واشنګټن پوسټ په یوه راپور کې لیکلي، چې د اقلیم بدلون په افغانستان کې د بزګرانو اقتصاد له ګواښ سره مخ کړی دی. د دغه راپور له مخې، د اوبو د کمښت، بې بدیله کښت او د ملاتړ پروګرام له نشتوالي سره بیا افغان کروندګر د کوکنارو کښت ته اړ کېږي.
راپور لیکي، د کوکنارو پر کښت بندیز په افغانستان کې د نشه يي توکو په تولید کې د پام وړ کمښت لامل شوی، خو د اقلیم د بدلون اغیزې د دې کښت د له منځه وړلو هڅې ننګوي.
واشنګټن پوسټ زیاته کړې، چې د کوکنارو پر کښت بندیز د بدیل محصولاتو د بیې د ټیټوالي او د کاري فرصتونو د نشتوالي او بې وزلۍ له امله د ځینو بزګرانو د ناخوښۍ لامل شوی دی.
دې امریکايي ورځپاڼې لیکلي، چې د تېر کال د سپوږمکۍ انځورونو وښودله، چې په هلمند کې د کوکنارو په حاصلاتو کې ۹۹ سلنه او په کندهار کې ۹۰ سلنه کموالی راغلی، خو د دغو دوو ولایتونو خلک د غنمو او پنبې کرلو ته متوجه شوي، چې دا دوه محصولات د دوی په نرخونو کې د پام وړ کمښت لامل شوي.
۵۵ کلن کروندګر حاجي وزیر واشنګټن پوسټ ته ویلي: «کله چې مې کوکنار وکرل، پنځه چنده زیاته ګټه مې ترلاسه کړه او د کرلو او ټولولو پروسه اسانه وه. خو اوس موږ خپل لګښتونه د نورو فصلونو په کرلو سره پوره کولی نه شو.»
دغه ورځپاڼه په بدخشان کې د کوکنارو د کروندو د له منځه وړلو پر سر شخړې ته په اشاره لیکي، چې د افغانستان په نورو سیمو کې هم د کوکنارو د کښت د بندیدو سره مخالفت مخ په زیاتیدو دی.
د نشه يي توکو او جرمونو په اړه د ملګرو ملتونو د دفتر د راپور له مخې، په بدخشان کې د کوکنارو په کښت کې د ۲۰۲۱ او ۲۰۲۲ کلونو ترمنځ یوازې ۵۶ سلنه کموالی راغلی دی.
طالب وياند ذبيح الله مجاهد وايي، په ټولو ولايتونو کې هڅې روانې دي، چې د کوکنارو پر ځاى د غلو او مېوو د کرلو لپاره ګټور بديل پيدا کړي.
د انارو او شفتالو پروګرام چې د افغانستان پخواني حکومت پیل کړی، په دغو ولایتونو کې د بدیل کښت په توګه معرفي شوی.
طالب چارواکي په دې باور دي چې انار د ژورو ریښو له امله یو مناسب بدیل کیدی شي، خو د خاورې او اوبو متخصصین وايي دا میوه به په سختو مالګینو صحرايي سیمو کې چې ښه پایله ونه لري.
د افغانستان پخواني ولسمشر اشرف غني په اېکس پاڼه لیکلي:« د شل اوریز نړۍوال جام نیمه پایلوبې ته د رسېدو لپاره د افغان اتلانو د پام وړ لاسته راوړنې د ستایلو وړ دي.»
نوموړي د افغانستان د کرېکټ ملي لوبغاړو ته ویلي:« ستاسو زحمت زموږ د ملت لپاره ستر تاریخي وياړ دی. په راتلونکي پړاو کې ستاسو د لا د نورو بریالیتوبونو په هیله.»
ورته مهال پخواني ولسمشر حامد کرزي هم په اېکس پاڼه لیکلي:« د بنګله دېشه د لوبې په ګټلو سره افغانستان د لومړي ځل لپاره د کرېکټ نړۍوال جام سیالیو نیمه پایلوبې ته لار وموندله. د هېواد د کرېکټ د ملي لوبډلې د دې بریا په اړه د زړه له کومې ټولو هېوادوالو په تېره بیا د کرېکټ ملي لوبډلې ګرانو لوبغاړو ته مبارکي وایم او د دوي د لا ډېرو کامیابیو هیله کوم.»
دا رنګه نن په خوست، جلال اباد او د هېواد په بېلابېلو ښارونو کې لسګونه زره خلک په ټکنده غرمه کې چې په ډېرو دغو ښارونو کې د تودوخې درجه تر څلوېښتو درجو لوړه وه واټونو او لارو کوڅو ته راوتي وو او د خپلې ملي لوبډلې د دغه بریالیتوب نمانځنه یې کوله.
که څه هم چې د طالبانو په واکمنۍ کې په هر ډول ساز او سرود سخت بندیز لګېدلی؛ خو دغو افغانانو بې ډوله نڅاوې کولې او چک چکې یې هم وهلې.
که څه هم طالبانو تر اوسه په رسمي توګه د دغې تاریخي بریا مبارکي نه ده ورکړې؛ خو په اسلام اباد کې د دغې ډلې د پخوانۍ واکمنۍ پخواني سفیر ملا عبدالسلام ضغیف په خپله اېکس پاڼه د دغه بریالیتوب مبارکي ویلې ده.
