ځايي اوسېدونکي: د لغمان مرکز اړوند علي خېلو سیمه کې په یوه کور کې چاودنه شوې ده

د لغمان مرکز مهترلام ښار د علي خېلو سیمې ځینو اوسېدونکو افغانستان انټرنشنل ته وویل، نن شنبه غرمه شاوخوا یوه نیمه بجه په یوه کور کې چاودنه شوې او یو کس پکې وژل شوی دی.

د لغمان مرکز مهترلام ښار د علي خېلو سیمې ځینو اوسېدونکو افغانستان انټرنشنل ته وویل، نن شنبه غرمه شاوخوا یوه نیمه بجه په یوه کور کې چاودنه شوې او یو کس پکې وژل شوی دی.
تر لاسه شوي انځورونه ښيي چې د چاودنې له امله د کور ودانۍ ته هم زیان اوښتی.
افغانستان انټرنشنل ته رسېدلو انځورونو کې د چاودنې په ځای کې وینې ښکاري.
ځايي خلک وايي، په دې پېښه کې د کور یو کس چې فیصل نومېږي وژل شوی دی.
طالبانو د چاودنې په هکله څه نه دي ویلي، خو له پېښې وروسته یې د علي خېلو په سیمه کې درې تنه پخواني نظامیان نیولي دي.
د طالبانو سرچینې وايي، دغه پخواني نظامیان د وروستۍ چاودنې په تړاو نیولي دي او د څېړونو په موخه یې عدلي او قضايي اورګانونو ته معرفي شوي.
ددې نیول شو پخوانیو نظامیانو انځورونه افغانستان انټرنشنل ترلاسه کړي دي.
د نیول شو پخوانیو نظامیانو کورنۍ غړي وايي چې دا کسان بې ګناه دي او د چاودنې له پیښې سره هېڅ تړاو نه لري.
دوی زیاتوي په دې وروستیو کې پخوانیو نظامیانو د نیولو پیښې زیاتې شوي دي.

په لغمان کې ځايي سرچېنو افغانستان انټرنشنل ته وویل، په تېر حکومت کې د لغمان په دولت شاه ولسوالۍ کې د سیمه ییزو پولیسو قومندان عبدالرشید د طالبانو د استخباراتو له خوا نیول شوی دی. سرچینې وايي، ځايي طالبانو عبدالرشید پر یوې پوستې په برید کې په لاس لرلو تورن کړی دی.
په لغمان کې ځايي سرچینو نن شنبې «د لړم۲۶مه» افغانستان انټرنشنل ته وویل، عبدالرشید نن سهار د دولت شاه ولسوالۍ په نیل خان فراشغان کلي کې د طالبانو استخباراتو نیولی دی.
تر اوسه طالبانو د دې سیمه ییز قومندان د نیولو په اړه څه نه دي ویلي.
عبدالرشید ته نژدې سرچینې وايي، هغه د طالب مخالفې کومې ډلې سره اړیکه نه درلوده او د یو عام وګړي په توکه یې ژوند کاوه.
دوی زیاتوي، د طالبانو استخباراتو عبدالرشید تر نیولو کېدو وروسته له دولت شاه ولسوالۍ څخه د مرکز مهترلام مرکزي زندان ته انتقال کړی دی.
په لغمان کې د لړم په لومړیو ورځو کې هم طالبانو د تېر حکومت درې نظامیان نیولي دي.
په دې کسانو کې د لغمان دولت شاه لسوالۍ د سیمه ییزو پولیسو پخوانی ټیم لیډر محمد اقبال هېواد هم شامل وه.
د دې پخوانو نظامیانو له نیول کېدو شاوخوا دوه اونۍ تېریږي خو تر اوسه هم د دوی د نیول کېدو د علت او محکمې ته د هغوي د وړاندې کولو په اړه کوم خبر نشته.
د ځینو نیول شوو کسانو د کورنۍ غړي وايي، طالبان ورته نه د مدافع وکېلانو د نیولو حق ورکوي او نه هم د نیول کېدو د علت په اړه ورته معلومات ورکوي.
د بشري حقونو نړیوالو سازمانونو په افغانستان کې د طالبانو له خوا د پخوانيو نظامیانو نیولو دوام په اړه اندېښنې ښودلې دي.
د روان کال «د وري ۲مه» سرچینو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وویل ، چې د ننګرهار زندان کې ۲۳۱ د پخواني جمهوري نظام سرتېري او استخباراتي کارکوونکي زندانیان دي؛ خو تر اوسه د طالبانو محکمې ته نه دي وړاندې شوي.
که څه هم د طالبانو واکمنېدو په درشل کې ملا هبت الله خپلو مخالفانو ته ټولبښنه وکړه، خو بیا هم وخت نا وخت د پخواني نظام کارمنان په تېره نظامیان په مرموز ډول وژل کېږي او یا هم د دې ډلې په زندانونو کې شکنجه او ځینې وخت وژل کېږي.

د طالبانو د بلخ مرستیال والي نورالهادي ابوادريس وايي، افغان او چينایي سوداګر غواړي په ګډه د ۲۰۰ ميليونه امريکایي ډالرو په ارزښت د سيمټو فابريکه جوړه کړي. طالبان وايي، دغه فابريکه به په کال کې د یو ميليون ټنه سيمټو د توليد وړتیا ولري.
په بلخ کې د طالبانو تر واک لاندي ملي ټلویزيون د شنبې په ورځ د دې فابرېکې د جوړېدو اړوند د طالبانو د مرستيال والي، افغان او چينایي سوداګرو د لیدنې خبر ورکړ.
د طالبانو د بلخ مرستیال والي ويلي، چې د همدې فابرېکې په جوړېدو سره به د شمالي ولایتونو د سيمټو اړتيا پوره او د اقتصاد په برخه کې به د پرمختګ یو بل ګام وي.
نوموړي ویلي، چې په دې فابريکه کې به شاوخوا زر کسانو ته د کار زمينه برابره شي.
افغان او چينایي سوداګر دغه فابريکه پر شاوخوا ۳ سوه جريبه ځمکه جوړوي.
په افغانستان کې د طالبانو له واکمنېدو وروسته دغه ډلې له چينايي چارواکو او سوداګرو سره اړيکي پراخي کړي دي.
چينايي سوداګرو د کانونو، نفتو، ګازو، معدني کاڼو او نوور ورته پروژو کې قرار دادونه تر لاسه کړي او لا هم په بېلابيلو برخو کې پانګونې ته لېوالتيا ښوي.

د کاناډا د سرحدي خدماتو اداره وايي ۱۹ کډوالو چې د پنا اخیستو غوښتنلیکونه یې رد شوي و افغانستان ته لېږلي دي. دغې ادارې ویلي چې دوی په خپله خوښه خپل هېواد ته ستانه شوي دي او بېرته لېږلو یې کوم امنیتي دلیل نه درلود.
د کاناډا سرحدی خدماتو د شنبې په ورځ وویل چې هیڅ یو افغان له کاناډا د امنیت یا خوندیتوب اندېښنو له امله نه دی ایستل شوی او دوی په خپله خوښه له دې هېواده وتلي دي.
دغې ادارې د "شخصي حریم مسایلو" له امله د نورو جزیاتو ورکولو څخه ډډه وکړه.
دغه ستنول د ۱۹۹۴ کال د پرېکړې خلاف دي چې د افغانانو لپاره په پام کې نیول شوې ده.
د کډوالو د نه ستنیدو لنډمهاله پرېکړه په بحراني حالتونو کې خپلو هېوادونو ته د کډوالو جبري ایستل ودروي چې پکې بشري ناروین او جګړه روانه وي.
دغه حکم کډوالو ته اجازه ورکوي چې په کوربه هېواد کې تر هغه وخته پاتې شي چې په خپلو هېوادونو کې یې وضعیت ښه شي.
د افغانانو لپاره، دا حکم له ۱۹۹۴ کال راهیسې عملي کېږي او یوازې مجرم کسانو باندې دا حکم نه عملي کېږي.
د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنېټ په کاناډا غږ کړی چې په هېواد کې ټولو افغان کډوالو میرمنو ته پناه ورکړي.
هغه ټینګار وکړ، چې په افغانستان کې د ښځو او نجونو وضعیت "ډېر خطرناک" دی او د طالبانو په رژیم کې پر هغوی سخت فشار راوړل شوی دی.
د کډوالو ایستلو د هغو کارپوهانو اندیښنې راپارولې دي، چې باوري دي افغانان په خپله خوښه نه دي راستانه شوي او د اقتصادي یا ټولنیزو فشارونو له امله له کاناډا څخه وتلو ته اړ شوي دي.

د طالبانو د امر بالمعروف او نهې له منکر وزارت وايي چې د غزني مرکز او قرباغ باغ ولسوالۍ کې یې څلور کوډګر نیولي او عدلي او قضايي ارګانونو ته معرفي کړي دي.
د طالبانو د امر بالمعروف او نهې له منکر وزارت نن شنبې «د لړم۲۶مه» په خواله رسنۍ اېکس کې لیکلي، چې دغو کوډګرو له کلونو راهیسې کوډې کولې او د «د لسګونو کورنیو په منځ کې یې نفاق اچولې و او شخړې یې جوړې کړي دي.»
طالبانو د دغو نیول شویو څلورو تنو کوډګرو نومونه نه دي یاد کړي.
د طالبانو د بیا ځلي واک ته رسېدو سره دغې ډلې د افغانستان په بېلابېلو ولایتونو کې تعویذګر او کوډګر نیولي دي.
د طالبانو امر بالمعروف او نهې له منکر وزارت وايي، چې کوډې او جادو په اسلام کې ناروا دي.
دغه وزارت په کابل او ولایتونو کې خپلو کارمنانو ته لارښوونه کړې ده، چې کوډګر ونیسي او د قانون منګولو ته یې وسپاري.

د طالبانو ټولګټو وزارت د شنبې په ورځ ويلي، چې د پټلۍ ادارې د مرستیال محمد اسحاق صاحبزاده په مشرۍ يو پلاوی د ريلي همکاريو د پراختيا لپاره ایران ته لاړ. طالبان وايي، د دوی پلاوی به د ایران د پټلۍ له مسوولينو سره د خواف – هرات پټلۍ له لارې د انتقالاتو پر زياتوالي خبرې وکړي.
طالبانو په اعلاميه کې زياته کړې، چې د دوی پلاوی د ایران په رسمي بلنه تللی او پر پټلۍ د سوداګرۍ د انتقالاتو او د دوه اړخيزو همکاريو پر زياتېدو به له ایراني چارواکو سره خبرې وکړي.
د طالب پلاوي تر دې سفر نږدې درې اونۍ مخکې د افغانستان په چارو کې د ایران د لارې او ښارسازۍ د وزیر ځانګړی استازي شفيع ويلي و، چې، د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګریزو توکو ترڅنګ به د سپرلۍ لېږدولو اورګاډی هم پیلوي.
د افغانستان او ایران ترمنځ دا مهال د خواف -هرات له لارې د سوداګريزو توکو انتقال جريان لري.
د هرات له خواف اوس د ایران له لارې هم ترکیې ته د افغانستان سوداګریز توکي په اورګاډي کې لېږدول کېږي.
طالبانو په واکمنېدو سره د پټلۍ له لارې د سوداګرۍ پراخولو هڅې ګړندۍ کړې دي او اوس له څو هېوادونو سره له دې لارې راکړه ورکړه کوي.
د طالبانو ټولګټو چارو وزارت وایي، په تېر۱۴۰۲ لمریز کال کې یې د پټلۍ له لارې څلور اعشاریه یو میلیون متریک ټنه توکي لېږدولي دي.
د دغه وزارت د شمېرو له مخې، دا انتقالات د حیرتان، تورغونډۍ، اقینې او هرات خواف پټلیو له لارې شوې دي.
