومره ښې نه وې او هماغو پاکستاني الوتکو زموږ پنځه الوتکې وویشتې.»
هند تر اوسه په رسمي توګه د پاکستاني ځواکونو له خوا د الوتکو رانسکوریدل نه دي منلي، خو د می میاشتې په ۹مه نېټه د هند د هوايي ځواکونو قوماندان د یو خبري کنفرانس پرمهال د الوتکو د نسکوریدو په تړاو د یوې پوښتنې په ځواب کې ویلي وو: «زیانونه د جګړې برخه ده، زه تردې زیات څه نه شم ویلی ځکه دا معلومات د مقابل لوري په ګټه تمامیږي.»
سره له دې چې د پاکستان حکومت او پاکستاني رسنۍ د هند او پاکستان د شخړې پرمهال د هند د پنځو جنګي الوتکو د رانسکورولو اعاوې کړې، خو په دې تړاو یې واضیح ثبوتونه نه دي وړاندې کړي.

د پاکستاني پوځ لوړپوړي جنرال شمشاد میرزا رویټرز ته ویلي، چې هند او پاکستان نږدې دي خپل پوځونه هغې کچې ته راولي چې د روانې میاشتې د شخړې له پیل مخکې و. نوموړي زیاته کړې دواړو خواوو د اپریل پر ۲۲مه نېټه د برید وروسته پر پوله ځواکونه زیات کړي وو، خو اوس یې د کمولو بهیر پیل شوی دی.
میرزا رویټرز ته وویل:«موږ نږدې و چې د اپرېل تر ۲۲ مې وړاندې حالت ته ور وګرځو، ښايي اوس هم هغه حالت ته رسېدلي یوو.»
بل خوا تر اوسه د هند د ګډو ځواکونو مسولینو د میرزا د څرګندونو په اړه رویټرز پوښتنو ته ځواب نه دی ویلی.
دغه پاکستانی جنرال چې دا مهال په سنګاپور کې د شینګر یلا ډیالوګ امنیتي کنفرانس کې ګډون لري ویلي:« سره له دې چې د دې شخړې پرمهال د اټومي وسلو د کارونې هېڅ هڅه نه وه شوې، خو وضعیت خورا خطرناک و.»
نوموړي زیاته کړه:«دا ځل هېڅ ونه شول، خو تاسې هېڅکله نشی ویلی، چې ستراتیژیکه تېروتنه به ونه شي. کله چې بحران وي، نو غبرګونونه به هم وي.»
نوموړي ویلي، چې د هند او پاکستان ترمنځ د شخړې خطر نور هم لوړی شوی، ځکه داځل د دواړو لوریو بریدونه یوازې تر کشمر محدود نه وه، بلکي د یو بل په خاوره کې پر نظامي ځایونو باندې بریدونه شوي دي.
جنرال میزرا ویلي:« دا شخړه د دوو اټومي ګاونډيانو ترمنخ د جګړې حدونه راکموي، په راتلونکي کې به دا یوازې کشمیر پورې محدوده نه وي، بلکې د هند او پاکستان توله خاوره به پرې اغېزمنه شي. دا ډېر خطرناک تمایل دی.»
د هند او پاکستان ترمنځ ناندریو هغه مهال زور واخیست چې د هند تر کنټرول لاندې د کشمیر په پهلګام کې پر سیلانیانو برید کې ۲۶ سیلانیان ووژل شول. هند د یاد برید د غچ اخیستو وروسته پر پاکستان هوايي بریدونه وکړل او دواړو هېوادونو پر پوله باندې اضافي ځواکونه ځای پر ځای کړل.

د تحریک انصاف ګوند بنسټګر او د پاکستان پخواني لومړي وزیر عمران خان پر اېکس پاڼه له خپلو پلویانو غوښتي، چې د یوه پراخ غورځنګ لپاره دې چمتو شي. پاکستاني رسنیو د دغه زنداني پخواني لومړي وزیر خبرې د پراخو لاریونونو د ترسره کیدو خبرداری بللی دی.
عمران خان په خپله اېکس پاڼه د لاریونونو یا تازه غورځنګ د پیل په تړاو نور جزیات او کره نېټه نه ده په ډاګه کړې.
تر دې وړاندې د پښتونخوا سر وزیر علي امین ګنډاپور د عمران خان په امر د هغه له مېرمنې سره په ګډه اسلام اباد کې د خپل زنداني مشر د خوشې کیدو لپاره لاریونونه وکړل، خو په تاوتریخوالي بدل شول.
په یادو لاریونونو کې تحریک انصاف د پاکستاني ځواکونو له لوري د دوی د ګوند تر لسو ډېرو پلویانو د وژل کیدو ادعاوې کړې وې.

د وال سټریټ ژورنال ورځپاڼې د راپور له مخې، د امریکا فډرالي چارواکي دا مهال هغه سایبري هڅه څېړي چې موخه یې د سپینې ماڼۍ د دفتر مشرې سوزي وایلز هویت څخه جعلي ګټه اخیستنه بلل شوې ده.
په راپور کې زیاته شوې، وایلز خپلو همکارانو ته ویلي، چې جعل کوونکي د هغې د موبایل ځینو اړیکو ته لاسرسی موندلی او له دې لارې یې د هغې شخصي شمېرې ترلاسه کړې دي.
یادې ورځپاڼې د پنجشنبې په ورځ د (غبرګولي ۸مه) د خپلو سرچینو په حواله راپور ورکړی، چې په تېرو اونیو کې سناتورانو، والیانو، د امریکايي شرکتونو لوړپوړو مدیرانو او یو شمېر نورو پېژندل شویو څېرو داسې پیغامونه او اړیکې تر لاسه کړې، چې استوونکي یې ځان د سوزي وایلز په نوم معرفي کړی دی.
تر اوسه سپینې ماڼۍ او د امریکا فډرالي پولیسو په دې اړه هېڅ ډول څرګندونې نه دي کړي.
دا لومړی ځل نه دی چې سپینه ماڼۍ د سایبري برید هدف ګرځي، بلکې څو ورځې مخکې رویټرز خبري اژانس راپور ورکړی و، چې د روانې میاشتې په پیل کې یو هېکر د ټرمپ د ملي امنیت پخواني سلاکار مایک والټز د مخابراتي خدماتو سېستم ته ننوتی او د ګڼ شمېر امریکايي چارواکو پیغامونه یې تعقیب او ترلاسه کړي دي.
سوزي وایلز ترې دمخه په ۲۰۲۴ کال کې هم د امریکا د ټاکنیزو مبارزو پر مهال د یو سایبري برید هدف ګرځېدلې وه.
تر اوسه دا نه ده معلومه چې د سوزي وایلز د هویت د جعل هڅه چا کړې، خو د تېر زېږدیزل کال په وروستیو کې سپینې ماڼۍ چین تورن کړ، چې د «مالګې طوفان» په نوم یې پراخ سایبري بریدونه پرې کړي دي.
سپینې ماڼۍ وویل، په دغو بریدونو کې هېکرانو د امریکا د لوړپوړو سیاسي چارواکو ټیلیفوني تماسونه تعقیب او ثبت کړي دي.
