د طالبانو د ټولګتو وزارت وايي، چې د سالنګ لویې لارې د پرانېستلو لپاره د واورې پاکولو بهیر روان دی او د هوا په سمېدو سره به د لارې پر دواړو خواوو بندو پاتې وسایطو ته د تګ راتګ اجازه ورکړل شي.
د طالبانو د ټولګټو وزارت نن یکشنبه، د لیندۍ ۳۰مه په اېکس کې له مساپرو او موټر چلوونکو غوښتنه کړې ده، چې له اړتیا پرته دې له یاد مسیره نن شپه له تګ راتګ په کلکه ډډه وکړي.
طالبانو له ایران سره د خوړو، درملو او روغتیايي توکو د چارو د تنظیم یو تطبیقي پلان لاسلیک کړی، چې له مخې یې افغانستان ته په لوړ کیفیت د خوندي او ګټورو درملو د واردولو زمینه پراخیږي او د قاچاقي او بې کیفیته درملو د واردېدو مخه نیول کیږي.
د طالبانو د عامې روغتیا وزارت د یکشنبې په ورځ وویل، چې د یاد وزارت د خوړو او درملو مرستیال حمدالله زاهد د ایران د عامې روغتیا وزارت له مرستیال او د خوړو او درملو د ملي ادارې له رییس ډاکټر مهدي پیر صالحي سره د خوړو، درملو او روغتیايي محصولاتو د تنظیم په برخه کې یو عملي تطبیقي پلان لاسلیک کړی دی.
د طالبانو په وینا، له ایران سره د دغه ګډ عملي پلان په چوکاټ کې به د ایراني کمپنیو او اړوندو اقلامو د ثبت او ارزونې پروسې معیاري چټکتیا، د خوراکي توکو، درملو او روغتیايي محصولاتو د وارداتو لا ښه تنظیم، د درملو او روغتیايي محصولاتو د قاچاق پر وړاندې ګډه مبارزه، په افغانستان کې د ایراني کمپنیو پانګونه، د بېلابېلو برخو د ظرفیت لوړونه، د تنظیمي چارو ډیجیټلي کول او د خوړو، درملو او روغتیايي محصولاتو د کیفیت کنټرول شامل وي.
همدارنګه، د دواړو هېوادونو د لابراتوارونو ترمنځ تخنیکي همکارۍ هم د دې پلان برخه بلل شوې دي.
د معلوماتو له مخې، د طالبانو او د ایران د عامې روغتیا وزارت ترمنځ د خوړو، درملو او روغتیايي محصولاتو د تولید او وارداتي بهیر د سمون په موخه د ۱۴۰۲ لمریز کال د غويي په میاشت کې یو هوکړهلیک لاسلیک شوی و، چې نن یې د عملي کېدو لپاره د تطبیقي پلان لاسلیک شو.
د طالبانو د عامې روغتیا وزارت ویلي، چې د دغه ګډ پلان په لاسلیک سره به افغانستان ته د لوړ کیفیت، خوندي او ګټورو درملو د برابرولو زمینه نوره هم پراخه شي او د قاچاقي او بې کیفیته درملو د واردېدو مخه به ونیول شي.
دا تړون په داسې حال کې لاسلیکېږي، چې د طالبانو او پاکستان ترمنځ د وروستیو شخړو له امله د کابل او اسلام ابادترمنځ هر ډول سوداګري درول شوې ده او طالبان هڅه کوي اړتیا وړ درمل او نور اساسي توکي د ایران په ګډون له نورو هېوادونو افغانستان ته وارد کړي.
د افغان اهل هنودو او سیکانو استازو د طالبانو د چارو ادارې له چارواکو سره په کتنه کې د خپلو غصب شویو ځمکو او جایدادونو د بېرته ور سپارلو غوښتنه کړې ده. په دې لیدنه کې یادو استازو د وکالت خط موضوع، یوناني درملتونونو او خپلې سراسري شورا اړوند مسایلو په اړه هم خبرې کړې دي.
د طالبانو چارو ادارې نن یکشنبه، د لیندۍ ۳۰مه وویل، چې د یادې ادارې د فرهنګي او ټولنیزو چارو رییس محمد رباني ناصح د افغان اهل هنودو او سیکانو له استازو سره د لیدنې پر مهال ویلي، چې د اسلامي نظام په چوکاټ کې د هېواد د ټولو وګړو عزت ځان، مال او حقوق خوندي دي او ټول کولای شي د اسلامي نظام تر سیوري لاندې په ازادانه ډول ژوند وکړي.
محمد رباني ناصح ویلي، چې یاد ریاست د بېلابېلو ټولنیزو قشرونو د ستونزو د حل په موخه نږدې سل ناستې ترسره کړې دي او د امکان تر بریده یې ستونزو ته رسېدنه شوې ده.
په دې ناسته کې د افغان هندوانو او سیکانو استازو له طالبانو غوښتنه کړې، چې غصب شوي جایدادونه یې بېرته ور وسپارل شي.
له ۲۰۲۱ کال راهیسې چې طالبان بیا واک ته رسېدلي، د افغانستان ډېری هندوان او سیکان د امنیتي ګواښونو له امله له هېواده وتلي دي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي هند ته د خپل لومړني سفر پرمهال له افغان هنودو او سیکانو سره په لیدنه کې هغوی ته بلنه ورکړې وه، چې بېرته افغانستان ته ستانه شي او ویلي یې و، چې طالبان د دوی د خوندیتوب لپاره هڅې کوي.
د طالبانو د کډوالو وزیر په مشرۍ د دې ډلې د پوهنې، کرنې، مالدارۍ او اوبو لګولو، عامې روغتیا وزارتونو، افغان سرې میاشتې او د کابل ښاروالۍ معینانو د کډوالۍ دایمي حل د طرحې د مسودې په اړه ناسته کړې ده. عبدالکبیر وايي، دا طرحه به له حکومتونو او نړیوالو سازمانونو سره شریکه شي.
د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت نن یکشنبه، د لیندۍ ۳۰مه اعلان وکړ، چې د یاد وزارت وزیر عبدالکبیر ویلي، د کډوالۍ د دایمي حل او د داخلي بیځایه شویو ستونزو ته د رسیدنې په برخه کې به د کډوالۍ د دایمي حل طرحه اغیزناکه واوسي او د اړوندو حکومتي او نړیوالو ادارو تر منځ به پر همغږۍ سربېره د مرستو جلب، د اړتیاوو پيژندل او کاري ساحه روښانه کړي.
د طالبانو د کډوالو وزارت وايي، د یادې مسودې د بډاینې په موخه جوړې شوې کمیټې ته دنده وسپارل شوې، چې د مسودې متن له ادارو سره شریک کړي او د راتلونکې ناستې لپاره چمتووالی ولري.
په ورته وخت کې د طالبانو د کډوالو وزیر وايي، چې ددې ډلې له بیا واکمنېدو راپه دې خوا ۶،۸ میلیونه افغانان له ګاونډیو او ځینو نورو هېوادونو په جبري او داوطلب ډول راستانه شوي او دغه شمېر د لوړېدو په حال کې دی او همدارنګه په تېرو څه باندې څلورو کلونو کې ۱،۳ میلیونه افغانان د طبیعي پيښو له امله په داخل کې بیځایه شوي دي.
عبدالکبیر ادعا کوي، چې ددې ډلې له «بري» وروسته بهر ته د کډوالو په شمېر کې د پام وړ کمښت راغلی دی.
دغه ادعا داسې مهال کیږي، چې ایران تازه اعلان کړی ۲۰۰۰ هغه افغان کډوال یې طالبانو ته بېرته وسپارل چې له افغانستان نه ددغه هېواد پولو ته اوښتي او په واورو کې بند پاتې وو.
د طالبانو د ویاند مرستیال حمدالله فطرت په خپل اېکس لیکلي، چې تېره ورځ شنبه، د لیندۍ ۲۰مه له یران او پاکستان څخه له بېلابېلو لارو افغانستان ته ۹۴۱ کورنۍ چې ۵ زره ۴۱۲ افغان کډوال کیږي، را ستانه شوي دي.
ایران وايي، چې دوه زره او ۱۰۶تنه ناقانونه افغانان چې د ایران او افغانستان په ګډو پولو کې د واورو له امله بند پاتې شوي وو، د ایران د وسلهوالو ځواکونو په هڅو ژغورل شوي دي. د تایباد څارنوال وايي، یاد کسان تر درملنې او د قانوني مراحلو تر بشپړېدو وروسته طالبانو ته وسپارل شول.
حجت صدیقي د یکشنبې په ورځ ایرنا خبري اژانس ته وویل چې دغه ناقانونه افغانان د درنې واورې او سخت واورین توپان له امله په دغو سیمو کې بند پاتې شوي وو.
نوموړي ټینګار وکړ، چې دا ناقانونه اتباع د ایران خاورې ته له ننوتلو مخکې، د ایران او افغانستان په پوله کې په پېچلو سیمو کې وسله والو ځواکونو تعقیب کړي وو.
هغه زیاته کړه چې د بشردوستانه مرستو په چوکاټ کې، هغو افغانانو ته چې یخ او شدیدې سړې هوا ځپلي وو، د درملنې او هوساینې خدمات برابر شول او درملنه یې شوې ده.
د نوموړي په وینا، یاد کسان تر درملنې او د قانوني مراحلو تر بشپړېدو وروسته طالبانو ته وسپارل شول.
له دې وړاندې هم یو شمېر افغانان له ایران سره پر پوله په واورو کې د بند پاتې کېدو له امله مړه شوي وو.
د طالبانو عدلیې وزیر د افغانستان انټرنشنل راپور ته غبرګون ښودلی او وايي، چې د کورنۍ غړي یې د ځمکو او کورونو په غصب او سوداګریزو قراردادونو کې لاس نه لري. عبدالحکیم شرعي ویلي:«زما په خاندان کې د زنانه په نامه باندې نه ځمکه ثبت وه او نه ثبت ده او نه د ما میرمن کومه ځمکه لري».
د طالبانو د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي د یکشنبې په ورځ، د لیندۍ پر ۳۰مه، په یوه اعلامیه او مرکه کې د افغانستان انټرنشنل وروستي راپور ته غبرګون وښود.
په دغه راپور کې پر نوموړي د ځمکو د غصب، ناقانونه نیونو او پر خپلو او خپلوانو د کورونو د وېش او دوه ګوني چلند تورونه لګېدلي دي.
شرعي په خپلو څرګندونو کې ویلي، چې د کورنۍ د غړو لهخوا د ځمکو لرل په شریعت کې هېڅ ممانعت نه لري، خو زیاته کړې یې ده چې که دا شتمنۍ د ظلم، غصب یا د نورو د حقونو د تر پښو لاندې کولو له لارې تر لاسه شوې وي، نو «محاکم شرعي هم شته، نظام شرعي هم شته».
د لیندۍ په ۲۶مه، سیمهییزو سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي وو چې د طالبانو د عدلیې وزیر د پکتیا ولایت د تیرا کنډو په سیمه کې یو سوداګریز مارکیټ تړلی او قرارداد یې په ناقانونه ډول خپلو خپلوانو ته سپارلی دی. د سرچینو په وینا، دغه مارکیټ څلور کاله وړاندې میرزا کټوازي له قانوني مراحلو وروسته جوړ کړی و.
د یاد راپور په ځواب کې، شرعي ادعا کړې چې د اسنادو د جعل له امله د محمد میرزا کټوازي د حاجي رحیم خان د زوی، د عبدالکریم د لمسي، په حق کې د نیولو حکم صادر شوی و.
هغه ویلي چې د همدې مکتوب پر بنسټ، د عدلیې وزارت ټولو «امارتي وزارتونو» او ادارو ته یو متحدالمال مکتوب ولېږه، چې له نوموړي سره د پانګونې او اجارې ټول قراردادونه فسخ کړي.
شرعي همدارنګه ویلي چې د طالبانو د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت له کټوازي څخه په بګرامۍ ولسوالۍ کې قراردادي ځمکه بېرته واخیسته او د تیرا کنډو ځمکه یې هم واپس کړه او بیا یې د خپلو اصولو له مخې په قرارداد ورکړه.
هغه ټینګار کړی چې دا د یاد وزارت صلاحیت دی او له عدلیې وزارت سره مستقیم تړاو نه لري او زیاته یې کړه چې که څوک ادعا کوي چې د ده ورونه په نوي قرارداد کې شریک دي، «خپله دې له نوي قراردادي څخه پوښتنه وکړي».
په کابل ښار کې د شپږمې ناحیې د سناتوریم سیمې اوسېدونکو افغانستان انټرنشنل ته ویلي چې د طالبانو د عدلیې وزیر شاوخوا ۸۰ شخصي کورونه دولتي اعلان کړي، په داسې حال کې چې په یوه کې خپله اوسیږي او نور یې خپلو خپلوانو او ملګرو ته په ټیټه کرایه وېشلي دي.
شرعي دغه تورونه رد کړي او وايي چې نوموړي په سناتوریم سیمه کې درې کورونه په کرایه نیولي دي. د هغه په وینا، د ملا هبتالله د فرمان پر اساس، د یوه کمېسیون تر نظارت لاندې، د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت دغه ځایونه د بېلابېلو ولایتونو او ادارو خلکو ته په کرایه ورکړي او د ده ورونه هم په همدې سیمه کې په کرایه اوسیږي.
هغه همدارنګه ویلي چې په سناتوریم سیمه کې د اهل تشیع د کورونو، مقبرو او جومات اړوند ځمکې غصب شوې وې او طالبانو یې د بېرته اخیستلو پرېکړه کړې ده.
د طالبانو د عدلیې وزیر ومنله چې د ځینو خیریه بنسټونو جوازونه د قانون د سرغړونې له امله لغوه شوي او دفترونه یې تړل شوي دي.
په همدې لړ کې، د حزب اسلامي د مشر ګلبدین حکمتیار زوی حبیبالرحمن حکمتیار د افغانستان انټرنشنل راپور په خپلو شخصي ټولنیزو رسنیو کې خپور کړی و. د طالبانو د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي د هغه په اړه ویلي: «د علماوو دښمني چې څوک کوي، دوی به له دوو حالتونو خالي نه وي، یا به مرګ په کفر ورته راځي او یا به ولدالزنا وي».
دا ناندرۍ په داسې حال کې راپورته کېږي چې تر دې وړاندې هم یو شمېر کسانو، شرکتونو او خیریه موسسو، د طالبانو د عدلیې پر وزیر د ځمکو د غصب، باج اخیستنې او له واک څخه د ناوړه ګټې اخیستنې تورونه لګولي دي.
سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي چې عبدالحکیم شرعي د نوي کابل پروژې په چوکاټ کې د اوکسین اریانا شرکت له لارې شپږ ټوټې ځمکې په باج اخیستې دي. د دغو ادعاوو له مخې، یوه ۱۲ بسوې تجارتي ځمکه د وزیر د مېرمنې په نوم ثبت شوې، درې نورې د هغه د دریو زامنو او دوه ټوټې د وزیر د وروڼو په نوم ثبت شوې دي.