د طالبانو له واکمنېدو وروسته دا څلورم لوی اختر دی چې افغانان یې لمانځي
په ټول افغانستان بیا په ځانګړي ډول د پلازمېنې کابل اوسېدونکو لوی اختر په عبادتونو، قربانۍ او کورنۍ غونډو سره ولمانځه. د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته دا څلورم لوی اختر دی، چې د هېواد په بېلابېلو برخو کې لمانځل کېږي.
د اختر په لومړیو ساعتونو کې د کابل په بېلابېلو سیمو کې د زرګونو کسانو له خوا د لوی اختر لمونځ وشو او د طالبانو امنیتي کسانو د ښار په کوڅو او جوماتونو کې ګزمې کولې، ترڅو د لمانځه پر ځایونو بشپړه څارنه ولري.
په یوه ځانګړي امنیتي څارونکي مرکز کې د طالبانو چارواکو د ښار بېلابېلو سیمو څارنه له سي سي کامرو ترسره کوله، څو د اختر د مراسمو پر مهال امنیتي وضعیت تر کنټرول لاندې وساتي.
د جمعې په ورځ له اختر نه مخکې، د امریکا سفارت مخې ته طالبان د امنیت ساتنې لپاره ولاړ ول او هممهاله د اختر د تیارۍ لپاره د مالدارۍ بازارونه هم ګرم ول. کابل ښاريان د قربانۍ د څارویو د اخیستو لپاره په بازارونو کې د راکړې ورکړې پر سر چنې وهلې. پلورونکو ښه کاروبار درلود، که څه هم اقتصادي ستونزې اوس هم د ډېری کورنیو ژوند ستونزمن کړی دی.
د کابل ښار په بېلابېلو برخو کې د قربانۍ لپاره د څارویو بازارونه جوړ شوي وو، خو د لوړو بیو له امله ډېری خلک د څارویو اخیستو توان نه درلود.
یو شمېر پلورونکي وایي، چې د تېر کال په پرتله د څارویو بیې زیاتې شوې دي، خو د پیرودونکو شمېر کم دی.
د کابل یو اوسېدونکی رحمت الله وایي: «زه په بازار کې ګرځم خو د لوړو بیو له امله څاروي نه شم اخیستلی. د خلکو اقتصادي وضعیت خراب دی.»
د ډېری کورنیو لپاره اختر لا هم د عقیدې، یووالي او خپلمنځي لیدنو یو فرصت دی، که څه هم ورځنی ژوند تر ډېره د اوسني نظام له محدودیتونو سره عیار شوی.
یاده دې وي، چې په کابل کې د اختر د قربانۍ په مناسبت د خلکو لمانځنې د اقتصادي ستونزو، بېکارۍ او غربت تر سیوري لاندې ترسره شوي.
طالبان هڅه کوي، چې د اختر لمانځنه د خپل مذهبي تفسیر سره سم تنظیم کړي. د دوی لهخوا د اختر اعلان د رسمي واک لرونکی دی او دا کار کله ناکله له ګاونډیو هېوادونو سره د اختلاف لامل شوی هم دی.
د اختر نېټه، د لمانځنې طریقه، د ښځو ونډه، د تفریحي فعالیتونو اجازه او محدودیتونه هغه ټول مسایل اوس د طالبانو د سختدریځو مذهبي لیدلورو تر اغېز لاندې دي.
په کلیوالو سیمو کې اختر له دودیزو رواجونو سره لمانځل کېږي، خو ښاري سیمې په ځانګړي ډول کابل د طالبانو له خوا تر سختو امنیتي تدابیرو لاندې وي.
د پخوا په پرتله خلک ډېر احتیاط کوي په ځانګړي ډول هغه کسان چې د طالبانو له تګلارو سره مخالفت لري یا د هغوی له خوا تعقیب کېږي.
د ښځو لپاره د اختر فضا تر ډېره محدوده شوې.
د پارکونو، رخصتیو او تفریح ځایونو د جنسیتي جلاوالي پالیسي، د حجاب سخت قوانین، او د ټولنیز حضور د کمښت له امله ډېری ښځې اختر یوازې د کور په محدود چاپېریال کې لمانځي.
که څه هم طالبان هڅه کوي، چې د اختر په ورځو کې یوه نسبتاً نرمه فضا رامنځته کړي، خو د خلکو په منځ کې د وېرې فضا، د بیان د ازادۍ کمښت او اقتصادي ستونزې اختر ته پخوانۍ خوښي نه پرېږدي.
د طالبانو واک د مذهبي ارزښتونو تر چتر لاندې یوه بله ټولنیزه بڼه زېږولې، چې پکې اختر هم د یوه «کنټرول شوي خوشحالۍ» بڼه لري.