د امریکا ولسمشر د تېرې پنجشنبې په ورځ (د وږي ۲۷مه) وویل، امریکا غواړي چې د کابل په شمال کې د بګرام هوايي اډه بېرته ونیسي، خو طالبانو بیا ویلي، دوی به هېڅکله هم د بګرام هوايي اډه چاته ورنکړي او په دې اړه یې د ولسمشر ټرمپ څرګندونې «له کرکې ډکې» وبللې.
د بګرام هوايي اډه د کابل شمال ته شاوخوا ۶۵ کیلومترۍ کې د افغانستان یو له تر ټولو لویه اډه ده. دغه اډه د سپټمبر د ۱۱مې له پېښې وروسته له ۲۰۰۱ کال راهیسې د طالبانو د لومړۍ دورې د رانسکورولو په موخه د امریکايي ځواکونو له لوري ونیول شوه او د دوو لسیزو لپاره د امریکا په مشرۍ د بهرنیو ځواکونو تر ټولو لویه هوايي او نظامي اډه وه.
ټرمپ دوه ورځې مخکې د برېتانیا له لومړي وزیر سره په ګډه خبري غونډه کې په ډاګه وویل، غواړي دغه هوايي اډه په دې موخه چې چین ته نږدې ده، بېرته ونیسي. هغه وویل: «یو لامل چې موږ دا اډه غواړو دا دی، لکه څنګه چې تاسو پوهېږئ، دا د چین له اټومي وسلو جوړولو څخه یو ساعت لرې دی.»
له دې سره سم، د طالبانو د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالمتین قانع ټېلګراف ورځپاڼې ته ویلي: «د بګرام د هوايي اډې په تړاو د ټرمپ څرګندونې،«له حقایقو څخه لرې او له کرکې ډکې وې.»
قانع زیاته کړې: «موږ دا په کلکه غندو او ردوو یې. کله چې یو هېواد د نړۍ په استازیتوب خبرې کوي، نو باید د حقایقو پر بنسټ خبرې وکړي.»
هغه امریکا ته د بګرام د هوايي اډې د ورکړې مساله رد کړه او ویې ویل: «موږ به هېڅکله د بګرام کنټرول هېچا ته ونه سپارو. دغه ډول څرګندونې بې بنسټه او عجیبې دي.»
عبدالمتین قانع زیاته کړه: «زموږ بهرنۍ پالیسي له لوېدیځ، ختیځ او سیمه ییزو هېوادونو سره د متوازن تعامل پر بنسټ جوړه شوې ده، موږ له هېچا سره شخړه نه غواړو.»
د کابل په شمال کې بګرام هوايي اډه له ۲۰۰۱ تر ۲۰۲۱ کاله د امریکا په مشرۍ د بهرنیو ځواکونو تر ټولو لویه نظامي او هوايي اډه ګڼل کېده او د لسګونه زره سرتېرو د ظرفیت په لرلو او له تاسیساتو سربېره پکې رستورانټونه او سوداګریز مرکزونه هم جوړ شوي و.
په دغه هوايي ډګر کې جنګي جېټ الوتکې، ډرون او بار وړونکې الوتکې د خپلو دوه ګونو رن وې په اوږدو کې فعالیت کاوه. په دغې اډې کې خپلو هېوادونو ته له لېږد مخکې د وژل شویو بهرنیو او په ځانګړې توګه د امریکايي سرتېرو جسدونو ته د درناوي مراسم هم جوړېدل.
په دغه اډه کې د امریکا ځانګړي ځواکونه هم ځای پر ځای و او موخه یې د افغانستان په غرنیو سیمو کې د القاعدې، داعش، طالبانو او نورو وسله والو ډلو پر وړاندې د عملیاتو ترسره کول و.
خو د بشري حقونو د څېړنو او ارزونو له مخې، یو شمېر مهم اسیران بګرام ته لېږدول کېدل او هلته بیا د امریکايي ځواکونو او په ځانګړې توګه د سي، ای، اې کارکوونکو له لوري له پوښتنو او ګروېږنو وروسته سخت شکنجه کېدل.
د یادونې وړ ده، چې امریکا د ۲۰۲۱ کال په اګسټ کې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته دغه اډه پرېښوده. د امریکا ولسمشر د شواهدو او اسنادو له وړاندې کولو پرته یو ځلي ویلي و چې پر یادې اډې اوس چینایان ولکه لري، خو طالبانو بیا د هغه دغه ادعا رد کړې وه.
