عمران خان د ټاکنو کمېسون ته په سپکاوي تورن شو
د پاکستان پخوانی لومړی وزیر او د تحریک انصاف ګوند مشر عمران خان د دغه هېواد ټاکنو کمېسون ته په سپکاوي تورن شو. د ښاغلي خان وکیل نعیم پنجوتا وايي، پر خان تور دی چې د دې کمېسون په هکله یې سپکې خبرې کړې دي.
د پاکستان پخوانی لومړی وزیر او د تحریک انصاف ګوند مشر عمران خان د دغه هېواد ټاکنو کمېسون ته په سپکاوي تورن شو. د ښاغلي خان وکیل نعیم پنجوتا وايي، پر خان تور دی چې د دې کمېسون په هکله یې سپکې خبرې کړې دي.
نوموړی زیاتوي چې د ټاکنو کمېسون دا تورونه په داسې مهال لګولي چې د عمران خان وکیلان نه وو.
د ټاکنو کمېسون پر عمران خان سربېره د تحریک انصاف ګوند پر بل مشر فواد چوهدري هم ورته تور پورې کړی دی.
۷۱ کلن کرېکټ ستوری عمران خان د ۲۰۲۲ کال اپرېل کې د پارلمان له خوا د بې باوره کېدو او بې واکه کېدو راهیسې سیاسي او قانوني جنجال کې ښکېل دی.
نوموړی تېر اګسټ په توشه خانه کېس کې د درې کاله بند له امله بیا په عام محضر کې نه دی لیدل شوی.
توشه خانه کې عمران خان تورن دی چې له ۲۰۱۲ تر ۲۰۲۲ یې دولتي ډالۍ ناقانونه پلورلې دي، خو ښاغلی خان دا تورونه ردوي.
تېره شنبه د پاکستان د ټاکنو کمېسون د ۲۰۲۴ کال د ټاکنو لپاره د پخواني لومړي وزیر عمران خان نوماندي رد کړه.
پخواني لومړي وزیر او د تحریک انصاف ګوند مشر عمران خان غوښتل، د پنجاب له میاولې او لاهور نه په راتلونکو ټاکنو کې ولوبېږي.
ناټو د چهارشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې د جرمني، پولنډ، رومانیا او هسپانیا په ګډون یو شمیر هیوادونه چې د دغه پوځي اتحاد غړي دي له زرو د ډیرو هوايي دفاعي پټريوټ توغندیو د رانيولو موافقه یې کړې ده. د سرچينو د معلوماتو له مخې دغه قراداد شاوخوا ۵،۵ میليارده ډالره ارزښت لري.
د متحده ایالاتو پټريوټ توغندي د دوښمن د کروز او بالسټیک توغندیو او همدارنګه د الوتکو په وړاندې د دفاع لپاره کارېږي.
د ناټو د ملاتړ او لوژستیک ادارې ويلې، چې د دغو توغنديو رانيول به په اروپا کې د سازمان له غړو هېوادونو سره مرسته وکړي، چې اوکراين ته نور هوايي دفاعي سیستم او لا ډېر تجهيزات ورکړي
د ناټو عمومي منشي ينس ستولتنبرګ په يوه بيان کې ليکلي: « د اوکراين په ملکي وګړو، ښارونو او ښارګوټو باندې د روسيې د توغنديو او بې پېلوټه الوتکو بريدونه ښيې، چې عصري هوايي دفاع څومره مهمه ده.»
د ۲۰۲۲ کال په فبروۍ مياشت کې پر اوکراين د روسيې بريدونو د المان په ګډون ډېری اروپايي هېوادونه دې ته اړ کړل، چې پر پوځي چارو او تجهيزاتو ډېري پيسې مصرف کړي.
د روسيې له بريدونو وروسته د مسکو ګاونډی فنلنډ له ناټو سره يو ځای شو.
فنلنډ په پام کې لري، چې د روسيې سره د پولو په اوږدو کې د ناټو پوځي ډلو ته د ځای پر ځای کولو اجاره ورکړي.
سویډن له هغو ټولو ننګونو سره سره چې د ناټو د غړیتوب لپاره ترکیی ورته رامنځ ته کړي، اوس په دغه پوځي ټلواله کې د شاملیدو په درشل کې دی.
د پاکستان د بهرنیو چارو پخواني وزير، سرتاج عزیز چې څو ورځې د مخه د پنځه نوي کلونو په عمر ومړ، د پاکستان په بیروکراسۍ کې تقریبا پنځه اویا کلنه اوږده تجربه درلودله.
نوموړی اصلا اقتصادپوه و، د امریکا د هارواد پوهنتون کې زدکړې وې، د ملګرو ملتونو د خوراک نړیواله اداره او همداشان په پاکستان کې یې په ډیرو مهمو دندو لکه د مالي او بهرنیو چارو د وزیر په توګه کار کړی و.
سرتاج عزیز په اکاډیمیکه برخه کې ډیرې لیکنې لري او د Beaconhouse National University وایس چانسلر او هلته یې د اقتصاد مضمون تدریس هم کاوه.
که څه هم دی تخنیکي کس و خو وروسته د پاکستان د مسلم لیګ (ن) د ګوند برجسته غړی او سیاسي دندې یې هم درلودلې.
د ۱۹۹۸-۱۹۹۹ ز کلونو په دور کې د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر و تر څو د پاکستان پوځي جنرال پرویز مشرف قدرت د یوې کودتاه په ترڅ کې ونیو. د نواز شریف په دریېمه دوره کې د هغه د بهرنیو چارو په برخه کې سلاکار و.
که څه هم د پاکستان پوځ د ملکي حکومتونو تر څنګ موازې ادارې د پاکستان د کنترول لپاره لري خو د پاکستان د بهرني سیاست درې مهمې پالیسۍ چې د افغانستان، کشمیر او اتومي سلاوو موضوعات دي، مستقیما د پوځ لخوا اداره او کنترول کیږي.
بیا هم د پوځ تر څنګ د پاکستان ملکي ادارې په خاصه توګه د بهرنیو چارو وزارت له پوځ سره په شریکه کار کوي او د دغه پالیسیو د حمایت لپاره د پاکستان د سیاسي دستګاه نه کار اخلي تر څو په ظاهره داسې وښیي چې ملکي حکومتونه دغه پالیسۍ مخې ته بیایي. د پاکستان اکثره دیپلوماتان د پاکستان د پوځ په مشوره ټاکل کیږي تر څو د پوځ له پالیسیو په نړیواله کچه دفاع وکړي.
یو وخت د اوتوا ډیالوګ په نوم درې اړخیز نارسمي مجالس د هند، پاکستان او افغانستان تر منځ و چې په سیاسي اصطلاح ورته Track-II یا غیر رسمي خبرې اترې وایي. د وخت په مهمو سیمه یزو مسایلو باندې ازاد بحثونه کیږي.
البته اکثره وخت د ټرک ټو د مجالسو بحثونه د رسنیو سره نه شریک کیږي. په څو مجالسو کې چې ما برخه اخستلې وه نو دا جوته کیدله چې د پاکستان او هم د هند د هیتونو غړي به د هغوي د پوځ او بهرنیو چارو وزارتونو لخوا ورته معلومات ورکول کیدل چې په کومو موضوعاتو باندې بحثونه وکړي او څه ووایي. په ټرک ټو کې معمولا پخواني دولتي چارواکي، پوځي افسران، اکاډمیک او ځینې وخت د رسنیو استازي هم وي چې بیا هر ځوک خپل نظر او تحلیلونه د خپلو هیوادونو مسوولو چارواکو ته سره شریکوي.
د طالبانو په لومړۍ دوره کې، سرتاج عزیز د بهرنیو چارو وزیر و. پاکستان، متحده عربي امارات او سعوي یوازني درې هیوادونه و چې طالبان یې په رسمیت پیژندليوو او دوی مجبور و چې د خپلو پالیسو د دفاع لپاره استدلال وکړي.
پروفیسر رسول امین او ملګرو یې چې یوه مجلس کې ور سره ووویل، په ۱۹۹۹زکال کې یو شمیر تعلیمیافته افغانانو او مشهورو څیرو چې په پاکستان کې اوسیدل، د دې زمینه مساعده کړله چې د سرتاج عزیز سره وګوري. کله چې دوی په مجلس کې ورسره ناست و نو سرتاج عزیز دوی ته ویل چې پاکستان د طالبانو حمایت نه کوي.
د دغه ګروپ په استازولۍ چې پروفیسر رسول امین غږیده نو هغه ورته ویلي و چې وزیر صیب! زما په کور کې یو حیوان دی چې هغه په سیاست نه پوهیږي، چې هغه زما ښځه ده ځکه بیسواده ده خو اوس هغه هم په دې پوهیږي چې تاسې د طالبانو ملاتړ کوئ. دا چې سرتاج عزیز د نوښار و او په پښتو ژبه يوهیده نو د امین د دې خبرې په وړاندې یې استدلال نشو کولی نو چوپ پاتې شو. د امین صیب ملګرو راته ویل چې د دې خبرې نه وروسته سرتاج عزیز هیڅ بله خبره ونه کړه او مجلس غلی شو او همداسې ټول ترې ووتو.
دا چې طالبان په دویم ځل بیا د قدرت واګي ونیولی، پاکستان تر اوسه په رسمیت نه دي پیژندلي او کوښښ کوي چې په مجموعي توګه یې ډیر هیوادونه په رسمیت وپیژني تر څو پاکستان بیا د تېر په څیر په نړیواله او سیمه ییزه کچه د طالبانو نه د دفاع په هکله له ستونځو سره مخامخ نشي.
حال دا چې ټول پوهیږي چې پاکستان پخوا او اوس هم د طالبانو حمایت کوي. کله کله د دوی د دیپلوماتانو او چارواکو نه داسې څرګندونې او عملونه اګاه او یا نااګاه څرګندیږي چې ګوندې طالبان د دوی په واک کې دي او دوی یې په نړیواله کچه استازولي کوي. خو بیا کله داسې ښیي چې دوی په طالبانو کنترول نه لري.
کله کله لفظي او یا د فرضي کرښو په امتداد زرګري جنګونه کوي او ببانې ورکوي خو تر اوسه دا معلومه نه ده چې د طالبانو او د پاکستان ترمنځ اختلافات ستراتیژیک دي که زرګري جنګونه.
طالبان هم کوښښ کوي چې په ځینو زرګري بیانیو او پيښو داسې وانمود کړي چې دوی له پاکستان سره اختلاف لري او د هغوی پالیسي نه تعقیبوي. حال دا چې اصلي مسله داسې نه ده.
تاسي ګورئ چې د کندهار والي د بهرنیو چارو د وزیر رول لوبوي او پاکستان ته سفر کوي تر څو د طالبانو او پاکستان اړیکي ښه کړي. دلته سوال دا دی چې د بهرنیو چارو د وزیر رول څه دی؟ یا کندهار او کابل دوه جلا پایتختونه دي؟ یا د پاکستان ملایان چې طالبان یې شاګردان دي، افغانستان ته سفرونه کوي او طالبانو ته هدایتونه ورکوي.
په نورو برخو کې د طالبانو او پاکستان د روابطو دلته بحث نه کوم خو دا قصه راته د سرتاج عزیز د مړینې له امله راپه یاد شوله.
یادونه: پورته مقاله د لیکوال خپل نظر څرګندوي، افغانستان انټرنشنل - پښتو د یوې بې پرې رسنۍ په توګه د چا د نظر ملاتړ نه کوي.
د ترکیې سمندري ځواکونو د چناق کلا ښار په سواحلو کې د څه باندې سلو افغانانو او ایراني کډوالو د ژغورلو خبر ورکړی. د ترکي رسنیو د راپور له مخې؛ په دغه سیمه کې ۱۰۱ کسان په درېیو جلا - جلا عملیاتو کې ژغورل شوي دي.
دغه کډوال ترهغه وروسته د ترکي سمندري ځواکونو له لوري وژغورل شول، چې د یونان پولیسو دوی راګرځولي وو.
دغو رسنیو د سې شنبې په ورځ (د مرغومې ۱۲مه) ویلي، چې د شمال اژې سمندر ساحلي ساتونکو د یوه عملیات په ترڅ کې ۳۲ هغه کډوال ژغورلي چې بېړۍ یې ماته شوې وه او د ایواجیک سیمې په سواحلو کې له لارې څخه وتلي وو.
په یاده سیمه کې ۳۰ افغان کډوال بیا په یوه بل عملیات کې هغه وخت وژغورل شول، چې دوی هم د یوناني پولیسو له خوا ګرځول شوي وو.
د راپورونو له مخې؛ پاتې نور کډوال بیا په درېیم عملیات کې د ترکي سمندري ځواکونو له خوا د ایواجیک سیمې په سواحلو کې ژغورل شوي دي.
د راپورونو له مخې؛ دغه پناه غوښتونکي تر ژغورلو وروسته د ایواجیک مرکزونو ته سپارل شوي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې د ترکیې سمندریزو ساتونکو د چهارشنبې په ورځ د مرغومې ۱۳مه په اېکس پاڼه کې لیکلي و، چې په تیره یوه میاشت کې د ترکیې په اوبو کې ۷ زره او ۷۳۱ کډوال نیول شوی دي.
د ایران د ملي جرګې د امنیت د کمېسیون غړی ابراهیم عزیزي د قاسم سلیماني د ښخولو ځای ته نېږدې د چاودنو په غبرګون کې ویلي: "د کرمان د پېښې جنایتکار او ملاتړي عوامل باید په دې ډاډمن شي چې د ایران اسلامي جمهوریت به د دغه جنایت پر وړاندې سخت اقدام وکړي او انتقام به واخلي."
د راپورونو له مخې؛ په دغو چاودنو کې تر دې مهاله د وژل شویو کسانو شمېر ۵۳ او د ټپیانو شمېر ۷۱ تنو ته رسېدلی دی.
بل خوا د د کرمان د والي سیاسي مرستیال دا پېښه "ترهګریزه" بللې او هغه تسنیم خبري اژانس ته ویلي چې په مراسمو کې دوه بمونه چاودلي دي.
د طالبانو او پاکستان تر منځ د رامنځته شوي کړکېچ د هواري لپاره د طالبانو د کندهار والي ملا شيرين په اسلام اباد کې د بېلابېلو پاکستاني چارواکو سره په خبرو بوخت دی. د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده د بهرنيو او کډوالو چارو د وزيرانو په شتون کې کندهار والي د خبرو لپاره ګومارلی.
د طالبانو د کندهار والي محمد شيرين اخوند په مشرۍ لس کسيز پلاوی اسلام اباد ته رسېدلی او دواړه لوري به د یو شمېر مسايلو په اړه بحثونه وکړي.
د طالبانو ویاند ذبيح الله مجاهد وايي، چې د دوی د ملي دفاع وزارت د ستراتيژيکو استخباراتو مرستيال او کندهار والي نن چهارشنبه په اسلام اباد کې په هغه غونډه کې برخه اخيستې، چې د دواړو هېوادونو د اړيکو د جوړېډو او ستونزو د حل په موخه جوړه شوې وه.
مجاهد پاکستان ته د طالبانو د پلاوي دا شپږ خاص سفر بللی.
نوموړي وايي، چې د نورو ناستو په تعقيب په نننۍ ناسته کې د ډېورنډ کرښې دواړو خواته د ستونزو د حل او سياسي موضوعاتو اړوند خبرې شوي.
مجاهد زیاتوي: « په دغه ناسته کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د ډېورنډ کرښې په اوږدو کې د احتمالي منازعاتو د هواري او دواړو خواو ته د پرتو ولسونو لپاره د تسهیلاتو د رامنځته کېدو په تړاو بحثونه کیږي.»
مجاهد د پلاوي د غړو او د دې سفر په اړه نور جزیيات نه دي ورکړي.
په دې پلاوي کې د ملي دفاع، کورنيو چارو، اطلاعاتو او فرهنګ وزارتونو د استازو ترڅنګ يو شمېر ديني عالمان هم شامل دي.
د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت هم په يوه اعلاميه کې ويلي، چې د طالبانو له پلاوي سره يې د دوه اړخيزو اړيکو پر پياوړتيا، سوداګرۍ او مخکنيو ژمنو پر بيا تازه کولو خبري کړي.
سرچينو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته ويلې، چې پاکستان ته د طالبانو تللی پلاوی به د پاکستاني استخباراتو، د پوځ له مسوولينو، سياسيونو او هلته د حکومت له يو شمېر نورو استازو سره په پاکستان کې د ناامنه وضعیت د کابو کولو اړوند هم مجلسونه ولري.
اسلام اباد د ناامنۍ له منځه وړلو لپاره د افغانستان د واکمنو طالبانو څخه څو ځله د مرستې غوښتنه کړې.
د بهرنيو او کډوالو چارو وزارتونو په شتون کې د طالبانو د مشر هبت الله اخوندزاده په امر له پاکستان سره د ستونزو د حل په موخه د يوې جلا کمېټې جوړول خلکو ته ګڼې پوښتنې پېدا کړي.
عام باور دا دی، چې لا هم د طالبانو په منځ کې بې باوري موجوده ده.
څو ورځې وړاندې د طالبانو د دفاع سرپرست وزیر محمد یعقوب مجاهد په کابل کې یوې غونډې ته وویل، چې تېر کال په افغانستان کې په شویو بریدونو کې تاجکستاني او پاکستاني وګړي ښکېل وو.