پخوانی لوی څارنوال: تېر کال مو په خپګان، تیاره، ظلم او نا امیدۍ کې تېر کړ

د هېواد پخوانی لوی څارنوال فرید حمیدي وايي، په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ پر مهال د اوښتو زیانونو جبران کول به څو لسیزې وخت ونیسي.

د هېواد پخوانی لوی څارنوال فرید حمیدي وايي، په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ پر مهال د اوښتو زیانونو جبران کول به څو لسیزې وخت ونیسي.
هغه د نوي میلادي کال په مناسبت په یوه پیغام کې وویل، چې «۲۰۲۴ کال زما د ګران وطن لپاره د ۲۰۲۰ کال په څېر له غمونو، تورو ظلمونو او نا امیدیو ډک کال و.»
حمیدي د چهارشنبې په ورځ پر اېکس پاڼې لیکلي چې «په هېواد کې نامسوله واکمنې ډلې وخت ودراوه او تاریخ یې شاته کړ.»
هغه د ښځو او نجونو پر مخ د ښوونځیو او پوهنتونونو تړل کېدو، له عامه ډګر څخه د ښځو اېستلو، او له دفترونو د متخصصینو او کارپوهانو د لرې کولو په ګډون د طالبانو محدودیتونو او کړنو ته اشاره وکړه او زیاته یې کړه، چې دا کړنې د شاته پاتې کېدو نښه ده.
د هېواد پخواني لوی څارنوال د "قوانينو او قانوني مقرراتو لغوه کول، د ملي امنيتي او دفاعي بنسټونو له منځه وړل، او غير مسووله قوماندانانو ته د وفادارو ملېشو رامنځته کولو" ته هم اشاره وکړه او ويې ويل: "د ظالمانه او غير اسلامي مالياتي پاليسۍ پلي کول، د مختلفو توکمونو پر وړاندې سیسټماتیک تبعیض او د بشري حقونو سخت نقض» د طالبانو د واکمنۍ بله پایله ده.
حمیدي دغه راز د طالبانو د واکمنۍ پرمهال بې عدالتیو، ښکاره او بې حسابه فساد او د عامه منابعو د لوټلو ګواښونو یادونه هم وکړه او ویې ويل، چې دا مسايل به د افغانانو لپاره نه جبرانېدونکي ګوزارونه وکړي.
هغه د اندېښنې په څرګندولو سره وويل، چې د دغې ډلې له واکمنۍ مخکې وخت ته بېرته ستنېدو لپاره به لسیزې وخت ونیسي.


د بلخ پخوانی والي عطا محمد نور چې په پکتیکا ولایت کې د پاکستاني پوځيان برید ته غلی و، د ایران د سپاه پاسداران د قدس ځواکونو د پخواني قوماندان قاسم سلیماني د مړینې د پنځم تلین په اړه خواشیني څرګنده کړه.
نوموړي په خپل اېکس کې لیکلي، چې د سلیماني مړینه د ایران او د اسلامي نړۍ لپاره نه جبرانېدونکې ضایعه ده.
د هغه دغه پیغام تر هغه وروسته له پراخو غبرګونونو سره مخ شو، چې څو ورځې وړاندې پاکستاني پوځیان د پکتیکا ولایت په برمل ولسوالۍ د برید په ترڅ کې لسګونو ملکي کسانو ته مرګژوبله واړوله او عطا محمد نور پرې هېڅ ډول غبرګون و نه ښوده.
نیوکه کوونکو ښاغلی نور پردي پاله کس بللی او وایي، چې د افغانستان مسایلو ته په قومي او سمتي سترګه ګوري.
نور په خپل پیغام کې قاسم سلیماني ته د شهید کلمه کارولې او ویلي یې دي: «په ډیرې خواشینۍ سره د زړونو د سردار او د مقاومت د بنسټګر حاجي قاسم سلیماني د شهادت د پنځم تلین په مناسبت د ایران مشرتابه او ستر ملت او د هغه کورنۍ ته د تسلیت مراتب وړاندې کوم.»
د نوموړي د دغه پیغام په غبرګون د ولسي جرګې پخواني غړي کمال ناصر اصولي له افغانستان انټرنشنل - پښتو سره په خبرو کې وویل، چې د افغانستان ځیني څېرې له تېرو پنځوسو کلونو راهیسې د یو شمېر ګاونډیو هېوادونو له استخباراتو سره کار کوي.
د نوموړي په وینا، په افغانستان کې چې نظامونه استحکام پیدا کوي بیا یادې څېرې د خپلو نظامونو په وړاندې غږ پورته کوي او ان د دوی لپاره د افغانستان ملي مسایل یو ډول تجارت برېښي.
ښاغلی اصولي زیاتوي، هغه کسان چې د ګاونډيانو د ګټو لپاره کار کوي هېڅکله نه غواړي د افغانستان د ملي مسایلو په اړه غږ پورته کړي.
دا په داسې حال کې ده، پاکستاني پوځیانو د تېرې اونۍ د سې شنبه په شپه د پکتیکا ولایت په برمل ولسوالۍ کې د جټ الوتکو هوايي بريد وکړ، چې د طالبانو په وینا په دغه بريد کې وزیرستاني بې ځایه شوي په نښه شوي او ۴۶ ملکي کسان په کې وژل شوي دي.
پاکستان ادعا کوي، چې په دغو بریدونو کې یې «مشکوک ترهګر» وژلي دي.
طالبانو بیا د پاکستان د دغو بریدونو په غبرګون د شنبې په ورځ له خوست او پکتیکا ولایتونو څخه د پښتونخوا په شمالي وزیرستان او کورمه کې د پاکستاني لوري په پوستو بریدونه وکړل.
راپورونه وایي، چې په دې بریدونو کې یو پاکستانی سرتېری وژل شوی او اوه نور ټپیان شوي دي.

د پاکستان دفاع وزیر خواجه اصف وايي، چې طالبانو له سرحدي سیمو څخه د تحریک طالبان پاکستان د شړلو لپاره د لس میلیارده روپۍ غوښتنه کړې وه.
نوموړي له طالب چارواکو غوښتي و، چې پاکستان ته د وسله والو د نه ستنېدو ضمانت ورکړي، خو یادې ډلې مثبت ځواب ور نه کړ.
د جیو نیوز ټلویزیون مشهور ویاند حامد میر چې تل یې د طالبانو پر ضد سختې او انتقادي څرګندونې کړي دي، د چهارشنبې په ورځ له ښاغلي اصف سره د خپلې مرکې یوه برخه خپره کړه.
د پاکستان د دفاع وزیر وویل: « وروسته له دې چې طالبان واک ته ورسېدل، زه افغانستان ته لاړم او د طالبانو له دفاع وزیر او د هغوی له نورو مشرانو سره مې وکتل. ما دوی ته وویل چې که ترهګر متوقف نه شي، موږ به اقدام وکړو او باید وروسته شکایت ونه کړي."
پاکستان له درېیو کلونو راهیسې لږ تر لږه دوه ځله د افغانستان سرحدي سیمې بمبار کړې دي.
دغه هېواد ویلي، چې د بریدونو موخه د تحریک طالبان پاکستان غړي دي چې په دغو سیمو کې پناه ځایونه لري.
په تازه پېښه کې د پاکستان پوځ د پکتیکا په برمل ولسوالۍ برید وکړ، چې په ترڅ کې یې لږ تر لږه ۴۸ کسان وژل شوي دي.
طالبانو ادعا کړې، چې په دغه برید کې د ماشومانو او ښځو په ګډون ملکي وګړو ته مرګ ژوبله اوښتې ده، خو پاکستاني چارواکي بیا ادعا کوي، چې د تحریک طالبان پاکستان مشران په نښه شوي دي.
پاکستان له طالبانو غوښتي چې پاکستاني وسله والو ته اجازه ورنه کړي، چې په سرحدي سیمو کې فعالیت وکړي او پر پاکستاني ځواکونو بریدونه وکړي.
په دې مرکه کې خواجه اصف ادعا کړې، چې طالبانو "بل ځای ته د پاکستان د تحریک طالبان د غړو د لېږدولو لپاره د لس میلیارده روپیو غوښتنه کړې وه."
تر دې مخکې داسې راپورونه خپاره شوي وو، چې طالبان پلان لري څو د ټي ټي پي غړي شمالي افغانستان ته انتقال کړي، خو دې ډلې په شمال کې د پاتې کېدو لپاره کومه لېوالتیا نه ده ښودلې.
دغه لوړپوړي پاکستاني چارواکي وویل، چې د پاکستان امنیت د بهرنیو ګواښونو په پرتله داخلي ګواښونه زیات ګواښي.
نوموړي د دغه هېواد پر پخواني لومړي وزیر عمران خان تور پورې کړ، چې په خېبر پښتونخوا کې یې د تحریک طالبان پاکستان تر څلوېښت زره ډېر غړي مېشت کړي دي.
نوموړي د خپل هېواد د توغندیز پروګرام پر وړاندې د امريکا وروستي بنديزونه ناسم وبلل او ويې ويل، هغه څوک چې په غزه کې د نسل وژنې لامل کېږي، د پاکستان پر ضد د لاريون حق نه لري.
امریکا د پاکستان د بالسټیک توغندیو د پراختیا په پروګرام کې د لاس لرلو په خاطر پر څو پاکستاني کمپنیو او بنسټونو بندیزونه لګولي دي.
د دغه هېواد په اند، اسلام اباد د دغو توغندیو د جوړولو لپاره هېڅ توجیه نه لري، چې د امریکا امنیت له ګواښ سره مخ کړي.

د مقاومت جبهې ادعا کړې ده، چې د تخار ولایت د چال ولسوالۍ د شهرستان په ودانۍ د برید په پایله کې درېیو طالبانو ته مرګژوبله اړولې ده.
دغې جبهې د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، دا عملیات چې د مرغومې په ۱۱مه ترسره شوي، له امله یې یو طالب وژل شوی او دوه نور ټپيان دي.
د خبرپاڼې له مخې، د یادې جبهې جنګیالیو دغه برید تېره شپه د چال ولسوالۍ د امنیه قوماندانۍ په ودانۍ کې د طالبانو پر کاروان کړی دی.
د مقاومت جبهه ادعا کوي، چې په برید کې یې د دوښمن دوه عرادې موټر هم تخریب کړي دي.
د یادې جبهې په خبره، په دغه برید کې ملکي خلکو او د جبهې ځواکونو ته کوم زیان نه دی اوښتی.
دا په داسې حال کې ده، چې د مقاومت جبهې د بهرنیو اړیکو مسوول د سې شنبه په ورځ ادعا وکړه، چې دغې جبهې په ۲۰۲۴ کال کې د افغانستان په بېلابېلو ولایتونو کې د طالبانو پر ضد تر ۳۸۰ ډېر بریالي عملیات کړي دي.
علي میثم نظري وویل، چې په دغو بریدونو کې تر ۵۰۰ زیات طالبان وژل شوي یا ټپیان شوي دي.
طالبانو هېڅکله د مقاومت او ازادۍ جبهو د بریدونو په اړه کوم غبرګون نه دی ښودلی.

د ازادۍ جبهې د سیاسي کمېټې مشر وايي، چې د دغې جبهې له جوړېدو راهیسې پر طالبانو ۳۴۸ بریدونه شوي، چې په پایله کې یې ۸۶۴ طالبان وژل شوي او ۸۹۴ نور ټپیان شوي دي.
داوود ناجي وویل، چې د طالبانو پر وړاندې د ازادۍ جبهې بریدونه به په ۲۰۲۵ کال هم په ډېر قوت سره دوام وکړي.
داوود ناجي د چهارشنبې په ورځ (د مرغمې ۱۲مه) پر خپل اېکس لیکلي، چې په ۲۰۲۴ کال کې د طالبانو پر وړاندې د ازادۍ جبهې د بریدونو کچه له جغرافیوي اړخه پراخه شوې او دا لړۍ به په نوي کال کې هم په شدت سره دوام وکړي.
د افغانستان د ازادۍ جبهې د سياسي کمېټې مشر ليکلي، چې په تېرو درېيو کلونو کې د طالب ځواکونو سربېره، د ازادۍ جبهې په بريدونو کې د عبدالله عمري، فضل الدين عثماني او زرين ګجر په نومونو درې طالب قوماندانان هم وژل شوي دي.
هغه ټینګار کړی، چې د ازادۍ جبهې د کابل، پروان، پنجشیر، کاپیسا، کندهار، هرات، بغلان، بلخ، لغمان، فاریاب، کندوز، بدخشان او تخار په ګډون په ۱۳ ولایتونو کې د طالبانو پر ضد هدفي عملیات کړي دي.
ښاغلي ناجي څرګنده کړه، چې د افغانستان د ازادۍ جبهه به د ازادۍ تر لاسته راوړلو او خلکو ته د اساسي حقونو تر ترلاسه کولو پورې خپلې مبارزې ته دوام ورکړي.
د ملګرو ملتو سرمنشي د ۱۴۰۳ کال د وږي په میاشت کې وویل، چې د ازادۍ او د مقاومت جبهو په ګډون د طالبانو ضد جبهې د طالبانو پر ضد ۷۳ بریدونه کړي دي. په دغه راپور کې راغلي، چې د ۲۰۲۴ کال د مې له ۱۴مې څخه د جولای تر ۳۱مې پورې په افغانستان کې دوه زره او ۱۲۷ امنیتي پېښې ثبت شوي، چې د تېر کال د همدې مودې په پرتله ۵۳ سلنه زیاتوالی ښيي.
په ۱۴۰۲ کال کې طالبانو د پروان په سویلي سالنګ کې د ازادۍ جبهې یو جګپوړی قومندان اکمل امیر وواژه.
اکمل امیر له طالبانو سره په جګړه کې ووژل شو او د هغه د مړینې خبر پراخ غبرګونونه راوپارول.

طالبانو په پکتیا او کندوز ولایتونو کې د غلا او له کور څخه د تېښتې په تور د یوې ښځې په ګډون ۴ کسان په عام محضر کې په دورو وهلي دي.
د طالبانو تر واک لاندې سترې محکمې د دوو جلا - جلا خبرپاڼو په خپرولو سره ویلي، چې یادې ډلې په پکتیا کې دوه کسان د غلا په تور د دوه - دوه کاله تنفیذي بند ترڅنګ په ۳۹ - ۳۹ دورو تعزیري سزا محکوم کړي و.
اخوا، د دغې ډلې په یوې جلا خبرپاڼه کې راغلي، چې طالبانو د کندوز ولایت په کلای ذال ولسوالۍ کې د یوې ښځې په ګډون دوه کسان له کور څخه د تېښتې په تور په دورو وهلي دي.
د خبرپاڼې پربنسټ، یاد کسان بیا د څلور - څلور میاشتو تنفیذي بند ترڅنګ په ۲۵ - ۲۵ دورو تعزیري سزا محکوم شوي و.
که څه هم په خبرپاڼه کې په پکتیا ولایت کې د مجازات شویو کسانو د هویت په اړه څه نه دي ویل شوي، خو ویل کېږي چې دغه کسان د طالبانو د سترې محکمې د مقام له تایيد وروسته مجازات شوي دي.
طالبانو د ۲۰۲۵ کال له پیلېدو سره سم یاد شمېر کسان په داسې حال کې په دورو وهلي دي، چې دغې ډلې تېر کال د لسګونو ښځو په ګډون کابو ۵۸۳ کسان په دورو وهلي و.
نامشروع اړیکې، له کور څخه تېښته، بداخلاقي، زنا، لواطت، غلا، رشوت، جعل کاري، د شرابو کار و بار او فرېبکاري هغه جرمونه دي، چې تورن کسان پرې د طالبانو له خوا مجازات کېږي.
د دې ډلې سترې محکمې په وار - وار ویلي، دوی په عام محضر کې خلکو ته ځکه سزاګانې ورکوي، چې ننداره کوونکو ته د «عبرت» سبب وګرځي او په افغانستان کې د جرمونو د مخنیوي لپاره د داسې سزاګانو ورکول اړین دي.
د بشري حقونو نړۍوال بنسټونه بیا د طالبانو دغه کړنه د بشري حقونو د قوانینو نقض بولي او طالبانو څخه غواړي، چې په عام کې د خلکو له بدني سزاوو لاس واخلي.