د طالبانو د امربالمعروف وزارت ویاند وايي، چې د یاد وزارت ریاست په فاریاب کې د دوو نجونو د جبري ودونو مخه نیولې ده. سیف الاسلام خیبر وايي، چې په قیصار ولسوالۍ کې یې د جبري نکاح او په چهار باغ ولسوالۍ کې یې یوه بوډا ته په جبر د نجلۍ د ودولو مخه نیولې ده.
له دې وړاندې د طالبانو د امر بالمعروف وزارت ویاند سیف الاسلام خیبر ویلي و، چې په تېرو دوو میاشتو کې یې د افغانستان په بېلا بېلو ولایتونو کې د ۵۶ او په څلورو کلونو کې د اووه زره ښځو د جبري نکاح مخه نیولې ده.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو په لیکو کې هم له دې وړاندې د جبري ودونو د ګڼو پېښو خبرونه ورکړل شوي دي.
د تېر جمهوري نظام له پرځېدو وروسته، زرګونه پخواني سرتیري له دندو ګوښه او یو شمېر یې له هېواده بهر لاړل، خو ګڼ پخواني نظامیان چې د ملي پولیسو، ملي اردو او ملي امنیت په ادارو کې یې دنده ترسره کوله، په هېواد کې پاتې شول، مګر اوس له سختو اقتصادي ستونزو سره مخ دي.
افغانستان انټرنشنل ته له کندهار او هلمند څخه یو شمېر پخوانیو نظامیانو شکایت کړی، چې طالبان په دولتي او غیر دولتي ادارو کې د عادي دندې ترسره کولو اجازه هم نه ور کوي.
د علي محمد په نوم د تېر نظام د ملي پولیسو یو سرتیری چې د کندهار ښار په څلورمه امنیتي حوزه کې یې دنده ترسره کوله، وايي:«کله چې نظام سقوط شو، خپله وسله او ټول وسایل مې طالبانو ته وسپارل. ما ته طالبانو وویل، چې تاسې بېرته خپلې دندې ته رابولو، خو بیا یې زه ور ونه غوښتلم. څو ځله مې ځان ته بل ځای دنده پیدا کړې ده، خو طالبان چې کومې فورمې راکوي، امنیه قومانداني او استخباراتو ریاست کې زما فورمې نه امضا کوي او وايي، چې ته خو پخوانی چارواکی یې».
د تېر نظام دغه پخوانی سرتیری وايي، چې د کار په لټه کې یې له غیر قانوني لارو یو ځل پاکستان او بیا ایران ته سفر وکړ، خو ونه توانید، چې د خپل ژوند د ښه کولو لپاره امکانات چمتو کړي.
علي محمد وايي:«کله چې پاکستان ته ولاړم د ګلستان په سیمه کې مې د مڼو په یو باغ کې کار کاوه، هلته مو دوه میاشتې کار وکړ، خو په دغه موده کې طالبانو دوه ځله زموږ کور تلاشي کړی و او دوی داسې فکر کاوه، چې زه د کوم منفي فعالیت لپاره پاکستان ته تللی یم». هغه زیاته کړه، « زه بېرته کندهار ته راغلم، ځان مې طالبانو ته سپین کړ. بیا ایران ته ولاړم، هلته مې په یوه فابریکه کې کار کاوه، خو تر څلورو میاشتو وروسته بېرته کندهار ته راستون شوم».
نوموړی زیاتوي، چې پاکستان او ایران ته یې د کار په لټه کې سفرونه کړي وو، خو طالبانو څو ځله د یادو سفرونو په تړاو تحقیقات ور څخه کړي دي.
د علي محمد په څېر د تېر جمهوري نظام یو شمېر نورو پخوانيو سرتیرو هم افغانستان انټرنشنل ته له کړاوونو د خپل ډک ژوند په تړاو شکایتونه کړي دي.
د مصطفی اڅکزي په نوم د تېر جمهوري نظام یو بل سرتیری چې دمګړۍ په ایران کې اوسېږي وايي، په کندهار کې د طالبانو د استخباراتو ریاست دایمي څار او څیړنو دې ته اړ کړ، چې کندهار پریږدي.
نوموړی وايي، طالبانو د کندهار له پخوانیو چارواکو سره د اړیکو په تور څو ځله زنداني کړ.
مصطفی زیاتوي:« د نظام له سقوط وروسته ماته کندهار کې هېڅ کار او روزګار نه پیدا کېده، زما موبایل او زما ټول فعالیتونه څارل کېدل. تر سقوط وروسته شاه ولیکوټ ولسوالۍ ته ولاړم، د انځرو په باغ کې مې کار کاوه. هلته د ولسوالۍ طالبانو طعنه او پیغور راکاوه، زه مجبور شوم چې خپل اولادونه پرېږدم او ایران ته ولاړ شم».
یاد پخوانی نظامي وايي، چې په ایران کې د پاتې کېدو لامل یې د طالبانو له خوا ځورول او په دولتي او غیر دولتي ادارو کې د کار کولو اجازه نه ورکول و.
په ورته وخت کې په هلمند کې هم د تېر نظام پخواني نظامیان له ورته ستونزو سره مخ دي او وايي، په ادارو کې د کار کولو اجازه نه ورکول کېږي.
د وحیدالله په نوم یو پخوانی نظامي افسر وايي، چې له ښوونځي او عالي دارالمعلمین څخه په لوړه درجه فارغ شوی او وروسته یې په ترکیه هېواد کې نظامي زده کړې کړې دي.
نوموړی وايي، چې د طالبانو له واکمنېدو وروسته یې د پولیسو په ۵۰۵ بست زون کې د پولیسو اکاډمۍ کې د استادۍ دنده لرله، خو د جمهوري نظام له پرځېدو وروسته بېکاره شو.
هغه افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې په دولتي او غیر دولتي ادارو کې د دندې ترلاسه کولو لپاره یې ډېرې هڅې کړې، خو د استخباراتو او امنیه قوماندانۍ له لوري یې د دندې ترلاسه کولو تصدیق پاڼې نه د مينل شوې.
وحیدالله وايي:« په ادارو کې د دندې ترلاسه کولو لپاره ځینې باید د امنیه قوماندانۍ، استخباراتو او ځینو نورو ادارو له خوا باید تصدیق شي. خو زما دغه پاڼې امنیه قوماندانۍ او استخباراتو تصدیق نه کړې».
سره له دې چې نوموړی په نظامي برخه کې تجربه او زده کړې لري، خو اوس یې په لښکرګاه ښار کې د سوپ جوړولو کار ته مخه کړې ده.
طالبانو په ځلونو د عمومي عفوې او په دولتي ادارو کې د مسلکي کسانو د ګومارلو ژمنې کړې دي، خو ډیری کسان په دې باور دی، چې د طالبانو دغه ډول ژمنې یوازې شعاري بڼه لري او په حقیقت کې پخوانیو نظامیانو ته د دوی په ادارو کې د کار کولو اجازه نه ورکول کېږي.
