د امریکا ولسمشر جوبایډن په سپینه ماڼۍ کې په خپله وینا کې، ډونالډ ټرمپ او د جمهوري غوښتونکي ګوند ته د دغه هېواد په وروستیو ټاکنو کې د بریا مبارکي ورکړه. بایډن همداراز د ۲۰۲۵ کال د جنورۍ په ۲۰مه د واک پر سوله ییز لیږد ټینګار وکړ.
هغه زیاته کړه: "پرون مې له منتخب ولسمشر ټرمپ سره خبرې وکړې، چې هغه ته د بریا مبارکي ووایم. ما هغه ته ډاډ ورکړ چې زه به د خپل حکومت ټول غړي مکلف کړم چې د هغه له ټیم سره کار وکړي ترڅو سوله ییز او منظم لیږد په ډاډمنه توګه ترسره شي."
بایډن ټینګار وکړ: "دا هغه څه دي چې د امریکا د خلکو حق دی."
بایډن دغه راز په امریکا کې له ټاکنو وروسته فضا کې د کړکیچ د کمولو غوښتنه وکړه او هیله یې څرګنده کړه چې د دغه هیواد د ټاکنیز نظام د اعتبار په اړه شکونه ختم شي.
د امریکا ولسمشر زیاته کړه: “موږ هغه ټاکنه منو چې هېوادوالو کړې ده. ما څو ځله ویلي دي، چې تاسو یوازې هغه وخت له خپل هیواد سره مینه نه شئ لری چې ګټونکي اوسی. تاسو یوازې په هغه صورت کې د خپل ګاونډي سره مینه نشئ لرلی چې هغه سره موافق اوسی.”
بایډن په خپله وینا کې په سپینه ماڼۍ کې د خپلو څلورو کلونو لاسته راوړنو په اړه هم خبرې وکړې او ویې ویل، چې د هغه اداره به "په نړۍ کې ترټولو پیاوړی اقتصاد" د خپل میراث په توګه پریږدي.
هغه زیاته کړه: "زه پوهیږم چې خلک لاهم رنج وړي، مګر وضعیت په چټکۍ سره بدلیږي. په ګډه، موږ په امریکا کې مثبت بدلون راوستی دی."
بایډن د هغه ولسمشرۍ تر پای ته رسیدو پاتې ۷۴ورځو ته په اشارې سره ټینګار وکړ، چې دا هغه مسوولیت دی چې د امریکا خلکو هغه او د هغه ټیم ته سپارلی و او په دې موده کې به د اوسني حکومت هڅې دوام ولري.
بایډن د خپلې ادارې له غړو څخه هم مننه وکړه "د هر هغه څه له امله چې موږ سره یې ترسره کړي دي."
هغه د خپل حکومت غړو ته په خطاب کې وویل: “دا یو تاریخي د ولسمشرۍ دوره ده. د دې لپاره نه چې زه ولسمشر یم، بلکې د هغه څه له امله چې موږ ترسره کړي دي. د ټولو امریکایانو لپاره دا یوه تاريځي د ولسمشرۍ دوره ده."
بایډن زیاته کړه، چې ډیر وخت ته اړتیا ده چې د امریکا خلک د اوسنۍ ادارې لاسته راوړنې "احساس" کړي.
د ټرمپ په لومړۍ دوره کې د منځني ختیځ په ځانګړي ډول د فلسطین، غزې، لبنان او په ټوله کې د عربو نړۍ لپاره سخت دریځه پالیسي غوره کړې وه او دا تمه کېږي چې که هغه بیا واک ته راځي، نو د دې سیمو په اړه به یې پالیسي پر ملي امنیت، د اسراییل سره د اړیکو پیاوړتیا او د ایران د نفوذ په مخنیوي متمرکزه وي.
۱. د فلسطین او اسراییل ترمنځ د اړیکو په اړه پالیسي
ټرمپ د خپلې لومړۍ ولسمشرۍ پر مهال د اسراییل او فلسطین ترمنځ د اړیکو په اړه یو اړخیزه پالیسي غوره کړه.
هغه په ۲۰۱۷ کال کې بیت المقدس د اسراییل د پلازمېنې په توګه په رسمیت وپېژانده او د امریکا سفارت یې له تل ابیب څخه بیت المقدس ته ولېږداوه، چې دا کار د فلسطین او نورو عربو هېوادونو له سختو غبرګونونو سره مخ شو.
په ۲۰۲۰ کال کې ټرمپ د اسراییل او ځینو عربو هېوادونو ترمنځ د ابراهیم تړونونه هم منځته راوړل، چې له مخې یې متحده عربي امارات، بحرین، سوډان او مراکش له اسراییل سره ډېپلوماتیکې اړیکې عادي کړې.
د راتلونکې پالیسي احتمالي اقدامات
د ولسمشر ټرمپ د واکمنۍ له پیل سره د فلسطین او اسراییل ترمنځ د اړیکو په اړه به یې پالیسي غالباً لاندې ځانګړتیاوې ولري:
•د اسراییل ملاتړ زیاتول:
ټرمپ به احتمالاً اسراییل ته لا نور ډېپلوماتیک او پوځي ملاتړ ورکړي او د فلسطین پر وړاندې به خپل یو اړخیز دریځ نور هم پیاوړی کړي. د دې معنا دا ده چې د اسراییل د امنیت په نوم به د هغو اقداماتو ملاتړ وکړي چې د فلسطینیانو د ځمکې نیولو او د دوی په حقونو فشار راوړلو کې مرسته کوي.
•د فلسطین په چارو کې مالي او ډېپلوماتیک فشارونه زیاتول:
ټرمپ کېدی شي په هغو نړۍوالو مرستو کې کموالی راولي چې فلسطینیانو ته ورکول کېږي او دا مرسته به یوازې په هغو فلسطیني ادارو پورې محدوده وي چې امریکا یې په نظر کې لري.
دغه راز، که هغه بیا واک ته ورسي، ممکنه ده چې د فلسطین د حقونو د ملاتړ کوونکو نړۍوالو ادارو څخه د امریکا ملاتړ هم محدود کړي.
•د سولې د یوې اړخیزې حللارې پر هڅو ټینګار:
د ټرمپ په پالیسي کې د اسراییل او فلسطین ترمنځ مذاکرات په حقیقت کې د اسراییل په ګټه وو او داسې ښکاري چې که ټرمپ بیا خپله واکمني پیلوي، نو د دې پالیسي پر دوام به ټینګار وکړي.
۲. د غزې په اړه د ټرمپ احتمالي پالیسي
د غزې تړانګه چې اوس د حماس د غیر مستقیمې واکمنۍ لاندې ده، د ټرمپ په لومړۍ دوره کې هم یوه مهمه موضوع وه.
ټرمپ په ښکاره ډول د حماس او نورو فلسطیني ډلو په اړه منفي دریځ درلود او د هغوی پر وړاندې یې سخت دریځ غوره کړی و.
د حماس ډله چې د اسراییل د نیواک پر وړاندې مقاومت کوي، د ټرمپ له خوا د یو ترهګر سازمان په توګه کتل شوې وه.
د راتلونکې پالیسۍ احتمالي اقدامات
د ټرمپ په دویمه دوره کې د غزې په اړه د هغه احتمالي پالیسي په لاندې ډول وي:
•د اسراییل ملاتړ زیاتول چې د حماس پر وړاندې عملیات وکړي:
ټرمپ به احتمالاً اسراییل ته زیات ملاتړ ورکړي ترڅو د حماس او نورو وسلهوالو ډلو پر وړاندې خپل عملیات زیات کړي.
دا کار به د غزې په سیمه کې د جګړې د زیاتېدو سبب شي.
•د بشري مرستو محدودول:
ټرمپ به ممکن د غزې د خلکو لپاره د امریکا له خوا د ورکړل کېدونکو بشري مرستو په اړه سخت دریځ غوره کړي. دا مرستې به یا محدودې کړي او یا به یې هغه ادارې ته ورکړي چې په غزه کې د امریکا د ګټو ساتنه کوي.
•د حماس پر ضد اقتصادي او سیاسي فشارونه:
که ټرمپ خپله دویمه دوره واکمني پیلوي نو د حماس پر ضد به اقتصادي او سیاسي فشارونه زیات کړي ترڅو هغوی د خپل سیاسي دریځ څخه په شا شي.
دې کېدی شي په نړۍواله کچه د حماس پر ضد بندیزونه او محدودیتونه شامل وي.
۳. د لبنان په اړه د ټرمپ احتمالي پالیسي
لبنان د منځني ختیځ یو مهم او له کړکېچ څخه ډک هیواد دی، چې د ایران د ملاتړ لرونکې ډله حزب الله په کې مهم نفوذ لري.
ټرمپ د خپلې لومړۍ دورې په اوږدو کې حزب الله د ترهګرې ډلې په توګه اعلان کړ او د لبنان پر دولت یې فشار راوړ چې د دې ډلې فعالیت محدود کړي.
د دې سربېره، هغه د لبنان اقتصادي او سیاسي وضعیت ته دومره پاملرنه ونه کړه.
د راتلونکې پالیسي احتمالي اقدامات
که ټرمپ بیا واک ته ورسي، نو داسې تمه ده چې د لبنان په اړه به یې پالیسي په لاندې ډول وي:
•د حزب الله پر وړاندې د سخت دریځ لا متشدد کول:
ټرمپ کېدی شي د حزب الله پر ضد نوره هم د سخت دریځه پالیسي غوره کړي، چې د دې ډلې د کمزوري کولو لپاره د لبنان پر حکومت او نړۍوالو ادارو فشار راوړي.
•د لبنان حکومت ته د اقتصادي او سیاسي مرستو محدودول:
ټرمپ ممکن د لبنان په سیاسي او اقتصادي چارو کې مداخله محدوده کړي او په دې شرطونو مرسته وکړي چې لبنان د حزب الله ملاتړ نه کوي.
•د اسراییل او لبنان د اړیکو په اړه پرمختګ ته زمینه برابرول:
ټرمپ به ممکن د اسراییل او لبنان تر منځ د اړیکو د عادي کولو لپاره هم هڅې وکړي، لکه څنګه یې چې د ابراهیم تړونونو په چوکاټ کې ځینې عربي هېوادونه د اسراېیل سره په اړیکو کې راوستل.
۴. د منځني ختیځ لپاره د ټرمپ عمومي ستراتیژي
د ټرمپ لپاره د منځني ختیځ پالیسي په ټوله کې په درېیو اساسي محورونو ولاړه ده:
د ایران د نفوذ مخنیوی، د اسراییل د ملاتړ زیاتوالی او د امریکا اقتصادي او پوځي ګټې. د دې ستراتیژۍ په رڼا کې ټرمپ د سیمې له هېوادونو سره خپلې اړیکې د دې هدف لپاره جوړوي ترڅو د امریکا ملي ګټې په منځني ختیځ کې خوندي کړي.
د ایران د نفوذ مخنیوی
ټرمپ به د خپلې راتلونکې پالیسۍ په توګه په سیمه کې د ایران نفوذ کمزوري کولو لپاره هر اړخیزې هڅې وکړي.
د ایران پوځي فعالیتونه او د هغه ملاتړي سازمانونه؛ لکه حزب الله او حماس به تر زیات فشار لاندې راوستل شي.
د اسراییل سره نږدې اړیکې
ټرمپ به اسراییل د یو ستراتېژیک متحد په توګه په پام کې ونیسي او د اسراییل د امنیت د تضمین لپاره به لا زیات ملاتړ ورکړي. هغه به د ابراهیم تړونونو لړۍ نوره هم پراخه کړي، چې د نورو عربي هېوادونو سره د اسراییل د اړیکو د عادي کولو یوه مهمه پروسه ګڼل کیږي.
د امریکا اقتصادي ګټې او د پوځي همکارۍ پراختیا
ټرمپ به د منځني ختیځ هېوادونو سره د اقتصادي او پوځي همکاریو پراختیا ته دوام ورکړي ترڅو امریکا ته اقتصادي ګټې او د سیمې هېوادونو ته امنیتي ملاتړ ورکړل شي.
دا کار به د سعودي عربستان او متحده عربي اماراتو په څېر هېوادونو سره د پوځي تړونونو له لارې وشي.
پایله
ټرمپ د منځني ختیځ لپاره یو محافظهکار او سخت دریځه سیاست لري، چې د اسراییل ملاتړ، د ایران د نفوذ مخنیوی او د امریکا اقتصادي ګټې یې اساسي برخې دي.
د فلسطین او لبنان په اړه یې پالیسي د دې هېوادونو په چارو کې د امریکایي نفوذ زیاتولو او د خپلو ستراتېژیکو ملګرو د ملاتړ پر محور څرخي.
د دې پالیسۍ پایلې د فلسطینیانو لپاره د ستونزو د زیاتېدو، د غزې او لبنان په امنیتي وضعیت کې د بدلونونو او د منځني ختیځ لپاره د امریکا د قوي حضور سره تړاو لري.
که ټرمپ خپله دویمه واکمنۍ په داسې مهال پیلوي چې د اوکراین او روسیې د جګړې سربېره په منځني ختیځ کې پراخ کړکېچ روان دي نو د منځني ختیځ په اړه د هغه پالیسي به د سیمې پر امنیت او سیاست په اوږدمهال کې پراخ اغېز ولري.
ټرمپ د خپلې ولسمشرۍ په لومړۍ دوره کې د کډوالو او د سرحداتو د امنیت په اړه سخت دریځ لاره او که هغه بیا واک ته ورسيږي، نو داسې ښکاري چې د کډوالۍ په برخه کې به نور هم محدودیتونه او سخت اقدامات ترسره کړي.
۱. د ټرمپ د سرحدي امنیت او کډوالو په اړه د پالیسیو عمومي لیدلوری
ټرمپ د امریکا د سرحدي امنیت او د ناقانونه کډوالو په اړه په ښکاره ډول محافظهکاره نظریات لري. هغه د خپلې ۲۰۱۶ټاکنیزې مبارزې پرمهال د جنوبي سرحد سره د دېوال جوړولو ژمنه وکړه او د خپلې ولسمشرۍ په لومړۍ دوره کې یې د دېوال په جوړولو او د سرحدي کنټرول په زیاتولو ټینګار وکړ.
د دېوال د جوړولو هدف دا و چې له جنوبي امریکا څخه د ناقانونه کډوالو راتګ، د مخدره توکو قاچاق او د انسانانو قاچاق مخنیوی وشي.
د ټرمپ د سرحدي امنیت پالیسي:
•د دېوال جوړول:
د ټرمپ د کمپاین یوه مهمه برخه په سرحدي دېوال کې پانګونه وه. هغه په دوامداره توګه د دېوال لپاره د کانګرس څخه بودیجه غوښتله ترڅو د ناقانونه کډوالو د راتګ مخه ونیسي.
•د صفر زغم پالیسي (Zero Tolerance Policy):
د دې پالیسۍ له مخې، هر څوک چې په ناقانونه توګه سرحد څخه امریکا ته واوړي، په عدلي ډول به یې څېړنه کېږي، چې په پایله کې د کډوالو د کورنیو غړو جلا کولو پېښې زیاتې شوې.
•د پناه غوښتونکو لپاره محدودیتونه:
د “ریمیین ان میکسیکو” پالیسۍ په ترڅ کې د پناه غوښتونکي خلکو څخه غوښتنه وشوه چې د خپلو قضیو د پروسس لپاره به په میکسیکو کې پاتې کېږي.
۲. د قانوني کډوالۍ محدودول او په کډوالو باندې نوي بندیزونه
ټرمپ په لومړۍ دوره کې یوازې ناقانونه کډوالۍ نه بلکې د قانوني کډوالۍ پر پالیسیو هم محدودیتونه ولګول.
هغه هڅه وکړه چې د هغو کسانو شمېر راکم کړي چې امریکا ته د کار، زده کړو، یا د کورنۍ پر بنسټ د وېزو له لارې راځي.
د ټرمپ حکومت د خاصو هېوادونو په ځانګړي ډول د اسلامي هېوادونو د وګړو پر راتګ باندې محدودیتونه ولګول، چې افغانستان، ایران، او سوریه هم په کې شامل وو.
۳. د افغانانو د تخلیې پروګرام او د هغو وضعیت په اړه د ټرمپ احتمالي پالیسي
د ۲۰۲۱ کال د اګست په میاشت کې د بایډن حکومت له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو د وتلو په ترڅ کې د افغانانو لپاره د تخلیې پروګرام پیل کړ.
د دې پروګرام له لارې په لسګونو زره افغانان امریکا ته راوستل شول، چې اکثره یې هغه کسان وو چې د امریکا له حکومت سره یې همکاري کړې وه او د طالبانو له خوا د ګواښ سره مخامخ وو.
هغوی ته ځانګړي وېزې (SIV) او یا بشري پناه (Humanitarian Parole) ورکړل شوی.
که څه هم د بایډن حکومت د دې افغانانو د پاتې کېدو لپاره موقت شرایط برابر کړل، خو د هغوی اوږدمهاله قانوني حالت په اړه روښانتیا لاهم نه وه ورکړل شوې.
که ټرمپ واک ته راشي، نو هغه افغانان چې د امریکا د تخلیې پروګرام له لارې راوستل شوي، د قانوني ستونزو او بیاکتنو سره مخامخ کېدلای شي؛ خو دا مهال په امریکا کې لویه برخه افغانانو د اسایلم پروسې پیل کړي، چې یوه کمه برخه یې نه ده منظور شوې.
په دې مساله کې باید یادونه وشي چې د امریکا د کډوالۍ مساله او په ځانګړي ډول د افغان کډوالو امریکا ته راوستل د یوه ځانګړي اکټ او کډوالۍ د قوانینو په اساس شوي دي؛ له دې امله د ټرمپ راتګ به په بشپړ ډول ونه شي کړی چې افغان کډوالو ته ستونزې ایجاد کړي؛ خو د محدودیتونو رامنځته کېدل ښايي یوه احتمالي مساله وي.
د ټرمپ احتمالي پالیسي:
که ټرمپ بیا ولسمشر شي، نو هغه به د کډوالۍ په پالیسۍ کې تغییرات راولي، چې ممکن لاندې اقدامات په کې شامل وي:
•د قانوني حالت بیاکتنه:
ټرمپ کېدی شي هغه افغانان چې د ځانګړو ویزو یا بشري پناه له لارې راوستل شوي، له سره وکتل شي.
هغه کسان چې د قانوني اقامت سندونه نه لري، احتمال شته چې د ځینو محدودیتونو له خطر سره مخ شي.
•د بشري پناه محدودیتونه:
ټرمپ کېدی شي د بشري پناه پروسه نوره هم پیچلې کړي، چې له امله یې هغه افغانان چې د موقتې ویزې یا بشري پناه لاندې دي، امریکا کې د پاتې کېدو لپاره اضافي ستونزې وزغمي.
•د خطرناکو کسانو د بېرته شړلو تګلاره:
که ټرمپ واک ته راشي، نو هغه به په احتمالي ډول د هغو افغانانو په اړه خاصه پالیسي غوره کړي چې په امنیتي اړخونو کې به یې زیات توجه کېږي، او ممکنه ده چې د هغوی د بېرته شړلو امکانات زیات کړي.
پایله
ټرمپ د کډوالو او سرحدي امنیت په اړه محافظهکاره او سخت دریځه پالیسي لري. که هغه بیا ولسمشر شي، نو د ناقانونه کډوالو او د سرحدي امنیت لپاره به یې پالیسي نوره هم سخته شي.
د ۲۰۲۱ کال د تخلیې پروګرام لاندې امریکا ته راوړل شوي افغانان چې د قانوني اقامت سندونه نه لري، د قانوني ننګونو او احتمالي شړلو له ګواښ سره مخامخ کېدلای شي.
د ټرمپ د کډوالۍ په پالیسۍ کې په زیات احتمال د افغان کډوالو په اړه یو ډول محدودیتونه او بیاکتنې شاملې وي او هغه کسان چې د امریکا قانوني او دایمي اقامت سندونه نه لري،له احتمالي ستونزو سره ښايي مخ شي.
د افغانستان او طالبانو په تړاو د ټرمپ د پالیسۍ شالید ته که وکتل شي نو جوته به شي چې په مختلفو پړاوونو کې یې تغیر کړی دی.
د ټرمپ د ولسمشرۍ په لومړۍ دوره کې لومړی د اسیا لپاره د هغه پالیسي د طالبانو او پاکستان په مطلق زیان و او بیا د دغې پالیسۍ نه تطبیقېدل او له طالبانو سره مذاکرات کول د افغاستان په تړاو د ټرمپ یوه کاملاً نوې او د افغانستان خلکو ته حیرانوونکې پالیسي وه.
وروسته له هغې چې په دوحه کې د امریکا او طالبانو تر منځ مذاکرات وشول او جمهوري دولت په مطلق ډول له دغو خبرو لرې وساتل شو او په پایله کې یې د افغانستان جمهوري نظام سقوط او طالبان واکمن شول ټرمپ بیا د بایډن ادارې په دغې کړنې توندې نیوکې وکړې.
هغه وویل چې د ده ادارې نه غوښتل چې له افغانستانه په دا ډول شرموونکې حالت ووځي او ده غوښتل چې باګرام وساتي.
ټرمپ څو ځله په خپلو کمپایني غونډو کې د باګرام د هوايي اډې یادونه کړې او ویلي یې دي چې اوس پکې چینایان اوسیږي.
همدا راز یې په افغانستان کې د پاتې امریکايي وسلو او وسایطو یادونه کړې ده، چې باید په اړه یې حساب وشي.
د ټرمپ ویناو، شالید او پخوانیو اظهاراتو ته په کتو د افغانستان په اړه د ټرمپ بهرنۍ پالیسي له څو مهمو محورونو څخه جوړه ده.
د هغه بهرنۍ پالیسي به احتمالاً د طالبانو پر وړاندې د سخت دریځ، سیمهییزه همکاري او اقتصادي فشارونو پر اساس وي.
ټرمپ به په خپله دویمه دوره کې طالبان تر فشار لاندې ونیسي چې یا نړۍوال معیارونه ومني، په ځانګړې توګه د بشري حقونو او د ښځو د حقونو په اړه او یا هم په سیمه کې د امریکا د ستراتیژیکو اهدافو بربنډ ملاتړ وکړي.
که څه هم طالبان په سیمه کې د امریکا د ستراتیژیکو اهدافو مخالفت نه کوي او په مرموزه بڼه یې ملاتړ کوي؛ خو له طالبانو سره د روسیې او چین نېږدې کېدل په امریکا کې د افغانستان په تړاو منفي ګونګوسې راپورته کړي دي.
ټرمپ به کله هم د افغانستان د راتلونکي لپاره سیمهییزه ملاتړ جلب نه کړي او د امنیتي ثبات لپاره پر سیمهییزه همکارۍ باور نه لري.
د ټرمپ لپاره لومړیتوبونه به د امریکا امنیتي ګټې وي، چې له افغانستان څخه د ترهګرۍ د بیا ظهور مخنیوی او د کډوالو او قاچاقو کنټرول پکې شامل دي.
له طالبانو سره د خبرو او یا محدود تعامل امکانات هم شته، خو په عمومي ډول، د ټرمپ پالیسي به له طالبانو سره د فشار او کنټرول پر محور ولاړه وي.
ټرمپ به په سیمه کې د امریکا د نفوذ لپاره سیمهییزه ستراتېژي او په سیمه کې د امریکا د امنیت ساتلو لپاره اوږدمهاله پلانونه هم ولري.
۱. د طالبانو پر وړاندې سخت دریځ او د فشار زیاتول
د ډونالډ ټرمپ سیاستونه چې هغه په ۲۰۱۶-۲۰۲۰ کې عملي کړل، د امریکا د ملي ګټو پر بنسټ د فشار راوستلو په برخه کې قوي وو.
که څه هم چې په ۲۰۲۰ کال کې په دوحه کې د طالبانو او امریکا تر منځ د سولې توافق وشو، بیا هم په افغانستان کې امنیتي وضعیت کمزوری شو او د پاکستان په مرسته طالبان غښتلي شول؛ خو دا ځل دا امکان شته چې ټرمپ د طالبانو پر حکومت نظامي او اقتصادي فشارونه زیات کړي. دا به تر ډېره د طالبانو له لوري د بشري حقونو او په ځانګړي توګه د ښځو او لږکیو د حقوقو د نقض په پار وي؛ خو تر شا یې د پټ تعامل څرکونه هم لیدل کیږي.
۲. له طالبانو سره محدود تعامل
که څه هم ټرمپ به له طالبانو سره مستقیماً تعامل کولو ته ډیر لیوال نه وي، خو هغه ممکن له طالبانو سره د محدودو مذاکراتو او خبرو ملاتړ وکړي ترڅو طالبان وهڅوي چې په نړۍواله کچه د مشروعیت ترلاسه کولو لپاره بدلونونه رامنځته کړي.
د طالبانو څخه د نړۍوالې ټولنې مهمه غوښتنه د ترهګرۍ ضد ژمنې دي او امکان لري چې ټرمپ طالبان د خپلو ژمنو د پلي کولو لپاره تر فشار لاندې ونیسي.
۳. اقتصادي بندیزونه او مالي فشارونه
د طالبانو حکومت له پرلهپسې اقتصادي ستونزو سره مخ دی. ټرمپ به د دې اقتصادي ستونزو څخه د یوې وسیلې په توګه کار واخلي.
د امریکا او نړۍوال بانک له خوا د افغانستان د شتمنیو کنګل ساتل او د طالبانو پر مشرانو د سفر بندیزونه به احتمالا پر خپل ځای پاتې وي او ممکن نور بندیزونه هم پلي شي.
د ډالرو د اونیزو بستو پر لېږد هم ښايي بندیز ولګیږي چې له امله به یې د طالبانو حکومت اقتصادي زیان وویني.
۴. د افغانستان د راتلونکي لپاره اوږدمهاله پلان
که څه هم ټرمپ د امریکا د نظامي شتون د کمولو لپاره هڅې کړې دي، خو هغه به د افغانستان په اړه یو اوږدمهاله امنیتي پلان ولري.
دا پلان به تر ډېره په سیمهییز امنیتي ثبات او د ترهګرۍ پر ضد جګړه متمرکز وي. ټرمپ شاید د افغانستان څخه د کډوالو مخنیوي، د نشهیي توکو د قاچاق کنټرول او د ترهګرو ډلو لکه داعش او القاعده د بیا ظهور مخنیوي لپاره اقدام وکړي.
۶. په افغانستان کې د بشري حقونو وضعیت
ټرمپ به احتمالاً د طالبانو په حکومت کې د بشري حقونو او ښځو د حقونو په اړه جدي دریځ غوره کړي.
هغه به هڅه وکړي چې د نړۍوالې ټولنې په مرسته طالبان وهڅوي چې نړۍوال معیارونه ومني او خپل سیاستونه اصلاح کړي.
پایله
د ډونالډ ټرمپ سیاستونه به په دوو برخو ویشل شوي وي؛ یو له طالبانو سره سخت دریځ او اقتصادي فشارونه او بل له طالبانو سره د محدودو تعاملاتو او خبرو اترو امکانات.
ټرمپ به هڅه وکړي چې طالبان د نړۍوالو قوانینو او معیارونو منلو ته اړ کړي، ترڅو افغانستان د ترهګرۍ په مرکز بدل نهشي او د امریکا ملي ګټې خوندي وساتل شي.
