د افغانستان د خبریالانو مرکز وايي، چې دوه افغان خبریالان له ۹ میاشتو بند وروسته د بګرام له زندان څخه خوشې شوي، خو د رسا په نوم ټلویزیون چې دوی پکې کار کاوه، لا هم تړلی دی او د بیا فعالیت اجازه نه ده ورکړل شوې.
د یاد مرکز په وینا، د رسا ټلویزیون مدیر مسوول غلاممحیالدین صاحبزاده او د دی ټلوېزیون خبریال جهادمل حبیبي د لیندۍ په ۲۴مه د مازیګر شاوخوا څلور بجې له زندان څخه ازاد شول.
د طالبانو استخباراتو دغه دوه افغان خبریالان د تېر کال د سلواغې میاشتې په ۳۰مه په کابل کې د «نظام پر ضد تبلیغاتو» په تور نیولي وو. د افغانستان د خبریالانو مرکز وايي، چې د نیونې پر مهال د رسا ټلوېزیون کمپیوټرونه ضبط شول او د دې رسنۍ دفتر وتړل شو.
د راپورونو له مخې، د طالبانو محکمې دغه دوه خبریالان د روان کال د وري میاشتې په ۴مه نېټه په ۱۰ میاشتو بند محکوم کړي وو. د خبریالانو مرکز زیاتوي، چې د دوی محاکمه د مدافع وکیل په نشتون کې ترسره شوې وه او ناعادلانه وه.
رسا خصوصي ټلوېزیون په ۱۳۹۸ لمریز کال کې په کابل کې فعالیت پیل کړ او ټولنیز او ورځني راپورونه یې تولیدول.
د افغانستان د خبریالانو مرکز له طالبانو غوښتي، چې یاد تلوېزیون ته د بیا فعالیت اجازه ورکړي.
دغه بنسټ همداراز وايي، چې دا مهال لږ تر لږه پنځه خبریالان او رسنیز فعالان په افغانستان کې په بند کې دي.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت د نشراتو مرستیال مهاجر فراهي په دې وروستیو کې له بنګلهدېشي ورځپاڼې «پروتوم الو» سره په مرکه کې ادعا کړې، چې دا مهال په افغانستان کې هېڅ خبریال په بند کې نشته.
په دغو ښارونو کې مېشت یو شمېر افغان کډوال په دې وروستیو کې د پولیسو په نوم په شخصي جامو او شخصي موټرو کې د افغانانو د لوټلو دوام سخت اندېښمن کړي دي. د دوی په وینا، دغه کسان د افغانانو د کورونو او اپارتمانونو تر شا ورځي او که ځای پر ځای پر پیسو معامله ونهشي، نو بیا یې د پولیسو مرکز ته یې لېږدوي.
د دوی په وینا، پولیس چې ډېری یې په شخصي جامو او موټرو کې افغانانو پسې ګرځي، له رسمياتو وروسته ان په نیمه شپه هم د ویزې د کتلو لپاره د افغان کډوالو کورونو ته ورځي او دا چې پاکستان له څو میاشتو راهیسې د ویزو د تمدیدولو بهیر په ټپه درولی، نو ډېر کم افغانان ویزې لري.
افغانستان انټرنشنل- پښتو ته په رارسېدلو ویډیوګانو کې لیدل کېږي، چې د شپې شاوخوا ۱۲ بجې هم په شخصي جامو او موټرو کې د افغان کډوالو کورونو ته ورغلي او افغانان له خوبه راپاڅوي او د ویزو غوښتنه ترې کوي او د نهلرو په صورت کې یې په هماغه نیمه شپه د پولیسو مرکز ته لېږدوي.
د دغو افغان کډوالو په وینا، که په هماغه شپه کې سمدستي د پیسو معامله وشي، نو خوشې کېږي او ګنې بیا په سبا سهار وختي د افغان کډوالو د لېږودنې مرکز چې حاجي کمپ یې بولي لېږدوي او بیا یې په څه کم ۲۴ ساعتونو کې یې له ډیورند کرښې اړوي.
همدا پرون شپه (یکشنبه د لیندۍ ۲۳مه) یوه نیول شوې کورنۍ وايي: «شاوخوا ۱۱نیمې بجې زموږ کور ته په شخصي جامو او سپین شخصي کرولا موټر کې ۲ کسان راغلل او د ویزو پوښتنه یې وکړه، کله چې یې ولیدل زموږ ویزې ختمې شوي، نو د کورنۍ د ټولو غړو پاسپورټونه او ویزې راڅخه واخیستې او موټر ته یې پورته کړم.»
دغه کس د نوم د نهخپرېدو په شرط افغانستان انټرنشنل- پښتو ته زیاتوي: «د پولیسو په تاڼه کې یو منځګړی پيدا شو او د پاسپورټ پر سر د ۱۰ زره کلدارو غوښتنه وکړه او دا چې کورنۍ مې بېسرپرسته پاتې کېدله، نو مجبور وم چې د پیسو ورکړې خبره ومنم او پاسپورټونه بېرته ترې واخلم. نو همداسې مو وکړل.»
له دې سره سم، یوه ښځه چې امریکا ته د تګ لپاره په تمه ده وايي، د پولیسو دغه ډول وضعیت ورته رواني ستونزې جوړې کړي او د هر ناڅاپه غږ او ان د دروازو په زوره پورې کول یې هم وېروي.
ځايي پولیسو لا تراوسه د افغان کډوالو د دغو څرګندونو په تړاو څه غبرګون نهدی ښودلی.
دغه وضعیت چې په نیمه شپه او شخصي جامو او موټرو کې په یوه ډول افغانان لوټل کېږي، نو په دغه هېواد کې یې ټول افغان کډوال سخت اندېښمن کړي او په دې برخه کې د طالبانو او همداراز د پاکستان حکومت د همکاریو غوښتنه لري.
دوی وايي، پاکستان حکومت د قانوني اوسېدو لپاره باید د ویزو د تمدیدولو بهیر بیا پیل کړي، څو له ورته جنجالونو په امان کې پاتې شي، خو پاکستان لا تر اوسه د ویزو د تمدیولو بهیر د درېدو د لامل او همداراز دا چې دغه بهیر بیا پیلوي هېڅ هم نهدي ویلي.
په ورته وخت کې په پاکستان کې مېشت افغانان له هغو هېوادونو چې ورسره یې کېسونه دي، غواړي چې د اسنادو د ارزونې او لېږدونې بهیر چټک کړي، څو له دغه ناوړه وضعیت څخه وژغورل شي.
له دې سره سم، پرون (یکشنبه د لیندۍ ۲۳مه) د جرمني بهرنیو چارو وزیر هم په پاکستان کې د افغان کډوالو د وضعیت په تړاو د اندېښنې په څرګندولو سره ویلي، چې په دغه هېواد کې د افغان پناهغوښتونکو وضعیت ډېر خراب دی.
یوهان واډفول وايي، ټاکل شوې د روان کال تر پایه له پاکستان څخه جرمني ته د افغان پناهغوښتونکو د لېږدونې بهیر پایته ورسېږي، ځکه په وینا یې جرمني ته پّ تمه د ناستو افغانانو لېږدونه د حکومت په لومړیتوبونو کې ده.
واډفول تر دې مخکې ویلي و، له پاکستاني لوري سره په خبرو کې پر دې بریالی شوی، چې په پاکستان کې د جرمني له لوري د منل شویو افغان پناه غوښتونکو حضور تر شپږو نورو میاشتو وغځوي، خو داسې ښکاري چې هغه موده هم مخ په ختمېدو ده.
د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت ویلي، له څه باندې څلورو کلونو راهیسې څه باندې ۷ میلیونه افغانان بېرته خپل هېواد ته ستانه شوي دي.
د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت ویاند عبدالمطلب حقاني ویلي، چې د یادې ډلې له واکمنېدو راهیسې له پاکستان، ایران او ترکیې هېوادونو ۵۹۷۸۶۳ کورنۍ چې د غړو شمېر یې ۴ میلیونه او ۲۸۳ زرو تنو ته رسیږي او له ۲ میلیونه ډېر مجردان په جبري ډول او خپله خوښه بېرته افغانستان ته راستانه شوي دي.
عبدالمطلب حقاني زیاتوي، چې د راستنو شویو کډوالو له ډلې یې ۲۶۹۷۴۴ کورنۍ له پاکستان نه، ۳۲۷۴۳۷ کورنۍ له ایران نه او ۶۷۳ کورنۍ له ترکیې نه افغانستان ته راستنې شوې دي.
همدارنګه حقاني ویلي، چې له پاکستان، ایران او ترکیې هېوادونو څخه ۲ میلیونه او ۹۶۱۶۷۵ مجردان هم راستانه کړل شوي دي.
د طالبانو د کډوالو او راستنېدو چارو وزارت ویاند ویلي، چې د طالبانو له واکمېندو راهیسې له یادو درېیو هېوادونو څخه په مجموعي ډول ۷ میلیونه او ۲۳۵۴۶۶ افغانان راستانه کړل شوي دي.
