د حماسي شاعر مطیعالله تراب پر ناڅاپي مړینې لیکوالانو، شاعرانو او فرهنګیانو خواشیني ښودلې او هغه یې د ادب ځلانده ستوری بللی دی. په دې غبرګونونو کې په ننګرهار کې د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور پخواني رییس ویلي، تراب په انقلابونو کې دومره ځورېدلی نه و، لکه د ژوند وروستیو شپو کې.
ساجد خوږیاڼي په خپله فېسبوک پاڼه کې لیکلي: «تراب صایب خپل عمر خوړلی وو، د ډېر عمر خاوند وو، په سختو شرایطو او انقلابونو کې دومره نه وو ځورېدلی لکه د ژوند په دې اخرو شپو کې.»
که څه هم نوموړي په دې اړه نور توضیحات نه دي ورکړي، خو د مطیعالله تراب نږدې ملګري روح الله سمون لیکلي: «تراب په کور کې د نظر بند ژوند او خفګان له امله بالاخره وفات شو.»
د راپورونو له مخې، طالبانو روان کال د نارنج ګل تر مشاعرې وروسته پر نوموړي سخت بندیزونه او محدودیتونه لګولي و.
د یو شمېر نورو راپورونو پربنسټ، د طالبانو مشر ملا هبت الله اخوندزاده په ننګرهار ولایت د دې ډلې د اطلاعاتو او کلتور رییس قاري ساجد خوږیاڼی د نارنج ګل مشاعرې د نه کنټرول له امله له دندې ګوښه کړی و.
د نوموړي د ګوښه کېدو اصلي لامل په نارنج ګل مشاعره کې د مطيع الله تراب یو شعر بلل شوی و، چې پکې د طالبانو د مشر د را څرګندېدو وړاندیز شوی و.
د همدې شعر له امله تراب په کور کې نظر بند او خوږیاڼی هم له دندې لرې کړای شو.
دا په داسې حال ده، چې د یاد حماسي شاعر مطیعالله تراب مړینه په لر او بر کې له پراخو غبرګونونو سره مخ شوی دی.
د پخواني حکومت د سولې مرکچي پلاوي مشر معصوم ستانکزي په خپل اېکس کې د ښاغلي تراب پر مړینې خواشيني څرګنده کړې او وایي: «د تراب غږ او اشعار به د نسلونو لپاره د شعر په ژبه د حقیقت ویلو د بېلګې په ټوګه د تل لپاره په میراث پاتې وي.»
د افغانستان د کورنیو چارو پخوانی وزیر علي احمد جلالي وایي: «د ملي حماسي شاعر مطیع الله تراب په مړینه د هېواد د ادب یو ځلانده ستوری راولوېد. دا ځای به تر ابده تش وي. د تراب کلام صرف د غوره شعرونو خزانه مه بوله، دا د یو نوي بې ساري ژوندي سبک پیل دی چی هیله ده جاودانه شي.»
د افغانستان د کرېکټ ملي لوبغاړي عظمت الله عمرزي هم د ښاغلي تراب پر مړینې خواشيني ښودلې او پر خپل اېکس یې لیکلي: «تراب د حقایقو یو بې باکه غږ او د افغانستان یو له سترو شاعرانو څخه و. د هغه خبرې به زموږ د خلکو په زړونو کې ژوندي وي.»
د پخوانیو چارواکو، لیکوالانو، شاعرانو، فرهنګیانو او عامو هېوادوالو ترڅنګ یو شمېر طالبانو هم د نوموړي پر مړینې خواشیني څرګنده کړې ده.
د طالبانو د کابل امنیه قوماندانۍ ویاند خالد ځدراڼ ویلي: «انسان له خاورې دی او بېرته خاورې ته ګرځي، خو داسې شخصیتونه چې د قلم، ژبې او فکر له لارې یې ولس ته هوښ، مینه، غیرت او بیداري ورکړې وي، هغه نه مري، هغوی د خلکو په زړونو کې ژوند کوي.»
هغه زیاته کړې، چې د تراب شاعري د ولس غږ و، د دردونو انځور و او د حق ویلو توره.
له دې سره، د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور احمد پښتین تراب د لر او بر پښتنو لپاره خوږ ژبی شاعر یاد کړی او زیاته کړې یې ده: «د ملي وحدت ارمانجن تراب په خپل ژوند کې ملي وحدت و نه لیده او د لر او بر د وطن اوسنیو حالاتو له امله د تراب د مرګ وصیت چې د یو نظم په بڼه یې ویلی و، پوره کېدل هم مشکل ښکاري.»
د افغانستان د پرځېدلي جمهوري نظام لوی څارنوال فرید حمیدي د ښاغلي تراب مړینه لویه ضایعه بولي او وایي: «د تراب مړینه د یو شخص مړینه نه، بلکې د یو دردېدلی ملت د فریادونو، د بیعدالتیو په مقابل کې د سپین بغاوت د استازي او د وطندوستۍ د لویې جنډې مړینه او ضایعه ده.»
له دې غبرګونونو سره-سره د پښتون ژغورنې غورځنګ مخکښ غړی زکیم خان وزیري وایي: «یو بل دروند، باوقاره او علمدوست انسان مو له لاسه ورکړ. څه غرونه غرونه خلک دي چې ورځ تر بلې له موږه روان دي.»
د خوست پخواني والي حلیم فدایي هم پر خپل اېکس د نوموړي پر مړینې خواشیني څرګنده کړې او لیکلي یې دي: «مرحوم تراب سپین ګویه او زړور شاعر وو. نور تراب په رښتیا د تراب شو.»
د یادولو ده، چې مشهور حماسي شاعر مطیعالله تراب د زړه د ناڅاپي حملې له امله وفات شو.
نوموړي د وطندوستۍ، مبارزې او ملي احساس په شاعرۍ کې ځانګړی نوم درلود.
هغه د هېواد بېلابېلو سیمو، کلتورونو او نسلونو خلکو ته یو پېژندل شوی ادبي شخصیت و.
تراب تېره شاوخوا یوه لسیزه کې په ځانګړې توګه له هغه وروسته ډېر مشهور شو، چې د وطن، قربانۍ او مقاومت په اړه یې ویلي شعرونه د رسنیو، ټولنیزو شبکو او ولسي ناستو له لارې پراخ محبوبیت وموند.
د هغه ناڅاپي مړینه د فرهنګي او ادبي ټولنې لهخوا یوه نه جبرانېدونکې ضایعه بلل شوې ده.
