د ملګرو ملتونه: د افغانستان په لرې پرتو سیمو کې د پاکو اوبو او زده کړو بنسټونه پیاوړي شوي

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي باور صندوق (UN_STFA) وايي، د ګډو مداخلو له لارې یې هغو ټولنو ته بنسټیز خدمتونه رسولی، چې تر ټولو ډېره اړتیا ورته لري.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي باور صندوق (UN_STFA) وايي، د ګډو مداخلو له لارې یې هغو ټولنو ته بنسټیز خدمتونه رسولی، چې تر ټولو ډېره اړتیا ورته لري.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي باور صندوق په ایکس لیکلي کې، چې بنسټیزو خدمتونو ته لاسرسی د خلکو د عزت او ټولنیز مقاومت لپاره اړین دی.
د یاد صندوق په وینا، د ملګرو ملتونو د ادارو تر ګډ کار لاندې، مرستې هغو سیمو ته رسېږي چې اغېز یې تر ټولو ډېر احساسېږي.
په دغه پوسټ کې راغلي، د مرسته کوونکو هېوادونو او د ملګرو ملتونو د ادارو په همکارۍ، د روغتیا، پوهنې او د څښاک پاکو اوبو اړوند بنسټیز تاسیسات جوړ شوي، څو خلکو ته دوامدارې اسانتیاوې برابرې شي.
دغه ادارې، د مرسته کوونکو بنسټونو له ملاتړ څخه مننه کړې او زیاته کړې یې ده، چې ګډې هڅې به روانې وساتي، څو د افغانستان زیانمنې ټولنې له بنسټیزو اړتیاوو بېبرخې پاتې نه شي.


د طالبانو سرحدونو، قومونو او قبایلو چارو وزارت مرستیال په هلمند کې د یوې ولسي غونډې پر مهال د «اسلامي نظام» پر ملاتړ ټینګار کړی؛ خو دا څرګندونې په داسې شرایطو کې کېږي چې د هېواد دننه د سیاسي ګډون، اساسي حقونو او ټولنیزو ازادیو په تړاو پراخې نیوکې لا هم پر ځای دي.
د طالبانو د سرحدونو، قومونو او قبایلو چارو وزارت وایي، د جرګو او قبایلو چارو د همغږۍ معین، مولوي محمد علي جان احمد، د هلمند ولایت په کچه یوې پراخې ولسي غونډې ته په وینا کې د طالبانو د نظام ساتنه د هر افغان «ملي او دیني مسولیت» بللی دی.
د وزارت په خبرپاڼه کې راغلي، مولوي محمد علي جان احمد ویلي: «دا د اسلامي نړۍ په کچه یو ځانګړی الهي فضل دی چې الله یوازې افغانانو ته ور په برخه کړی او ورباندې یې یو خالص اسلامي نظام حاکم کړی دی.»
نوموړي ادعا کړې چې دا هغه نظام دی چې چارې یې «نن په مستقیم ډول د شریعت له احکامو سره سم تنظیم او عملي کېږي» او ټینګار یې کړی چې افغانان د الله له ځانګړي فضل څخه برخمن دي.
خو دا څرګندونې داسې مهال مطرح کېږي چې طالبان په پرلهپسې ډول د خپل نظام د ملاتړ غوښتنه کوي، په داسې حال کې چې پر دوی د ښځو د حقونو محدودولو، د نجونو د زده کړو بندېدو، د سیاسي مشارکت نشتون او د مخالفو غږونو د ځپلو په تړاو پراخ کورني او نړیوال انتقادونه روان دي.

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان (FAO) راپور ورکړی چې سږ کال ژمي کې یې د افغانستان په ټولو ولایتونو کې۸۷زره او ۴۰۰ د غنمو کڅوړې کروندګرو ته په وخت د کر لپاره ورکړي دي.
د یاد سازمان له خوا ویل شوي، دغې کڅوړې د کرنې د موسم په مناسبه دوره کې کروندګرو ته ورکول شوي دي.
د سازمان په وینا، په افغانستان کې د لوږې او فقر کچه په زیاتېدو ده، او د کروندګرو سره د خوراکي موادو د تولید په برخه کې مرسته یوه بشرپاله هڅه بلل کېږي.
ایف ای او ټینګار کړی چې د دغو مرستو له لارې هڅه کېږي د افغان کروندګرو ظرفیت لوړ او د خوراکي امنیت وضعیت ښه شي. سربیره پر دې، ملګرو ملتونو ویلي چې په ۲۰۲۶ کال کې شاوخوا ۲۱ میلیون افغانان لا هم د بشر پاله مرستو پر تکیه ژوند کوي.
یاده دې وي چې، د ۲۰۲۵ کال په اوږدو کې، د بودیجې کمښت له امله د ملګرو ملتونو مرستې په افغانستان کې محدودې شوې وې. د نړیوال بانک، اروپایي ټولنې، جاپان، سویډن او برتانیا د ملاتړ په مرسته، دغه سازمان توانېدلې چې دغه کڅوړې پر وخت کروندګرو ته ورسوي.

د طالبانو کورنیو چارو وزارت وایي، د نشهيي توکو پر ضد ځواکونو یې په فراه ولایت کې د نشهيي توکو د پروسس او تولید دوه فابریکې کشف او ویجاړې کړې دي. وزارت زیاتوي هم مهاله، په پنځو ولایتونو کې ۳۵ روږدي کسان راټول او د درملنې مرکزونو ته ور پېژندل شوي.
د کورنیو چارو وزارت په خبرپاڼه کې ویلي، چې د فراه ولایت د امنیې قوماندانۍ اړوند د نشهيي توکو پر ضد د مبارزې ځواکونو د څو جلا عملیاتو پر مهال د دغه ولایت د بکواه ولسوالۍ په اړوندو سیمو کې د نشهيي توکو د پروسس او تولید دوه فابریکې کشف او وسوځولې.
د خبرپاڼې له مخې، په دغو فابریکو کې ۲۷ کیلوګرامه شیشه، ۳۲ کیلوګرامه پوډر، ۶۰ لیتره تیزاب او یو شمېر نور هغه توکي موندل شوي، چې د نشهيي موادو د جوړولو لپاره ترې کار اخیستل کېده.
خبرپاڼه زیاتوي، ددغه فابریکو په تړاو یې دوه تنه هم نیول شوي، چې د لومړنیو څېړنو له بشپړېدو وروسته به عدلي او قضایي ارګانونو ته وسپارل شي.
په ورته وخت کې، یاد وزارت ویلي، ځواکونو یې د جلا جلا عملیاتو پر مهال له بلخ، پروان، جوزجان، کاپیسا او سمنګان ولایتونو څخه ۳۵ تنه پر نشهيي توکو روږدي کسان راټول کړي او د درملنې لپاره یې د روږدو کسانو اړوند درملنې مرکزونو ته ور پېژندلي دي.

په کابل کې د ایران سفير عليرضا بیکدلي، د طالبانو د معادن او پټرولیم وزیر هدایتالله بدري سره په لیدنه کې، د افغانستان د اوسپنې او تیلو کانونو کې د ایران د پانګونې وړاندیز وکړ. په لیدنه کې، د ایران سفیر د افغانستان کانونه د دواړو هیوادنو د همکارۍ پراختیا لپاره مناسبه زمینه وبلله.
د طالبانو د معادن او پټرولیم وزارت د شنبې ورځ(د مرغومي ۶مه) په خبرپاڼه کې لیکلي چې په دې لیدنه کې د اقتصادي همکارۍ د پیاوړتیا، دوه اړخیزو اړیکو د پراختیا او د افغانستان د کانونو په سرچینو کې د پانګونې په اړه خبرې شوي دي.
د خبرپاڼې له مخې، د ایران سفیر وویل چې ایراني شرکتونه د افغانستان د اوسپنې او تیلو کانونو کې د پانګونې لپاره چمتو دي.
د طالبانو د معادن او پټرولیم وزارت وايي چې هدایتالله بدري د ایران د شرکتونو د پانګونې د چمتووالي هرکلی وکړ او له دغه هیواد سره یې د همکاریو ژمنه ورکړه.
ایران که څه هم طالبان په رسميت نه پېژني، خو له دغې ډلې سره پراخې ډېپلوماټیکې او اقتصادي اړیکې لري.
محمود سیادت، د ایران او افغانستان د سوداګرۍ خونې مشر، مخکې ویلي وه چې په افغانستان کې د امنیتي وضعیت ښه والي سره، د پانګونې زمینه په ځانګړي ډول په کانونو کې برابره شوې ده. هغه ویلي چې د قطري، ترکي او چینایي شرکتونو فعالیتونه په زیاتېدو دي او د ایران نړیوال سیالان هڅه کوي چې د دې بازار په ترلاسه کولو کې یو تر بل مخکې شي.

د طالبانو بهرنیو چارو وزارت، د اسراییل له خوا د فدرالي جمهوریت سومالیا د «سوماله لیند» د سیمې د خپلواک دولت په توګه پېژندل په کلکه غندلي او دا یې د نړیوال قانون او د سومالیا د ملي حاکمیت او ځمکنۍ بشپړتیا سرغړونه بللې ده.
د بهرنیو چارو وزارت په خبرپاڼه کې راغلي، چې د اسراییل دغه اقدام د اسلامي هېواد د وېش هڅه بلل کېږي او په سیمهییزه کچه د سولې او ثبات لپاره منفي پایلې لري.
وزارت ټینګار کړی چې د داسې اقداماتو هېڅ قانوني مشروعیت یا بنسټ نشته.
په په خپرپاڼه کې د نړیوالو قوانینو د رعایت او د اسلامي هېوادونو د حاکمیت ساتنې غوښتنه شوې او یادونه شوې، چې د سیمې په ثبات او امنیت کې د هر ډول بهرني مداخلت مخنیوی اړین دی.