د افغانستان د پخواني ولسمشر مرستیال امرالله صالح وایي: «طالبان یوازې د جهادي مقاومت نه، بلکې د بشري حقونو په نقض کې د نړۍ تر ټولو منفي څېرې دي.» نوموړی وایي، چې طالبان نور د نړۍوالو د ابهام، افسانې او دوهګوني سیاست له ګټو بېبرخې شوي دي.
امرالله صالح په خپل اېکس کې لیکلي، د طالبانو د حکومت پر ضد چې څو کاله وړاندې نړۍواله ټولنه یوازې په یوې مبهمه او نیمګړې اجماع ولاړه وه، اوس دغه اجماع په جدي ډول په ټکر کې ده.
نوموړي دا څرګندونې د ملګرو ملتونو په عمومي غونډه کې د طالبانو حکومت پروړاندې د نړۍوالو مشرانو د فشارونو او نیوکو غبرګون کې کړي.
هغه زیاتوي، د ۲۰۲۵ کال د جولای په ۷ مه د ملګرو ملتونو د عمومي غونډې په یوه مهمه جلسه کې د طالبانو حکومت پر وړاندې د نړۍوالو مشرانو څرګندونې ښيي، چې د هغوی د ظلمونو او بشري حقونو څخه د سرغړونې په اړه نړۍوال غبرګون په ډېره کچه شدیده شوې ده.
د طالبانو ستراتیژي: د یوې اسطورې پای
صالح لیکي، تر دې وړاندې طالبانو د نړۍوالې ټولنې په نظر کې د "مقاومت" په څېره کې ځان څرګند کړی و. دوی د خپلو کړنو لپاره نړۍوالې ټولنې ته داسې انځور ورکولو ته اړتیا لرله چې په دې کې ځان د یوه تاریخي "مقاومت" ځواک په توګه وښيي. دغه ستراتیژي چې د نړۍوالو د یو ډول مبهم ملاتړ سبب شوی و، اوس تر پوښتنې لاندې راغلی دی.
امرالله صالح چې د طالبانو پر وړاندې یې مقاومت کړی، په خپل اېکس کې همداراز لیکلي: «طالبان یوازې د جهادي مقاومت په اړه نه، بلکې د بشري حقونو په نقض کې د نړۍ د منفي څېرو په توګه څرګند شول. د هغوی له خوا د ظلم دوام په دې ورځو کې د نړۍوالو غبرګونونو ته اړتیا لري.»
نړۍوال غبرګون: د طالبانو پر ضد د اجماع جوړېدل
د ملګرو ملتونو د عمومي غونډې په جریان کې د امریکا، برېتانیا، هند او نورو غښتلو هېوادونو له خوا غبرګونونه وښودل شول.
په دغه عمومي غونډه کې د امریکا استازي وویل، چې هغه به د نن ورځې د پرېکړه لیک پر ضد رایه ورکړي او ویې ویل، چې د طالبانو پر ښه نیت باور نه لري.
هغه وویل: «د ترهګرۍ پر وړاندې په مبارزه کې زموږ هدف دا دی چې افغانستان هېڅکله د ترهګرو ډلو لپاره مرکز نه شي. طالبان باید د ډېپلوماټیک یرغمل نیونې څخه لاس واخلي او د ګډو نړۍوالو اهدافو د ترلاسه کولو مخه ونه نیسي.»
د طالبانو حکومت د نړۍوالو ستراتیژیو لاندې
د پخواني جمهوري حکومت دغه لوړپوړی چارواکی وایي، په ۲۰۲۱ کال کې کله چې طالبان په افغانستان کې بیا واک ته ورسېدل، نړۍواله ټولنه په یوه مبهم حالت کې وه.
نړۍوال قدرتونه په ځانګړې توګه امریکا او اروپا ډاډه نه و، چې څنګه له طالبانو سره د تعامل په اړه خپلې پالیسۍ جوړې کړي.
خو په تېرو څو کلونو کې د طالبانو حکومت د بشري حقونو او د ښځو د حقونو پر وړاندې د خپلو کړنو له امله دا خبره روښانه کړه، چې نړۍواله ټولنه باید د دې رژیم پروړاندې یو متحد او څرګند دریځ غوره کړي.
راتلونکې څه ته اشاره کوي؟
په داسې حال کې چې د طالبانو پر ضد د نړۍوالې اجماع فشارونه زیات شوي، دا پوښتنه راولاړېږي چې نړۍ به د افغانستان د راتلونکي لپاره څه ډول اقدامات وکړي؟
ایا نړۍواله ټولنه به د طالبانو پروړاندې د ګډو هڅو سره یو ګام واخلي که نه او ایا سیمه ییز هېوادونه به خپلواکه پالیسۍ تعقیب کړي؟
د چارو پوهان وایي، د دې ټولې مسلې په اړه په نړۍواله کچه نور بحثونه لا هم روان دي، خو دا څرګنده ده چې د طالبانو پر وړاندې نړۍواله ټولنه په یوه مهم تقاطع کې ولاړه ده. د دې رژیم د کړنو پر وړاندې ګډو اقداماتو ته اړتیا شته او دا چې د افغانستان خلک به څه ډول وضعیت تجربه کړي، لا هم روښانه نه دی.
