طالبان وايي، د تېرې شپې په اورلګېدنه کې شپږ تنه مړه او نهه تنه نور ټپيان شوي

د طالبانو تر واک لاندې د اطفايې ریاست مسولان وايي، د کابل په پغمان ولسوالۍ کې د ګاز د تولید په یوه شرکت کې د اور لګېدنې په پېښه کې شپږ تنه مړه او نهه تنه نور ټپیان شوي دي.

د طالبانو تر واک لاندې د اطفايې ریاست مسولان وايي، د کابل په پغمان ولسوالۍ کې د ګاز د تولید په یوه شرکت کې د اور لګېدنې په پېښه کې شپږ تنه مړه او نهه تنه نور ټپیان شوي دي.
تېره ورځ ناوخته په کابل ولایت په پغمان ولسوالۍ کې د ګازو د تولید په یوه شرکت کې اور لګیدنه رامنځته شوه، چې د طالبانو تر واک لاندې د اطفايې کارکوونکي د شپې تر ناوخته په یاده اورلګیدنه بوخت وه.
د طالبانو تر واک لاندې پيښو ته د رسیدو او اطفايې عمومي مشر نورالله انصار د یکشنبې په ورځ د (لړم ۱۳مه) رسنیو ته ویلي، چې د ګاز د تولید په شرکت د اور د غځیدو منخیوی یې پر وخت وکړ، خو په یاده اورلګیدنه کې شپږ تنه مړه شوي او نهه تنه نور ټپیان شوي دي.
نوموړی وايي، د په دغه اورلګیدنه کې د اوښتو مالي زیانونو په اړه یې لا څیړنې نه دي بشپړي شوي.


د تهران د پولیسو یوه مشر ویلي، چې پر ایران د لګول شویو بندیزونو له مخې «ناقانونه» افغانانو ته باید د میټرو، ښاري بس، روغتون، ښوونځي، اوبو او بریښنا په څېر اسانتیاوې ورنه کړل شي. علي قاسم پور وايي: «موږ باید دغه امتیازات «ناقانونه» افغانانو ته ورنه کړو.»
د تهران د پولیسو یوه مشر د دغه هېواد ایسنا خبري اژانس ته ویلي دي چې: «ناقانونه افغانان د یوه ایراني په څير د ښاري ټولو خدمتونو لکه میټرو او بس، روغتون، ښوونځي، اوبه، بریښنا او داسې نور کاروي، چې په بېلابېلو مرکزونو کې د ګڼې ګوڼې او د خلګو ته د خدمتونو د کموالي لامل کیږي.»
نوموړي زیاته کړه: «د هغو بندیزونو په پام کې نیولو سره چې زموږ هیواد یې لري او هغه اقتصادي ستونزې چې موږ ورسره مخ یو، دا سرچینې باید خلکو ته په واک کې ورنه کول شي او موږ باید دا امتیازات ناقانونه کډوالو ته ورنه کړو.»
علي قاسم پور ټینګار کړی؛ هغه افغانان چې په «ناقانونه» توګه ایران ته راغلي، قانوني چلند به ورسره وشي.
د هغه په وينا، د تهران پوليس دا مهال د قانوني اسنادو نه لرونکو افغانان په راټولو او اړوندو مرکزونو ته په سپارلو بوخت دي، چې افغانستان ته واستول شي.
نوموړي له ایرانیانو څخه غوښتنه کړې، چې له پولیسو سره د افغانانو د اوسېدو د ځایونو په اړه د معلوماتو په شریکولو کې همکاري وکړي.
ایران په رسمي توګه ۱۶ ولایتونو ته د افغانانو پر ورتګ بندیز لګولی او د راپورونو له مخې ان په دغه هېواد کې د ویزو لرونکي افغانان نیول او شړل کېږي.
د راپورنو له مخې، ایران هره اونۍ نږدې زرګونه کسان نیسي او په جبري توګه یې افغانسان ته استوي.

د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس خبر ورکړی، چې تېره ورځ له پاکستان او ایرانه ۴۴ کورنۍ بېرته افغانستان ته راستنې شوې دي. دغه کډوال په خپله خوښه او زور له دغو هیوادونو ایستل شوي.
دغه اژانس په اېکس پاڼه لیکلي دي، چې د راستنو شویو کورنیو له ډلې نهه یې د تورخم، ۱۶ یې د کندهار د سپین بولدک، دوه یې د نيمروز د ورېښمو پله او ۱۷ یې د هرات د اسلام کلا له لارو افغانستان ته راستنې شوې دي.
دغه اژانس زیاته کړې ده، چې له دغو راستنو شویو کورنیو له ډلې شپږیې بېرته خپلو سيمو ته لېږدول شوې او سلګونو نورو کورنيو ته یې مرستې وېشلې دي.
که څه هم د کډوالو په برخه کې نړۍوالو ادارو او سازمانونو له ایران او پاکستان څخه غوښتي چې له کډوالو سره د نړۍوالو قوانینو په رڼا کې چلند وکړي او دوی په زور له دغو هیوادونو کډې کولو ته اړ نه شي خو ایران او پاکستان د افغان کډوالو په زور ایستلو ته دوام ورکړی او دغه لړۍ روانه ده.
له بل پلوه د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت وايي، په تېرو شپږو میاشتو کې افغانستان ته شپږ لکه او ۴۰ زره کډوال راستانه شوي.
د دغه وزارت په وینا، له دغې ډلې شاوخوا ۸۰ زره افغانان له پاکستانه، ۱۰ زره له ترکیې او پنځه لکه او ۵۰ زره کډوال له ایرانه په زور او خپله خوښه راستانه شوي دي.
دا رنګه په پاکستان کې د کډوالو چارو وزارت بیا وایي، چې د اګسټ میاشتې له ۱۷مې د سپتمبر میاشتې تر نهمې نېټې پورې ۲۱ زره او ۱۹۳ افغانان یې بېرته خپل هېواد ته ستانه کړي دي.

د طالبانو د کرنې او مالدارۍ وزارت مرستیال صدراعظم عثماني چین ته د خپل سفر پر مهال ویلي: «که نړۍ غواړي فقر راکم کړي، نو افغانستان دې غوره کړي.» ښاغلي عثماني په چین کې د بې وزلۍ د کمولو په کنفرانس کې له نړۍوالو ادارو وغوښتل چې له افغان بزګرانو سره مرسته وکړي.
هغه د افغان بزګرانو پر ملاتړ ټینګار وکړ او ویې ویل چې افغانستان اوس د کرنې، صنعت او سوداګرۍ لپاره یو خوندي ځای دی.
په دې وروستیو کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر اوچا ويلي و، چې د افغانستان ۴۸ سلنه وګړي د فقر تر کرښې لاندې ژوند کوي او ۱۲.۴ سلنه یې د خوړو له خوندیتوب څخه بې برخې دي.
د خوړو نړۍوال پروګرام یا (ډبلیو اېف پي) هم په خپل وروستي راپور کې ویلي، چې په افغانستان کې له ۲۷ میلیونو زیات وګړي په کافي اندازه خواړه نه لري.
د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان ملي ټلویزیون د (لړم ۱۲مه نېټه)ویلي چې صدراعظم عثماني په دې غونډه کې ادعا وکړه چې په افغانستان کې د نشه يي توکو کرکيله صفر ته راښکته شوې ده.
د نوموړي دا څرګندونې داسې مهال شوې، چې د طالبانو د کورنیو چارو وزارت وخت په وخت د افغانستان په بېلابېلو سیمو کې د نشه يي توکو د نیولو خبرونه ورکړي.
د دې ترڅنګ د سیمې یو شمېر هېوادونو په تېرو درېیو کلونو کې څو ځلې د افغانستان د نشه يي توکو د نیولو خبر ورکړی دی.
طالبانو په ۱۴۰۱ هجري لمریز کال کې د کوکنارو په کښت او تولید، مصرف، پېر او پلور بندیز ولګاوه. خو نړۍوال بنسټونه وايي، چې له افغانستان څخه د صنعتي نشه يي توکو توليد او قاچاق روان دی.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق (یونېسف) وايي، د دغه صندوق تر چتر لاندې په افغانستان کې ۶،۱ میلیون وګړي اړینو روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی لري. دغه سازمان وايي، یوه میاشت کې یې د افغانستان له ۲۴۰۰ روغتیايي مرکزونو سره همکاري کړې ده.
د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق (یونېسف) د یکشنبې په ورځ د (لړم ۱۳مه) په خپله اېکس پاڼه لیکلي، چې په نومبر میاشتې کې یې د افغانستان په نږدې ټولو ولایتونو کې له ۲۴۰۰ روغتیايي مرکزونو ملاتړ ته دوام ورکړی.
دغه اداره وايي: «اوس کورنۍ پوهیږي، چې د یونېسف له ملاتړه په برخمنو روغتیايي مرکزونو کې د اړتیا وړ درمل او باوري روزل شوي روغتیايي کارکونکي مومي.»
د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق همدارنګه زیاته کړې، چې د دغې ادارې په ملاتړ په افغانستان کې ۶،۱ میلیون کسان اړینو روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی لري.
دغه سازمان په افغانستان کې د زده کړو، پاکو اوبو، روغتیا او خوړو په برخه کې له افغانانو سره مرستې کوي.
یادې ادارې په خپلو ورستیو راپورونو کې په افغانستان کې د ماشومانو د زدهکړو او خوارځواکۍ په برخو کې له ملاتړ کوونکو هېوادونو څخه د مرستې غوښتنې هم وکړې.

د بښنې نړۍوال سازمان د امریکا څانګې په خپله اېکس پاڼه لیکلي، چې په افغانستان کې د طالبانو له لوري د ښځو او نجونو په وړاندې د بندیزونو په زیاتېدو سره د هغوی د ژوند پر ټولو برخو اغېزې شوې.
د بښنې نړۍوال سازمان د امریکا څانګې د یکشنبې په ورځ د (لړم ۱۳مه) په خپله اېکس پاڼه د طالبانو له لوري په افغانستان کې د ښځو او نجونو په وړاندې د تازه بندیزونو په غبرګون لیکلي، چې د طالبانو نور بندیزونه داسې مهال شوي، چې په افغانستان کې ښځې او نجونې د دوی د حقونو په اړه په زیاتیدونکي ډول د سختونو بریدونو سره مخ دي او دا د «ښځو او نجونو» د ژوند پر ټولو چارو اغیزې کوي.
همدارنګه د بښنې نړۍوال سازمان د امریکا څانګې وړاندې لیکلي: «ښځې د یو بل له غږ اورېدو منعه شوې، په عامه ځایونو کې ښځې له خبرو کولو وروسته، طالبان وايي، چې ښځې نه شي کولی په لوړ غږ قرات وکړي، چې بله ښځه یې غږ واوري.»
دغه سازمان ویلي، چې د افغانستان د اوسني چارواکو په توګه طالبان باید ژر تر ژره ټول هغه فرمانونه او اقدامات لغوه کړي چې د ښځو او نجونو بشري حقونه تر پښو لاندې کوي.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو له لوري پر افغان ښځو او نجونو وروستي بندیزونه له پراخو نړۍوالو غبرګونونو سره مخ دي، خو طالبان وايي، چې د شریعت پر بنسټ یې افغانو مېرمنو ته ټول حقونه ورکړي دي.