ملګري ملتونه: د افغانستان په ګډون د نړۍ د ۵۳ هېوادونو وګړي له لوږې سره مخ دي

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې اداره په خپل نوي راپور کې وايي، چې افغانستان په نړۍ کې یو له هغو هېوادونو څخه دی، چې خلک یې د خوړو له کمښت سره مخ دي.

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې اداره په خپل نوي راپور کې وايي، چې افغانستان په نړۍ کې یو له هغو هېوادونو څخه دی، چې خلک یې د خوړو له کمښت سره مخ دي.
دغې ادارې تېره ورځ په خپل تازه راپور کې ویلي، چې د افغانستان په ګډون په نړۍ کې ۵۳هېوادونه د خوړو له کمښت سره مخ دي او په یادونو هېوادونو کې د خوړو خوندیتوب نه شته.
په راپور کې راغلي چې د نړۍ ۲۵۸ میلیونه وګړي په روان ۲۰۲۳ کال کې د خوړو خوندیتوب نه لري.
د ملګرو ملتونو د کرنې او خوړو دغه ادارې د یادو ۵۳ هېوادونو د خوړو د کمښت لاملونه جګړې، اقلیمي بدلونونه، بې وزلي او نابرابري ښودلې ده.
راپور زیاتوي، چې په ټوله نړۍ کې د کرنې او خوړو په برخه کې بېړنۍ مرستې کمې شوي او لوږه مخ په ډېرېدو ده.
دغه اداره وايي، چې په روان ۲۰۲۳ کال کې د بودیجې د کمښت له امله د نړۍ میلیونونو وګړو ته د خوړو او کرنې په برخه کې مرستې نه دي رسېدلي.
په راپور کې د راتلونکي ۲۰۲۳ کال لپاره د ۱،۸ میلیارده ډالرو د اړتیا وړاندوینه شوې او ویل شوي، که چېرې یادې مرستې برابرې نه شي ښايي راتلونکی کال د لوږې کچه لا لوړه شي.
د یادونې وړ ده، چې تېره میاشت د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ ادارې (اوچا) هم ویلي وو، چې د افغانستان نېږدې ۲۹ میلیونه وګړي بېړنیو بشري مرستو ته اړتیا لري.
بل خوا د ملګرو ملتونو د کډوالۍ ادارې هم په خپلې اعلامیې کې تېره اونۍ ویلي وو، چې افغانستان له پاکستان او ایران څخه راستنېدونکي کډوال بېړنیو مرستو ته اړتیا لري او که چېرې مرستې ور ونه رسول شي نو د سخت ژمي له امله یې ښايي ځینې کډوال مړه شي.


افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته داسې اسناد په لاس ورغلي، چې ښيي د خېبر پښتونخوا په ډېره اسماعیل خان کې د پاکستاني پولیسو پر مرکز موټر بم برید یوه افغان طالب کړی دی. د معلوماتو له مخې؛ دغه ځانمرګی بریدګر قاري شاکر نومیږي او د هلمند د موسا کلا ولسوالۍ د «شا رګې» کلي اوسېدونکی دی.
د پاکستان پوځ نن ومنله چې ډېره اسماعیل خان کې د پولیسو پر مرکز په موټر بم برید کې یې ۲۳ سرتېري وژل شوي دي.
د پاکستان اسلامي جهاد په نوم وسلوالې ډلې د دې برید مسوولیت منلی دی.
د هلمند د ځايي طالب چارواکو د وټساپ غږونو له مخې؛ دغه برید د قاري شاکر په نوم د موسا کلا ولسوالۍ یوه اوسېدونکي کړی دی.
د قاري شاکر په نوم دغه ځوان یو ویډیویي پیغام هم خپور کړی او پکې وايي:«خپلې جهادپاله او شهادتپاله کورنۍ ته مې دا پیغام دی، چې زما کورنۍ دې زما د شهادت په اړه دې نه خفه کیږي، کله چې زما د شهادت په اړه خبر شي دوه رکعته د شکر نفل دي ادا کړي او شکر دې وباسي چې زه په دې لاره کې شهید شوم.»
نوموړی د یاد پیغام په دوام وايي، چې د ټولو مسلمانانو انتقام به په خپلو لاسونو اخلي او خلک جهاد ته رابولي.
سرچینې افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وايي؛ د قاري شاکر په نوم یاد بریدګر د مولوي فرقاني په نوم د هلمند د موسا کلا ولسوالی د اوسیدونکي ورور دی او کورنۍ یې د تېرو څو کلنو راهیسې په پاکستان کې ژوند کاوه.
هلمند کې ځايي طالب چارواکو هم له یو بل سره د وټساپ په پیغامونو کې ویلي، چې د موسا کلا اوسېدونکي قاري شاکر نن درې بجې په پاکستان کې ځانمرګی برید کړی دی.
په یوه وټساپ پیغام کې یو طالب له نورو غواړي چې د عکس خپرولو سره له نورو ملګرو هغه ته بښنه وکړي.
پاکستان تل پر طالب چارواکو تور پورې کوي، چې په افغان خاوره کې یې وسلوال ساتلي او د دغه هېواد په تاوتریخوالي کې افغان طالبان هم ګډون لري.
څه مهال مخکې د پاکستان حکومت وویل د روان میلادي کال کې ۱۴ ځانمرګي بریدونه افغانانو کړي دي.
که څه هم د طالبانو مشر ملا هبت الله په پاکستان کې د بریدونو پرضد فتوا ورکړې او د دې ډلې دفاع وزیر ملا یعقوب هم طالب چارواکو ته سپارښتنه کړې، چې بهر به جګړې ته نه ځي؛ خو داسې ښکاري چې طالبان دا امرونه نه مني.

د افغانستان لپاره د امریکا شارزدافیره کرن ډېکر په خواله رسنۍ اېکس خپور کړي پیغام کې ویلي، چې د افغان پارلمان پخواني مشر میر رحمان رحماني او د هغه زوی اجمل رحمان پخواني امنیتي ځواکونو ته له ځانګړو شویو پیسو په میلیونونو ډالر غلا کړي دي.
ډېکر د سې شنبې په ورځ په خواله رسنۍ اېکس خپور کړي پیغام کې ویلي، چې د امریکا د خزانې وزارت او د سیګار د موندنو له مخې د افغانستان د پارلمان پخواني مشر میر رحمان رحماني او د هغه زوی اجمل رحماني د درغلیو په یوه پراخه طرحې د میلیونونو ډالرو په غلا کولو سره امریکا او افغانستان دواړه لوټ کړي دي.
د امریکا د خزانې وزارت د بهرنیو شتمنیو د کنټرول دفتر «او اف اې سي» د دوشنبې په ورځ په خپور کړي رپوټ کې میر رحمان رحماني او د هغه زوی او د دې جرګې یو پخوانی غړی اجمل رحماني په پراخ فساد تورن او تحریم کړل.
دغه وزارت په اسیا او اروپا کې په دوی پورې په تړلو ۴۴ شرکتونو هم بندیز ولګاوه.
د دې دفتر په اعلاميه کې د مير رحمان او اجمل رحماني د فساد، مالي او سياسي سرغړونو يادونه شوې، چې پکې افغان پوځ ته په لوړه بیه د تېلو پلورل، د ماليې د نه ورکړې او د افغانستان پارلمان ریاست ته د ټاکل کېدو لپاره د بډو ورکول شامل دي.
د امریکا خزانې وزارت ویلي، چې رحمانيانو په «تدارکاتي فساد ککړه یوه پېچلې» طرحه جوړه کړې وه.
یوه بېلګه یې د افغان پوځ لپاره د سون توکو رسول وو، چې د خزانې وزارت په وینا؛ د تېلو بیه یې په مصنوعي ډول څو برابره لوړه کړې وه.
دغه وزارت وايي: "په ۲۰۱۴ کال کې د رحمانیانو په ګډون څو کورنیو چې د تېلو په سوداګرۍ کې فعالې وې، له یو بل سره په همکارۍ لاس پورې کړ او د تېلو بیې یې له ۲۰۰ میلیونو څخه ډېرې لوړې کړې. دوی د امریکایي قراردادونو د ترلاسه کولو لپاره د ازادې داوطلبۍ مخه نیولې وه."
پر دې سربیره د امریکا د خزانې وزارت د افغانستان د پارلمان د پخواني رییس او د هغه د زوی شرکتونه د افغان پوځ څخه د تیلو په غلا کولو تورن کړي دي.
دغه وزارت وايي؛ رحمانيانو "له يو کال څخه په کمه موده کې د پوځ چارواکو ته د بډو په ورکولو سره لږ تر لږه ١١ ميليونه لېتره تېل پوځ ته نه دي رسولي."
په عین حال کې د رحماني شرکتونه تورن دي چې د ګمرکي معافیت څخه په استفادې یې په میلیونونو لیټره تېل افغانستان ته وارد کړي چې د ناټو ځواکونو لپاره ځانګړي شوي وو او "میلیونونه ډالره دولتي عواید یې لوټ کړي دي."
میر رحمان رحماني د ۱۳۹۸ کال د تلې په ۲۸مه د ۱۲۳ رایو په ترلاسه کولو سره د لومړي ځل لپاره د افغانستان د ولسي جرګې د رییس په توګه وټاکل شو.
نوموړی د تېر حکومت تر نسکورېدو پورې په دې دنده و. د هغه زوی اجمل رحماني هم د ۲۰۱۷ کال په پارلماني ټاکنو کې له کابل څخه وټاکل شو.
د متحده ایالاتو د خزانې وزارت وايي چې "پارلمان ته د بډې ورکولو وروسته، رحماني او د هغه زوی د خپل فاسد تجارتي سیسټم د ساتنې لپاره خپل موقفونه کارولي."
میر رحمان رحماني د افغانستان د «ولسي جرګې د رییس په توګه د ټاکلو لپاره د ولسي جرګې څو غړو ته په میلیونونو ډالر رشوت» ورکړ.
همداراز اجمل رحماني "د افغانستان پارلمان ته د ننوتو لپاره د ټاکنو د کمیسیون ځینو غړو ته د خپلو رایو د زیاتولو لپاره ۱.۶ میلیونه ډالر ورکړي دي."
د امریکا د خزانې وزارت وايي؛ میر رحمان او اجمل رحماني په جرمني، قبرس، متحده عربي اماراتو، هالنډ او بلجیم کې د ۴۴ شرکتونو شبکه پرانیستې ده.
دغه وزارت ویلي، دغه شرکتونه د امریکا د بندیزونو په لېست کې شامل شوي او په دغه هېواد کې یې شتمنۍ کنګل شوې دي.
اوس هغه شرکتونه او اشخاص چې په امریکا کې فعالیت کوي نه شي کولی د رحماني کورنۍ شرکتونو سره سوداګري وکړي.

طالبان په کندهار ولایت کې د سیاسي، هدفي او جنايي پېښو د مخنیوي او د امنیت د لاټینګښت په موخه د ښار په ټولو حوزو کې مخفي طالبان په دندو ګوماري.
د کندهار د رسنیو مرکز نن سې شنبې په خپله اېکس پاڼه کې لیکلي، چې د پټو پولیسو ګومارل د کندهار د سرپرست والي حاجي ملا په امر کیږي.
یاد مرکز همداراز لیکلي، چې د کندهار سرپرست والي د کندهار ښار د ټولو حوزو له امرینو سره په کتنه کې ټینګار کړی، چې د باتجربه کسانو په ګومارلو کې ژر تر ژره اقدام وکړي.
په کندهار ولایت کې چې د ملا هبت الله په ګډون لوړپوړي طالب چارواکي اوسیږي وخت ناوخته د افغانستان د مهمو پرېکړو په اړه ځانکړې او مهمې غونډې او پرېکړې کیږي چې ډېری یې له خلکو او رسنیو پټ ساتل کیږي.
دا چې د طالبانو د امنیتي ځواکونو ترڅنګ د پټ (مخفي) پولیسو ګومارلو ته اړتیا څه ده؟
په اعلامیه کې څه نه دي ویل شوي؛ خو د کندهار په ګډون په بیلابیلو ولایتونو کې جنایي او د طالبانو هدفي وژنې د دې لامل شوي، چې طالبان په دغو پېښو کې ښکیل وبلل شي.

د افغانستان د خبريالانو مرکز نن سې شنبه په يوې اعلاميې کې ويلي، چې د دايکنډي ولايت د طالبانو ابتدايه محکمې د نسيم راډيو مسوول سلطان علي جوادي ته د يوه کال بند سزا اعلان کړه.
دغه مرکز د خپلو سرچينو له قوله ليکلي، چې طالبانو جوادي د دوی پر ضد د پروپاګند، بهرنيو ځواکونو ته د جاسوسۍ او د ازاداۍ راډيو د خپرونو د نشرولو په تور له درېيو نورو همکارانو سره نيولی.
د معلوماتو له مخي؛ چې يو ځل خوشي شول خو طالبانو جوادي او د هغه همکاران بيا د (تلې ۱۵ ) ونيول او د راډیو نشرات يې هم بند کړه.
د افغانستان د خبريالانو مرکز ليکي، چې د نسيم راډيو همکاران تر څو ورځو بند وروسته په ضمانت خوشي شوي خو محکمې جوادي ته د يوه کال بند سزا اعلان کړه.
د افغانستان د خبريالانو مرکز په دايکنډي کې د طالبانو له محکمې غوښتنه کړې، چې د نسيم راډيو مسوول ژر خوشي او پر شوي پرېکړې دې بيا کتنه وشي.
دغه مرکز د خبريال د مدافع وکيل په نه شتون کې د طالبانو پرېکړه ناعادلانه بللې.
د معلوماتو له مخې؛ د طالبانو ښاري محکمې دغه پرېکړه د علي جوادي او د هغه د مېرمني په مخکې اعلان کړه.
تر پرېکرې وروسته جواد د يوه کال لپاره زندان ته ولېږدول شو.
تر اوسه د دایکنډي طالب چارواکو په دې اړه معلومات نه دي وړاندي کړي.
د يادوني وړ ده، چې د طالبانو استخباراتو په کندهار کې هم د عبدالرحیم محمدي په نوم يو خبريال د نامعلوم دليل له مخې د ۹ ورځو راهيسي په بند کې ساتلی.

د غزې په تړانګه کې د اوربند لپاره د نړۍوالو غوښتنو سره - سره د اسراییل د دفاع وزیر اعلان وکړ، چې د حماس سره جګړه به دوام ومومي او ښايي وخت ونیسي. یواو گالانت له اسوشیټیډ پریس سره په مرکه کې وویل: «موږ له خپل ځانه دفاع کوو او زه د اسراییل د راتلونکي لپاره مبارزه کوم.
الجزیرې خبري چینل راپور ورکړی، چې د اسراییل د دفاع وزیر څرګندونې په غزه کې د اسراییل د سختو ځمکنیو او هوايي عملیاتو د دوام ښودنه کوي چې ښايي څو اونۍ او میاشتې به دوام وکړي.
په عین حال کې د فلسطین د روغتیا وزارت اعلان کړی، چې اسراییلي ځواکونو د غزې تړانګې په شمال کې د کمال عدوان روغتون باندې برید کړی او ور ننوتلي دي.
اسراييلي چارواکو ویلي دي، چې حماس له ملکي تاسیساتو لکه روغتونونو او ښوونځیو څخه کار اخلي.
رویټرز د څو ډېپلوماټانو په حواله راپور ورکړی، چې د ملګرو ملتونو عمومي اسمبلۍ به د سې شنبې په ورځ د غزې په اړه د پرېکړه لیک مسودې ته رایه ورکړي.
ویل شوي، چې په دې پرېکړه لیک کې د غزې په تړانګه کې د اسراییل او حماس ترمنځ پر سمدستي بشري اوربند ټینګار شوی دی.