د طالبانو د کډوالو وزارت: په تېرو ۱۸ ورځو کې څه باندې ۱۴۶ زره کډوال افغانستان ته ستانه شوي

د طالبانو د کډوالو او راستننېدونکو چارو وزارت ویلي، چې په تېرو ۱۸ ورځو کې له پاکستان، ایران او ترکیې هېوادونو څخه زرګونه افغان کډوال ستانه کړل شوي دي.

د طالبانو د کډوالو او راستننېدونکو چارو وزارت ویلي، چې په تېرو ۱۸ ورځو کې له پاکستان، ایران او ترکیې هېوادونو څخه زرګونه افغان کډوال ستانه کړل شوي دي.
د طالبانو د کډوالو وزارت پر ایکس خواله رسنۍ لیکلي، چې د روانې لېندۍ میاشتې په ۱۸ ورځو کې ۱۴۶۱۵۲ تنه افغان کډوال بېرته افغانستان ته راستانه کړل شوي دي.
یا وزارت ویلي، چې له دې ډلې له پاکستان څخه ۷۷۰۵۲ تنه، له ایران څخه ۶۸۲۷۷ تنه او له ترکیې څخه ۸۳۴ راستانه کړل شوي دي.
د تازه راپورونو له مخې، په پاکستان او ایران کې افغان کډوال له سختو ننګونو سره مخ دي. دواړه هېوادونو د افغانانو د کډوالۍ د محدودولو لپاره اقدامات پراخ کړي او د افغانانو د نیولو او جبري ستنولو لړۍ یې چټکه کړې ده. په دغه دواړو هېوادونو کې مېشت افغان کډوال د پولیسو له ناوړه چلنده هم شکایت کوي او وایي، چې غیرانساني چلند ورسره کېږي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت وایي، چې په کندوز، هرات، بغلان او کابل کې یې د نشه يي توکو، د انتقال، چاقاق او خرڅلاو په تور ۳۱ کسان نیولي دي.
یاد وزارت په دوو جلا خبرپاڼو کې ویلي، چې د کندوز په علي اباد ولسوالۍ کې یې دوه کسان ۱۹۴ کیلوګرامه نشه يي توکو په تور نیولي او همدارنګه ۲۷ کسان یې بیا په کابل کې د نشه يي توکو د قاچاق او خرڅلاو په تور نیولي دي.
د طالبانو د کورنو چارو وزارت زیاته کړې، چې په هرات او بغلان ولایتونو کې یې هم دوه کسان د ۲۹ او ۳۵ کیلوګرامه نشه يي توکو د قاچاق په تور نیولي دي.
طالبانو ویلي، چې د نشه يي توکو د قاچاق په تور نیول شوي کسان به تر لومړنیو پلټونو وروسته طالب قضايي او عدلي ادارو ته وسپاري.

د پاکستان او طالبانو تر منځ د وروستیو نښتو له امله دوه میاشتې کېږي، چې د تورخم، غلام خان، خرلڅي او چمن څلور مهمې سوداګریزې لارې تړلې دي او له امله یې سوداګرو ته مېلیونونه ډالر زیانونه هم اوښتي دي.
د راپورونو له مخې؛ پاکستان هر کال د نږدې یو زر او ۵۰۴ مېلیونه ډالرو په ارزښت توکي افغانستان ته صادروي او د شاوخوا ۷۶۶ مېلیونه ډالرو په ارزښت واردات لري، چې په یو کال کې په منځنۍ توګه دغه شمېر ۴۶زره ۷۵۷مېلیونه ډالرو ته رسېږي؛ خو یوازې په تېرو دوو میاشتو کې د لارو تړل پاتې کېدو له امله پاکستان ۷زره او ۶۸۶ مېلیونه ډالر زیان کړی دی.
د لارو له تړل کېدو وروسته د دواړو هېوادونو ترمنځ سوداګریزه راکړه ورکړه په بشپړ ډول درېدلې ده. د سېمنټو، درملو، مېوو، سبزیو، ډبرو سکرو او نورو توکو لېږد په بشپړ ډول بند شوی دی. سلګونه باروړونکي موټرې لا هم د ډیورنډ کرښې دواړه غاړو کې بند پاتې دي. که څه هم دغه لارې د سوداګرۍ لپاره تړلې دي؛ خو افغانستان ته د افغان کډوالو د ستنېدو لپاره بیا خلاصې دي.

د ایران د سیستان او بلوچستان ولایت د سراوان-خاش پر لویه لار د یوې ټرافیکي پېښې له امله پنځه افغان کډوال مړه او ۷ نور ټپیان شوي دي. په یاد ولایت کې د پولیسو مشر سردار احمد کرمياسد ویلي، دغه پېښه د موټر چلوونکي د بېاحتیاطۍ له کبله رامنځته شوې ده.

د یوناما چارسمبالې جورجیوت ګانیون په خپل درې میاشتني راپور کې چې د ملګرو ملتونو امنیت شورا ته یې لېږلی لیکلي، چې دغه سازمان په افغانستان کې د روان کال د اګست له لومړۍ نېټې د اکټوبر تر ۳۱مې پورې ۲زره او ۷۳۷ امنیتي پېښې ثبت کړې دي.
دغه پېښې د تېر کال د ورته مودې پرتله د ۱۴.۷ سلنه زیاتوالی ښيي.
ملګري ملتونه وایي، د طالبانو مخالفو وسلهوالو جریانونو په دغه درېیو میاشتو کې په ټولیز ډول د ۴۱ امنیتي پېښو مسوولیت منلی چې له دې ډلې ۱۹ پېښې تایید شوې دي. د راپور له مخې؛ دغه جریانونو کې د افغانستان ازادۍ جبهه، د ملي مقاومت جبهه، د ملي نبرد جبهه، د ملي بسیج جبهه، د افغانستان د اسلامي ازادۍ جبهه او د افغانستان د ازادۍ غورځنګ شامل دي.
ملګرو ملتونو دا نهده په داګه کړې، چې د کومو جبهو ادعا شوي بریدونه یې تایید کړي دي. سره له دې په راپور کې راغلي، د طالبانو مخالف پوځي ځواکونه تر اوسه نهدي توانېدلي چې د طالبانو واکمنۍ ته «جدي ننګونه» پیدا کړي.
د داعش خراسان د بریدونو کموالی
په راپور کې د ملګرو ملتونو له حوالې راغلي، چې د روان کال د اګسټ له لومړۍ څخه د اکټوبر تر پای پورې په افغانستان کې د داعش خراسان بریدونه د شمېر او پراختیا له مخې کم شوي دي. د راپور له مخې؛ د اګسټ په ۱۲مه داعش خراسان ډلې ادعا وکړه، دوه جنګیالي یې چې د غلا په تور نیول شوي وو؛ له کندوز زندانه اېستل شوي او وژل شوي دي.
راپور زیاتوي، چې د اګست په ۱۳مه طالبانو د داعش خراسان قوماندان وواژه او د اګست په ۱۵مه داعش بیا ادعا وکړه چې په ننګرهار کې یې یو سړی د طالبانو لپاره د جاسوسۍ په تور اعدام کړی دی.
پر ډیورنډ کرښې نښتې
ملګرو ملتونو ویلي، چې د اګست له لومړۍ نېټې څخه د اکټوبر تر پایه پورې د افغانستان په پولو او ډیورنډ کرښه له پاکستان، ایران او تاجکستان سره څو پېښې رامنځته شوې دي. د راپور پر بنسټ؛ د اګست په ۱۳مه په ننګرهار کې د پاکستاني ځواکونو او طالبانو ترمنځ د یادې ډلې له لوري د امنیتي پوستو د جوړولو پر سر نښته وشوه. هممهاله پاکستاني ځواکونو پر کونړ توغندي وېشتي.
همدا راز (د اګسټ په ۶مه) د طالبانو سرحدي پولیسو له پاکستاني ځواکونو سره د یوې پوستې جوړولو له کبله نښته وکړه. راپور کې ویل شوي، چې د اګست په ۲۵مه او د اکټوبر په ۲۴مه د طالبانو او د تاجکستان د سرحدي پولیسو تر منځ په بدخشان کې ډزې تبادله شوې.
راپور وايي، د اګست په ۲۹مه په کونړ کې دوه جلا پېښې وشوې چې په یوه کې یې د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ ډزې تبادله شوې او مالي زیانونه یې واړول. په دویمه پېښه کې له پاکستان نه پر کونړ توغندي وویشتل شول.
په راپور کې راغلي، چې د اګست په ۳۰مه د طالبانو او ایران د سرحدي ځواکونو ترمنځ پر یو بل ډزې شوې. لامل یې د ایراني ځواکونو له لوري ایران ته د اوښتونکو افغانانو وهل ډبول یاد شوي دي.
د راپور له مخې؛ د سپتمبر په ۵مه، ۱۴مه او ۱۶مه په کونړ کې د پاکستان له لوري د هاوان او سپکو وسلو ډزې شوې، چې د یوه ملکي وګړي کور یې ویجاړ کړی او پهکې څاروي هم تلف شوي دي.
د طالبانو او پاکستان ترمنځ نښتې
ملګرو ملتونو په خپل راپور کې لیکلي، پاکستان لا هم ادعا کوي چې افغان طالبانو په خپله خاوره کې د پاکستاني طالبانو غورځنګ «ټيټيپي» ته پناه ځایونه ورکړي؛ خو پر کابل واکمن طالبان بیا دغه ادعا ردوي.
د یوناما د چارسمبالې په وینا؛ د اګست له لومړۍ نېټې څخه د اکټوبر تر پایه پورې په افغانستان کې ګڼ هوايي بریدونه او د بېپیلوټه الوتکو فعالیتونه ثبت شوي. د راپور له مخې؛ جاسوسي ډرونونه په غزني، هلمند، کابل، کندهار، خوست، لوګر، ننګرهار، پکتیا او پروان کې لیدل شوي دي.
راپور زیاتوي، د اګست پر ۱۱مه په نورستان او د اګسټ په ۲۷مه په خوست، کونړ او ننګرهار کې هوايي بریدونه شوي چې د TTP د اډو په توګه یادې سیمې یې په نښه کړې او مرګژوبله یې رامنځته کړې ده. د راپور له مخې؛ د سپټمبر په ۱۴مه په خوست، د سپتمبر په ۱۷مه په پکتیکا او پکتیا، د سپتمبر په ۲۳مه په کندهار او د سپتمبر په ۳۰مه په کندوز کې د ډرون پراخ فعالیتونه لیدل شوي.
ملګرو ملتونو ویلي، چې د اکټوبر په ۹مه یو هوايي برید د «ټيټيپي» مشر نور ولي محسود په کابل کې په نښه کړی؛ خو ویل کېږي چې ژوندی پاتې شوی دی. د حافظ ګل بهادر اړوندې ډلې یو غړی د اکټوبر په ۱۰مه په پکتیکا کې په هوايي برید کې په نښه شو.
راپور زیاتوي، چې د طالبانو د دفاع وزارت د عملیاتو له پیل وروسته د اکټوبر له ۱۰مې تر ۱۸مې پورې په ډیورنډ کرښه پرتو ولایتونو کې څو نښتې او هوايي بریدونه رامنځته شول، چې پهکې د اکټوبر پر ۱۵مه په کابل کې د دوو راکټي بریدونو پېښې هم شاملې دي چې مرګژوبله یې اړولې وه.
د طالبانو او پاکستان نښتو کې پراخ تلفات
جورجیوت ګانیون په خپل نوي راپور کې ویلي، چې د اکټوبر له ۱۰مې تر ۱۷مې پورې د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ په نښتو کې لږ تر لږه ۵۰ ملکي کسان وژل شوي او ۴۵۳ نور ټپیان شوي دي. راپور زیاتوي، چې ډېری تلفات د سپین بولدک او کابل په یو شمېر سیمو کې د هوايي بریدونو او پر ډیورنډ کرښه د جګړو له امله رامنځته شوي.
د راپور له مخې؛ د طالبانو استخباراتو یوناما ته په لیکلې بڼه ویلي، چې د اکټوبر ۱۵مې بریدونو «ګڼ ملکي تلفات» رامنځته کړي او پاکستان له مخکیني توافق څخه سرغړونه کړې ده.
د ملګرو ملتونو پر کارکوونکو محدودیتونه او امنیتي پېښې
ملګرو ملتونو ویلي، چې په دې موده کې یې ۶۳ امنیتي پېښې ثبت کړې چې په مستقیم ډول یې د دوی پر کارکوونکو اغېز کړی دی. راپور زیاتوي، چې د طالبانو د مشر د سخت حکم له پلي کېدو وروسته، چې له مخې یې ښځینه افغان کارکوونکې د ملګرو ملتونو دفترونو ته نه پرېښودل کېږي، محدودیتونه نور هم زیات شوي دي.
د یوناما چارسمبالې لیکلي، چې د طالبانو د دفاع وزارت ځواکونه کابل کې «د ملګرو ملتونو د عملیاتو مرکز» مخې ته ځای پر ځای شوي؛ ترڅو د افغان ښځینه کارکوونکو د ورتګ مخه ونیسي او ورته اقدامات د کابل په نورو دفترونو کې یې هم ترسره شوي دي.

د طالبانو تر واک لاندې د کډوالو ستونزو ته د رسېدنې عالي کمېسیون (د لېندۍ ۲۰مه) خبر ورکړی، پرون چهارشنبه له ایران او پاکستان نه ۴۲۱ کورنۍ چې ټولټال ۲۲۹۹ کسان کېږي؛ په جبري توګه افغانستان ته ستنې کړای شوې دي.
د دغه کمېسیون د راپور له مخې؛ دغه کډوال د کندهار د سپین بولدک، د ننګرهار د تورخم، د هلمند د بهرامچې، د هرات د اسلامکلا او د نیمروز د ورېښمو پله له لارې ستانه کړای شوي دي.
په راپور کې راغلي، د دغه کسانو له ډلې ۱۰۸۴ کډوال د سپین بولدک له لارې، ۱۷۱۳ کډوال د تورخم، ۲۰۴ د بهرامچې، ۱۳۳ د اسلامکلا او ۱۶۵۵ کډوال د ورېښمو پله له لارې ستانه شوي دي. د یاد کمېسیون په راپور کې راغلي، چې ستنو شویو کډوالو ته اړین خدمات برابر شوي دي.
د تازه راپورونو له مخې؛ په پاکستان او ایران کې افغان کډوال له سختو ننګونو سره مخ دي. دواړه هېوادونو د افغانانو کډوالو د نیولو او جبري ستنولو لړۍ چټکه کړې ده. په دغه دواړو هېوادونو کې مېشت افغان کډوال د پولیسو له ناوړه چلنده هم شکایت کوي او وایي، چې غیرانساني چلند ورسره کېږي. په پاکستان کې مېشت افغان کډوال وایي، چې پولیس د دروازو نه خلاصولو سره د افغانانو د کورونو دروازې ماتوي.
ورته مهال د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت خبر ورکړی، په روانه اونۍ کې ۲۲۸ افغان کډوال چې د عراق او پاکستان په زندانونو کې بندیان وو؛ له زندانه تر خوشې کېدو وروسته بېرته افغانستان ته ستانه شوي دي.
