د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي د جاپان ساسکوا بنسټ مشر ایتسو اداچي او د یوناما پخواني مشر تادا میچي یاماموتو سره په لیدنه کې ویلي، چې دغه ډله د متوازن سیاست په رڼا کې له نړۍ سره مثبتې اریکې غواړي.
د طالبانو د بهرنیو چاروز وزارت ویاند مرستیال حافظ ضیا احمد پر اېکس خواله رسنۍ خپرې کړې اعلامیه کې ویلي، چې په دغه لیدنه کې ښاغلي اداچي له افغانستان سره د نړۍوالې ټولنې په هر اړخیزه همکارۍ ټينگار کړی.
د نوموړي په وینا؛ ښاغلي اداجي د دغې ډلې پلاوي ته جاپان ته د سفر رسمي بلنه ورکړې او متقي هم ورته د پلاوي د تګ په اړه ډاډ ورکړی دی.
متقي دغه راز د دوحې۳ مه ناسته مثبته بللې او د متوازن سیاست په رڼا کې یې د نړۍ له هېوادونو سره د مثبتو اړیکو په اړه د دغې ډلې بهرنی سیاست بیانولو سره د افغانستان په تړاو هر مثبت بدلون او سیاسي پرمختگ یې اغیزناکه ګام بللی دی.
طالبانو که څه هم په وار - وار له نړۍوالې ټولنې سره د مثبت تعامل خبره کړې؛ خو د دغې ډلې د سختو سیاستونو له امله یاده ډله لا هم څوک په رسمیت نه پېژني.
دغو فارغو شویو افغانستان انټرنشنل - پښتو ته د یوې ویډیو او خپلو اسنادونو په لېږلو سره ویلي، چې له درېیو کلونو راهیسې د طالبانو له خوا وېشل شوې شهادتنامې املایي تېروتنې لري.
دوی په لېږل شوې ویډيو کې ادعا کوي، چې د طالبانو د دې تېروتنې له امله باید شاوخوا یو میلیونه کسانو ته له سره نوې شهادتنامې جوړې شي.
دغو فارغانو همداراز زیاته کړه: «د طالبانو دا املایي تېروتنې د دې لامل شوې، چې کله فارغان د بورسیو لپاره اپلای کوي او خپل اسنادونه وړاندې کوي دا ستونزه د اړوندو هېوادونو د سفارتونه له خوا په ګوته کیږي او د دوی شهادتنامې جعلي بلل کېږي.»
د دوی په خبره؛ ډېری فارغان سږکال د همدې ستونزې له امله د پاکستان په ګډون د یو شمېر هېوادونو له بورسیو څخه بې برخې شوي دي.
له کابل څخه یو فارغ شوی زده کوونکی وایي: «ان د هغو کډوالو شهادتنامې هم املایي ستونزې لري، چې په پاکستان کې اوسېږي او دا کډوال بیا د وېزو د نه لرلو او یا هم د وېزو د بیو د زیاتوالي له امله هېواد ته د خپلو شهادتنامو د ستونزو د حل لپاره ستنېدلی نه شي.»
د یادو فارغانو په وینا؛ دوی لومړی د ښوونځي پر مهال د شهادتنامو لپاره درې نیم سوه افغانۍ ورکړي او طالبانو اوس د نویو شهادتنامو د جوړولو لپاره له دوی څخه د اوه سوه افغانیو غوښتنه هم کړې ده.
دغه زده کوونکي چې د طالبانو له خوا په شهادتنامو کې املایي تېروتنه قصدي بولي دغه راز زیاتوي: «دا تېروتنه طالبانو کړې نو تاوان یې مونږ ولې باید ورکړو.»
دوی وایي؛ هغه کسان چې د خپلو شهادتنامو د اصلاح لپاره د پوهنې وزارت د شهادتنامو ریاست ته مراجعه کوي د یاد ریاست د کارکوونکو له ناسم چلند سره مخامخ کیږي او کارونه یې په وخت سره نه کیږي.
د کابل له یوه ښوونځي څخه یو فارغ شوی زده کوونکی وایي: «د شهاتنامو ریاست د ډېرو ناپوهو خلکو لاس کې دی او ان دوی نیم ساعت هم په خپلو کاري شعبو کې نه وي؛ ترڅو د خلکو کار پرمخ لاړ شي. مراجعین په ساعتونو د یو کس یوې امضا ته ولاړ وي.»
د یادولو ده، چې د شهاتنامو اصلي املایي تېروتنه د انګلیسي ژبې او د شهادتنامو د ډیزاین په برخو کې ده.
په انځورونو کې لیدل کیږي، چې د شهادتنامې لومړی او اصلي مخکې د انګلیسي برخه کې "Ministery of Education" لیکل شوي، چې Ministery کې د e توری اضافه ليکل شوی او بايد "Ministry of Education" وليکل شي.
د شهادتنامې بله تېروتنه په دویم مخ يا شا برخه کې ده، چې "Secondry School Transcript" لیکل شوی دی او په دې برخه د "Secondry" کلمه کې د a توری نه دی لیکل شوی او بايد "Secondary School Transcript" ليکل شوی وی.
پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ وروسته دغې ډلې د تېر نظام ډېری مسلکي کارکوونکي له دندو لرې کړي او پر ځای یې خپل هغه کسان چې ګومارلي، چې نه کاري تجربه لري او نه هم په کافي اندازه لوستي دي.
