اسلاماباد تل افغان طالبان په دې تورنوي، چې د پاکستان د مخالفو توندلارو ډلو ملاتړ کوي او وايي، د دواړو لوریو د خبرو اصلي موضوع دا ده چې دغه ډلې د افغانستان له خاورې فعالیت او تنظیم کېږي.
د پاکستان د دفاع وزیر د «جیو نیوز» د خبریال د دې پوښتنې په ځواب کې چې د طالبانو سره د خبرو نتیجه به څه وي؟ وویل: «که دا خبرې بې پایلې پاتې شي او له افغانستان څخه پاکستان ته بریدونه دوام وکړي، جګړه به نه منل کېدونکې وي.»
طالبانو تل د تحریک طالبان پاکستان او نورو وسله والو ډلو د شتون خبره رد کړې ده. دغه ډله وايي، چې د پاکستان حکومت د خپلو کورنیو ناامنیو د ستونزې د حل توان نه لري او غواړي دا بوج د طالبانو پر غاړه واچوي.
پاکستان وايي، د ډیورنډ کرښې هاخوا د بریدونو دوام د اوربند سرغړونه ده او دوی به یې ځواب د افغانستان په خاوره کې ورکړي.
دغه هېواد له طالبانو غواړي، چې د دغو بریدونو د مخنیوي بشپړ مسوولیت پر غاړه واخلي. د طالبانو ویاند ویلي، چې دوی د افغانستان د پولو پر ټولو برخې بشپړ کنټرول نه لري او نه شي کولای د دې ډول بریدونو مخه په بشپړ ډول ونیسي.
د طالبانو او د پاکستان د دفاع وزیرانو ترمنځ د خبرو اترو په لومړي پړاو کې دواړو خواوو په درېیو مسایلو موافقه وکړه: د اوربند دوام، د سولې د ډاډمنولو لپاره د څارنې او بیاکتنې د میکانیزم جوړول او د سرغړونې په صورت کې د سزا ټاکل.
په پاکستان کې مېشت سوداګر وایي، د پاکستان او افغانستان تر ترینګلتیا او د لارو له بندېدو وروسته، تر اوسه یوازې پاکستان ته شاوخوا ۵ میلیارده ډالره زیان رسېدلی دی. له دې سره، په پاکستان کې د مېوو، سبزیو او نورو خوراکي توکو بیې هم څو برابره لوړې شوې دي.
په پاکستان کې مېشتو سوداګرو د چهارشنبې په ورځ (د لړم ۱۴مه) د افغانستان انټرنشنل ـ پښتو سره په مرکه کې ویلي، چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ د تورخم په ګډون د ټولو لارو د بندېدو له امله د دواړو هېوادونو سوداګریزې چارې اغېزمنې شوې دي.
دوی زياته کړې: «تراوسه یوازې پاکستان ته د پنځه میلیارده ډالرو زیان رسېدلی دی. په پاکستان کې د مېوو او سبزیجاتو بیې په چټکۍ سره لوړې شوې دي.»
سوداګرو اندېښنه ښودلې، چې کاروبار یې په ټپه درېدلی او د خلکو ژوند له اقتصادي ستونزو سره مخ دی.
د ډيورنډ کرښې دواړو غاړو ته د باروړونکو موټرو اوږده کتارونه ولاړ دي او سوداګر وايي، که دا لارې ژر خلاصې نه شي د خوراکي توکو کموالی او د نرخونو نور زیاتوالی به د دواړو هېوادونو بېوزله ولس ته لا زیاتې ستونزې جوړې کړي.
د همدې کسانو له ډلې ډاکټر شمشاد شینواري زیاته کړې: «تېره ورځ ناڅاپه امنیتي چارواکي راغلل، موږ یې له کالج او روغتون دواړو را واېستلو او د ښار په بل سیول روغتون کې یې بندیان کړو. هغوی وویل، چې موږ د ویزې د نشتوالي له امله نیول شوي یو.»
د پوهنتون یوه چارواکي چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي، پېښه تایید کړې او ویلي یې دي: «لوړو چارواکو ورته امر کړی چې ترڅو ستونزه حل شوې نه وي، له رسنیو سره خبرې ونه کړي.»
هغه زیاته کړې: «موږ ته ښکاري چې ستونزه په کار کې نه ده، بلکي د ویزې په اسنادو کې ده. موږ ته ویل شوي چې دا کسان باید تر هغې محاصره پاتې شي څو قانوني تصدیق یې بشپړ نه شي.»
د ډاکټر شمشاد په خبره، دوی پاکستان ته له قانوني اسنادو سره راغلي او د ویزې د تمدید لپاره یې غوښتنلیکونه هم وړاندې کړي، خو تر اوسه یې مثبت ځواب نه دی تر لاسه کړی.
نوموړی همداراز زیاتوي: «موږ د دې موضوع په اړه په اسلاماباد کې د طالبانو له سفارت سره د اړیکو نیولو هڅه کړې، خو تر اوسه یې هېڅ ځواب نهدی راکړی.»
د یادونې وړ ده، چې په دې وروستیو کې د افغانستان او پاکستان اړیکې یو ځل بیا ترینګلې شوې دي، چې له همدې امله نه یوازې د دواړو هېوادونو ترمنځ د تګ راتګ لارې تړل شوې، بلکې زرګونه کسان هم په جبري ډول له دغه هېواده اېستل شوي دي.
د راپورونو له مخې، په نیول شویو او اېستل شویو کسانو کې د مدني ټولنې غړي، د پخواني جمهوري حکومت کارکوونکي چې ژوند یې له ګواښ سره مخ دی او همدارنګه ځينې خبریالان هم شامل دي.
د پخواني ولسمشر ویاند شاه حسین مرتضوي په دري ژبه لیکلي: «چه کسی می خواهد من و تو ما نشویم ؟» مانا دا چې څوک غواړي چې زه او ته موږ نه شو؟ هغه د خوست او پکتیا ولس ستایلی دی.
پاکستان کې د افغانستان پخواني سفیر عاطف مشعل په خوست او پکتیا کې د فوټسال د ملي لوبډلې هرکلی د ملي یووالي ژوندی انځور یاد کړی او ویلي یې دي: «دا ولس د غرور ولس دی، نه د تسلیمېدو.»
د ولسي جرګې پخواني استازي کمال ناصر اصولي لیکلي: «موږ د هېواد له هر هغه زوی سره مینه لرو، چې د افغانستان لپاره افتخار راوړي.»
سیاسي شنونکي بسمالله تابان بیا ویلي: «که سیاستوال خلکو ته د عادي ژوند اجازه ورکړي، د افغانستان د خلکو دا ډول ښکلی او رښتینی انځور به تل ووینو.»
دا په داسې حال کې ده، چې له خوست او پکتیا مخکې په کابل کې هم د فوټسال د ملي لوبډلې شانداره هرکلی شوی و.
پرون هم په کابل کې د عزیزي سوداګریز ګروپ مشر میرویس عزیزي د افغانستان ۱۷ کلنه فوټسال ملي لوبډله د یوې غونډې پر مهال وستایله او د یو میلیون افغانیو جایزه یې هم ورکړه.
دلاور دا ډول بېړنۍ مرستې د زلزلهځپلو د لومړنیو اړتیاوو د پوره کولو لپاره ارزښتمنې وبللې او له سعودي دولت او ولس څخه یې وغوښتل، چې دا لړۍ دوامداره وساتي.
د سعودي عربستان سفیر وویل، هېواد به یې د هر ډول سختو حالاتو پر مهال د افغانانو ترڅنګ ولاړ وي او د بشري مرستو د پراخېدو هڅو ته به دوام ورکړي.
څو ورځې وړاندې سمنګان، بلخ او ځینې نور ولایتونه نسبتا زوروري زلزلې ولړزول.
د روغتیا نړۍوال سازمان په خپل وروستي راپور کې ویلي، چې د افغانستان په شمال کې د زلزلې له امله لږ تر لږه ۲۶کسان مړه او ۱،۱۴۴ تنه نور ټپیان شوي دي. یاد سازمان زیاتوي، په زلزله ځپلو سیمو کې د ویجاړو شویو کورونو شمېر له ۹۰ څخه ۴۳۰ ته پورته شوی.