افغانستان انټرنشنل ـ پښتو
د طالبانو او پاکستانیانو ترمنځ په وروستیو ناستو کې د بحث محور دا دی، چې پاکستان له افغان طالبانو تمه لري، چې تحریک طالبان پاکستان ورته لاس تړلي تسلیم کړي او یا یې هم له جګړې وګرځوي، خو طالبان د خپلې سختې ورځې د وفادارو ملګرو سپارلو او پر ضد یې ګام اخیستو ته چمتو نه دي.
طالبان د خپلو سختو ورځو ملګرو سره لاس او ګرېوان دي
د ۹/۱۱ له پېښې وروسته چې د امریکا په مشرۍ نړیوال ایتلاف د طالبانو واکمني وپرځوله نو ځینې مهم مشران او وسلوال یې پاکستان په تېره قبایلي سیمو ته ولېږدېدل.
دوی ته فبایلي سیمو کې هغو ځايي طالبانو پنا ور کړه چې د ملا عمر په مشرۍ لومړنۍ واکمني کې یې د دوی د واک لپاره هم جګړه کې برخه اخیستې وه.
دا هرڅه د پاکستان امنیتي ادارو په تېره ای اېس ای لیدل، خو په افغانستان کې د طالبانو د زور زیاتېدو سره ځايي طالب ډلې ټپلې هم ځواکمنې شوې او د ۲۰۰۷ کال سپټمبر کې ۱۳ همفکره ډلو د بیت الله مسید په مشرۍ ټي ټي پي جوړ کړ.
د تحریک طالبان پاکستان یو شمیر غړو ویلي، چې په هغه وخت د افغان او پاکستاني طالبانو دریځ دا و، چې لومړی به په افغانستان کې جګړه ګټي او بیا به پاکستان کې له ټي ټي پي سره د یو اسلامي نظام د پلي کېدو لپاره په ګډه اشر کوي.
خو پاکستان هغه وخت په دې باور و، چې دوی به ټي ټي پي باندې افغان طالبان کنټرول کړي او پر افغان طالبانو باندې به ټي ټي پي کنټرولوي.
کله چې د طالبانو له واکمنېدو مخکې ټي ټی پي په پاکستان کې بریدونه زیات کړل، نو ای اېس ای د حقاني شبکې مشر سراج الدین حقاني او اوس مهال په پيښور کې د طالبانو قونسل حافظ محب الله د هغه وخت د تحریک طالبان پاکستان مشر حکیم الله مسعود ته ولېږل او له حکیم الله مسود یې غوښتي و، چې په پاکستان کې خپل بریدونه ودروي، ځکه دا بریدونه افغان طالبانو ته ستونزې جوړوي، خو په دغه ناسته کې حکیم الله مسعود منفي ځواب ور کړی و.
د طالبانو په واکمنېدو سره داسې راپورونه خپاره شول، چې که پخوا د دې ډلې وسلوال افغانستان کې تر ټپي کېدو وروسته پاکستان کې درملل کېدل، اوس یې ځینې غړي د ټي ټي پي په ګټه د پاکستان ضد جګړې ته ځي.
دا ادعاوې نه یوازې د پاکستان حکومت کولې، بلکې په جګړه کې د ځینې وژل شویو مړي هم د افغانستان مختلفو ولایتونو ته ورسول شول.
د پاکستاني چارواکو له دې ادعاوو وروسته چې افغان طالبان د دوی په خاوره کې وسلوال بریدونه کوي، د طالبانو مشران هم غبرګون ته اړ کړل.
ملا هبت الله اخوندزاده پټه فتوا ورکړه، چې افغان طالب وسلوال د امیر له اجازې پرته کوم بل هیواد جګړه نشي کولی، خو طالبانو دا هیڅ کله نه دي ویلي، چې په پاکستان کې د ټي ټي پي جګړه ناروا ده.
په پاکستان کې د طالبانو ورک شوی مشر استاد یاسر له هغو طالب مشرانو دی، چې په ښکاره یې له پاکستاتي طالبانو وغوښتل، چې په پاکستان کې د اسلامي نظام لپاره جګړه وکړي.
افغان طالبانو هیڅ کله په پاکستان کې د ټي ټي پي د جګړې پر خلاف کومه اعلامیه نه ده ورکړې، بلکې کله چې د ټي ټي پي مشران بیت الله مسعود او حکیم الله مسعود په ډرون بریدونو کې ووژل شول، طالبانو په اعلامیه کې د دوی مړینه غندلې وه او دوی یې اتلان بللي وو.
افغان طالبان د القاعده په څېر له پاکستاني طالبانو سره د فکري ایډیالوژۍ له مخې ملګرتیا پالي.
د افغان طالبانو د مشر له فتوا وروسته هم په افغان طالبانو کې د ټي ټي پي همسنګریان د پاکستان په روانو نښتو کې برخه اخلي.
ټي ټی پي او د افغان طالبانو جدا کول دا یوه ناممکنه خبره ده، ځکه د طالبانو په تېره واکمنۍ کې ملا عمر له خپل واک تېر شو، خو د القاعده وژل شوي مشر مېلمه ملګری اسامه بن لادین امریکا ته ونه سپاره.
له طالبانو د پاکستان دا تمه، چې طالبان به د خپلو ایډیالوژیک او سختو ورځو ملګرو خلاف وسله پورته کړي او له خپلې خاورې به یې وشړي، خو دا یوه نه پوره کېدونکې تمه ده.
د نظریاتي او ایډیالوژۍ له مخې د افغان طالبانو او د ټي ټي پي هدفونه او د جګړې څرنګوالی سره ډېر توپیر نه لري.
دواړه ډلې پر ټاکنو باور نه لري او یوازې د جګړې له لارې د دوی د فکر اسلامي نظام جوړولو لپاره جګړه کوي.
طالبانو یو څه پاکستان ته په ډاکه کړي، چې دوی چمتو دي، چې د ټي ټي پي او پاکستان ترمنځ خبرو کې مرسته وکړي.
طالبانو د واک په لومړیو څو میاشتو کې په کابل کې د ټي ټي پي او پاکستان د څو مخامخ ناستو منځګړتوب او کوربتوب وکړ.
په لومړی ناسته کې د کابل په انټرکانینټل هوټل کې د طالبانو د کورنیو چارو وزیر او د حقاني شبکې مشر سراج الدین حقاني د ناظر رول ادا کړ.
هغه وخت د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد اعلان وکړ، چې په کابل کې د پاکستان او ټي ټي پي ترمنځ دغې ډلې منځګړیتوب کړی دی.
پاکستاني جنرالان د ټي ټي پي روانې جګړې ورخطا وکړي دي او دوی د د ټي تي پي د چریکي جګړې مخنوي کې ناکام شوي دی.
په افغانستان کې د پاکستان هوايي بریدونه د دغه هیواد بې وسي ښیي، چې په خپله خاوره کې د ټي ټي پي مخنوی نشي کولی او نه هم د جګړې لپاره مالي امکانات لري.
د پکتیا ډنډې پټان ولسوالۍ کې څو تنو قومي مشرانو وویل، د کپ ۲۷مه د څو ساعتونو جګړو وروسته پاکستان له ځايي قومي مشرانو غوښتي دي، چې طالبانو ته ووايي جګړه ودروي، داسې معلومیږي چې پاکستان په یوازې سر او له کڼو اقتصادي مشکلاتو سره د یوې ورځې جګړې ته زړه نه ښه کوي.
د پاکستان د پوځ بله لویه ورخطايي دا ده، چې د دوی استخباراتي ادارو خپلو ملګرو خبریالانو ته خبر ورکړ، چې په پروني برید کې یې د ټي ټي پي ځواکمن قومندان عبدالله شاه په نښه کړی دی، وروسته په عبدالله شاه په ویډیو کې راڅرګند شو او ویې ویل چې ژوندی دی، د پاکستان ادعا ناسمه ده، دوی بې ګناه خلک په نښه کړي دي.
پاکستان په دې هڅه کې دی، چې د جګړې د مالي امکاناتو لپاره د ټي ټي پي خلاف د امریکا ملاتړ تر لاسه کړي، خو د امریکا حکومت د ټي ټي پي په خلاف د پاکستان ملاتړ کولو ته زیاته علاقه نه لري او نه هم په دغه موضوع کې ځان کډوي.
د افغانستان په خاوره کې د پاکستان هوايي بریدونو او وروسته بیا د دواړو لورو د جکړې په اړه د امریکا بهرنیو چارو وزارت وویل، چې طالبان او پاکستان دې روان اختلافات په خبرو اترو سره حل کړي.
پاکستان په شمالي وزیرستان کې د ټي ټي پي بریدونو سخت غوسه کړی دی او دوی دا غوسه د افغانستان کې په هوايي بریدونو وباسي.
پاکستان په دې هم قهر دی، چې د طالبانو واکمنېدو سره ټي ټي پي پرمختللې وسلې پیدا کړې او هم یو شمیر مشران یې افغانستان کې ازادکرځي، مالي امکانات ټولوي خو څوک یې مخنوی نه کوي.
دوی وايي پر طالب مشرانو یې د نننۍ ورځې لپاره سرمایه ګزاري کړې وه، خو اوس د طالبانو د ریاست الوزرا سیاسي مرستیال مولوي عبدالکبیر، د طالبانو بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي او د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني د ټي ټی پي د مخنوي په برخه کې مرسته نشي کولی.
خو د طالبانو اصلي قدرت بیا د کندهار په لاس کې دی، د کندهار له والي ملا شرین نیولې د طالبانو د کورنیو چارو وزارت امنیتي مرستیال ابراهیم صدر او ملا عبدالغني برادر چې کلونه د پاکستان اسخیاراتو ای اېس ای په بند کې وو.
که پاکستان کې د بریدونو له ډېرېدو وروسته د پاکستان دفاع وزیر په مشرۍ پلاوی کابل ته راغی، نو طالبانو ور سره خبرو کې ملا برادر کېناوه او هم یې په دې تړاو د خبرو لپاره ملا شېرین اسلام اباد ته ولېږه.
افغان طالبانو پاکستان ته ویلي، چې د ټي ټي پي سره د خبرو له لارې روان کړکېچ ختم کړی؛ خو پاکستان بیا دې کار ته ريښتنی نه دی او نه غواړي د خبرو په مېز کې ټي ټي پي ته خپل سر ټیټ کړي.
طالبانو په رسمي خبرپاڼو کې هم په ډاکه کړې، چې ټي ټي پي د پاکستان کورنۍ موضوع ده او دوی دې د خبرو له لارې خپله موضوع حل او فصل کړي.
د پاکستان ګېله دا هم ده، چې دوی یې کلونه کلونه په خپله خاوره کې وساتل او نړۍ د دغو ترهګریزو ډلو په جوړلولو او د پټنځیو په ورکړه بدنام کړ؛ خو اوس طالبان د پاکستان دغو غوښتونو ته د دوی د خوښې ځواب نه وايي.
پاکستان د ټي ټي پي د بریدونو اړوند خبرو لپاره څو رسمي پلاوي کابل ته واستول، خو چې نتیجه یې ور نه کړه، تېرو میاشتو کې یې مولانا فضل رحمان او د حقانیه مدرسې مشر مولانا حامدالحق هم ولېږل، خو داسې ښکاري چې دا هڅې هم کومه پایله نه لري.
پاکستان پر نورو اپشنونو هم فکر کوي، چې د طالبانو مخالفې جنګي ډلې په ځانکړي ډول د داعش ملاتړ وکړي او په راتلونکې کې طالبانو ته سر خوږی جوړ کړي.
طالبان هم یو غټه اندېښنه دا لري، چې که د ټي ټی پي پر وړاندې له سختۍ کار واخلي، نو د تېر په څېر به دغه ډله داعش ته واوړي او واکمني به یې له لوی خطر سره مخ کړي.
کله چې پاکستان پر پاکستاني طالبانو هم فشارونه زیات کړل، نو د ټي ټي پي زیاتره مشران له داعش سره یوځای شول.
د طالبانو ځینې مشران په دې باور دی، چې څنګه طالبان د افغانستان د ټولنې یو حقیقت دی، همداسې ټي ټي پي هم د پاکستان لپاره یو حقیقت دی، چې دا مسله هم یوازې خبرو سره حل کېدلی شي، ځکه د پاکستان امنیتي ادارې د چریکي جګړې وړتیا نه لري.
د پاکستان او د افغان طالبانو ترمنځ روان کړکېچ د حل کېدو خواته نه دی روان، بلکې په راتلونکې کې د اړیکو خرابېدو او د دواړو لورو ترمنځه جنجالونه د یو بل د نابودی سبب کېدلی شي.
