سریلانکا کې دوه افغان مساپر د «جعلي پاسپورټونو» په تور نیول شوي

سریلانکايي رسنۍ وايي، دوه افغان مساپر چې غوښتل یې د «جعلي پاسپورتونو» په وسیله سریلانکا ته ننوځي، نن سهار (د جنوري۲۰مه) د بندرانيکي نړیوال هوايي ډګر د مهاجرت برخې مامورانو نیولي دي.

سریلانکايي رسنۍ وايي، دوه افغان مساپر چې غوښتل یې د «جعلي پاسپورتونو» په وسیله سریلانکا ته ننوځي، نن سهار (د جنوري۲۰مه) د بندرانيکي نړیوال هوايي ډګر د مهاجرت برخې مامورانو نیولي دي.
د سریلانکا میرر ورځپاڼه ادعا کوي، « دغه نیول شوي کسان، چې عمرونه یې ۲۱ او ۲۳ کاله دي، له کوېت څخه سریلانکا ته تللي وو او د قزاقستان جعلي پاسپورټونه یې چارواکو ته وړاندې کړي وو».
ورځپاڼه وايي، د اسنادو د پلټنې پر مهال د کډوالۍ د برخې ماموران پر دواړو افغان مساپرو شکمن شول او د لا زیاتو پلټنو لپاره موضوع د سرحدي څارنې څانګې ته وسپارل شوه.
یاده رسنۍ وايي، په پلټنو کې ثابته شوې، چې دغه پاسپورټونه جعلي دي.
دغه دواړه افغانان نیول شوي او پرېکړه شوې چې بیرته یې په همغه الوتکه کې کویت ته ولیږي چې په بندرانیکي هوايي ډګر کې ترې کوز شوي وو.
د پېښې په تړاو ددغو دوو تنو نیول شویو افغانانو نظرونه نه دي خپاره شوي.


د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال وايي، طالبان د پخوا په څېر د چین او تایوان په قضیه کې د متحد چین ملاتړ کوي. عباس ستانکزي د افغانستان او چین ترمنځه د ډیپلوماتیکو اړیکو ۷۰ کلېزې لمانځغونډه کې زیاته کړه، چې افغان خاوره به د چین په کډون د هېڅ ګاونډي پر ضد ونه کارېږي.
ښاغلي ستانکزي نن «د سلواغې ۱مه» د افغانستان او چین ترمنځه ډیپلوماتیکو اړیکو ۷۰مه کلېزې لمانځغونډه کې وویل:« هغه وخت چې افغانستان د لرغوني وخت د اسیا څلور لارې بلل کېدله؛ واخان دره د تمدنونو د نقاطع نقظه ګڼل کېده. د ورېښمو له دې لارې همدغه لومړنیو تجارتي او کلتوري اړیکو د افغانستان او چین د ډېپلوماټیکو اړیکو په تار وپیېل.»
ښاغلی ستانکزی وايي، افغانستان د چین د خلکو انقلاب په داسې وخت کې په رسمیت وپېژاند چې ډېرو کمو هېوادونو په رسمیت پېژندلی و.
دی همدراز زیاتوی افغانستان یو له لومړنیو هېوادونو و، چې په ۱۹۵۵ مېلادي کال یې چین ته سفیر ولېږه او د چین سفیر کابل ته راغلو او سفارت یې پرانیست.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت دغه لوړ پوړي چارواکي غوښتنه وکړه، چې د طالبانو روانه دوهمه دوره دې د افغانستان او چین تر منځه اوږد مهاله اړیکو د تابیا دورې په نوم شي.

عباس ستانکزي په خپلو خبرو کې وویل چې اوس مهال په دې کار کوي، چې په اوږد مهال کې افغانستان او چین د یو بل سره همکاري او نږدې اړیکې ولري.
عباس ستانکزی:« په داسې حال کې چې افغانستان د دایمي امن او ثبات په لور مزل پېل کړی دی؛ چین یو له هغو همکارانو دی چې پراخه سیاسي او اقتصادي اړیکې له مونږ سره لري.»
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال وايي چې د دې ډلې بنسټګر ملا عمر په خپل وخت کې د چین استازو ته ډاډ رکړی و، چې د افغانستان خاوره به د هېڅ کوم ګاونډي هېواد پرضد نه کارېږي.
عباس ستانکزی ټینکار کوي چې دوی اوس هم په دې ژمنه ولاړ دي.
طالبان په داسې حال کې د یو متحد چین ملاتړ کوي چې د چین سینګیانګ کې د اویغور او نورو مسلمانو لږکي له دغه هېواد د دین له مخې ازادي غواړي.
د طالبانو د بیا ځلي واک ته رسېدو سره په دغه هېواد کې د القاعدې په کډون ګڼ شمېر وسلوالو ډلو د حضور په اړه د چین په ګډون د ځینو هېوادونو اندېښنې زیاتې شوې دي.

د ایران د بهرنیو چارو وزارت ویاند اسماعیل بقایي، په یوه خبري غونډه کې وویل چې له هلمند او نورو هغو سیندونو د ایران د اوبو حق چې دغه هېواد ته بهیږي، تل د تهران او کابل د خبرو اترو د اجنډا یوه ثابته برخه وه او په راتلونکي کې به هم وي.
اسماعیل بقايي د اوبو په برخه کې همکاري د دواړو هېوادونو د همکاریو لپاره مهمه بولي.
هغه زیاته کړه، « موږ باور لرو چې د اوبو په برخه کې همکاري کولی شي د ایران او افغانستان ترمنځ د اړیکو یوه قوي نقطه وي او د دواړو هېوادونو د همکارۍ یوه مهمه برخه وګرځي».
بقایي همداراز وویل چې د ښه ګاونډیتوب سیاست، تاریخي اړیکې، تمدني او فرهنګي تړاوونه او نورې مختلفې اړیکې چې د دواړو ملتونو ترمنځ دي، دا ایجابوي چې دواړه هېوادونه په دې موضوع کې یوې موافقې او تفاهم ته ورسېږي.
هغه وړاندوینه وکړه، چې دغه هوکړه «له لاسرسي لرې نه ده».
د ایران د بهرنیو چارو وزارت ویاند له دې وړاندې له طالبانو غوښتي و، چې دغه هېواد ته د بهېدونکو اوبو پر وړاندې خنډونه لري کړي.
نوموړي په افغانستان کې پر جوړېدونکو بندونو او ایران ته د تلونکو اوبو د کچې پر اغېزمنېدو اندېښنه ښودلې وه.
ایران پر کمال خان او پاشدان بندونو نیوکې لري، چې د اوبو مهارول ددوی پر اوبي زیرمو او ډنډونو ناوړه اغیزه کوي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال عباس ستانکزي د ښځو په وړاندې د بېعدالتۍ په اړه وینا په نړۍوالو رسنیو کې پراخ پوښښ موندلی دی. رویټرز د ستانکزي څرګندونې د طالبانو د یوې داسې تګلارې په وړاندې تر ټولو توندې نیوکې بللې چې د دې ډلې نړۍوالې انزوا ته یې لاره هواره کړې.
په همدې توګه سي اېن اېن د عباس ستانکزي وروستۍ وینا «د ملا هبتالله پر پالیسۍ د یوې نادرې عامه نیوکې» په توګه یاده کړې ده.
د بحران نړۍوالې ډلې د سوېلي اسیا شنونکي ابراهیم باعث سي اېن اېن ته ویلي چې ستانکزي وروستۍ وینا د هغه د مخکېنیو په پرتله ډېره جدي وه.
د باعث په وینا: «هغه په ښکاره د سیاست د بدلون غوښتنه کوي او د طالبانو اوسنی دریځ یې د مشروعیت له پلوه ننګوولی دی.»
اېکانوميست ټایمز هم د طالبانو د بهرنیو چارو مرستیال وزیر پخوانیو نیوکو ته په اشاره ویلي چې دا ځل هغه په مستقیم ډول ملا هبتالله مخاطب کړی او له هغه یې غوښتي چې خپلې پالیسۍ بدلې کړي.
نړۍوالو رسنیو په ځانګړي ډول د عباس ستانکزي پخوانی رول چې د دوحې په خبرو کې د طالبانو د سولې مرکچي پلاوي مشر یاد کړی دی.
شېر محمد عباس ستانکزی چې د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال دی، ویلي چې د نجونو لپاره د ښوونځیو او پوهنتونونو تړل هېڅ ډول شرعي بنسټ نه لري.
هغه زیاته کړې چې د ښځو او نجونو د زده کړو منعه کول یوازې د طالبانو د مشر شخصي نظر دی.
هغه د شنبې په ورځ د (مرغومي ۳۰مه) د خوست په یوې دیني مدرسه کې د فراغت په مراسمو کې وویل چې طالبان د شریعت پر خلاف روان دي او د افغانستان د شاوخوا ۲۰ میلیونه ښځو حقونه یې تر پښو لاندې کړي دي.
دې طالب چارواکي د ښځو پر وړاندې محدودیتونه د اسلامي شریعت خلاف وبلل. هغه په غیر مستقیم ډول وویل چې دغه اقدامات د طالبانو د مشر شخصي طبیعت پورې تړلي دي.
ستانکزي له طالبانو وغوښتل چې د نجونو لپاره ښوونځي او پوهنتونونه بېرته پرانیزي. هغه ټینګار وکړ:«په دې اړه هېڅ بهانه او دلیل نه شته او نه و.»
طالبانو له شپږم ټولګي پورته د نجونو ښوونځي تړلي، نجونې او ښځې یې له پوهنتونونو څخه منعه کړې دي.
دغه راز د طالبانو له لوري ښځې په دولتي ادارو او نورو موسسو کې له کار کولو راګرځول شوې او پرې پراخ محدودیتونه لګول شوي دي.
د طالبانو په امر ښځې نه شي کولای ورزش وکړي، تفریح ځایونو او پارکونو ته ولاړې شي. طالبانو د ښځو غږ هم «عورت» ګڼلی دی.
دا لومړی ځل نه دی چې عباس استانکزی د نجونو او ښځو د زده کړو پر مخنېوي نیوکه کوي بلکې مخکې تر دې هم هغه د طالبانو پر دې پرېکړه نیوکې کړې وې.
عباس ستانکزی د اسلام په تاریخ کې د علم ارزښت ته په اشارې وویل: «موږ د افغانستان له څلوېښت میلیونه نفوسه، پر شاوخوا ۲۰ میلیونه ښځو بېعدالتي کوو. ایا موږ به د قیامت په ورځ هغوی ته ځواب ویونکي نه یو؟»
هغه په افغانستان کې د ښځو پر سختو شرایطو هم ټینګار وکړ او ویې ویل: «ښځو ته میراث نه ورکول کېږي، هغوی په بدو کې ورکول کېږي، هغوی ته د زده کړې اجازه نه ورکوو، ښوونځي او پوهنتونونه مو بند کړي دي، ان جومات او مدرسې ته یې هم نه پرېږدو. ایا موږ د شریعت په لاره روان یو؟.»
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال همداراز په نړۍواله کچه د دې محدودیتونو د لیرې کولو لپاره پر طالبانو د فشارونو یادونه وکړه او ویې ویل: «ټوله نړۍ له همدې امله زموږ پر وړاندې ولاړه ده. زموږ له دې کړنو نیوکې کوي. موږ پر داسې یوه لاره روان یو چې زموږ د طبیعت پایله ده، نه د شریعت.»

د طالبانو د امر بالمعروف، نهې عن المنکر او شکایتونو اورېدو وزارت نن دوشنبه د (سلواغې لومړۍ) نېټه په یوې خبرپاڼه کې ویلي چې ۶۰۰ سوه بېلابېل شکایتونه ورته رسېدلي چې له ډلې یې د ښځو اړوند پنځوس شکایتونه یې څېړلي دي.
د طالبانو یاد وزارت داسې مهال دغه ادعا کوي چې په افغانستان کې ښځې د دوی د محتسبانو او پر ښځو د سختو بندیزونو له امله خورا ستړې شوي دي.
د طالبانو د امر بالمعروف وزارت په دغه خبرپاڼه کې لیکلي چې له د رسیدلو شکایتونو له ډلې یې ۲۵۰ څېړلي چې پنځوس هغه یې د ښځو اړوند دي.
خبرپاڼه کې زیاته شوې چې د ښځو اړوند دغه شکایتونه د کورني تاوتریخوالي، جبري نکاح ګانې او د میراث حقونو په تړاو وې.
هممهاله بیا راپورونه دا دي چې د طالبانو قوماندانانو او جنګیاليو په جبري ډول په بېلابېلو ولایتونو یو شمېر نجونې په جبري ډول نکاح کړې دي.
نږدې میاشت وړاندې په کندوز ولایت کې د طالبانو د یو ځایي ریاست مشر د یوې نجلۍ پلار په زوره دې ته مجبوره کړی و چې باید خپله لور ورته په نکاح کړي او ګواښ یې ورته کړی و که له دغه غوښتنې یې سرغړونه وشي؛ نو له ستونزو سره به یې مخ کړي.
د راپورونو له مخې د ننګرهار د محبس پر قوماندان هم تور دی چې له یوه زنداني نجلۍ یې له زندانه خوشې کړې او په زور یې ورسره نکاح کړې ده.
د معلوماتو له مخې یاده نجلۍ د خېبرپښتونخوا ایالت له پېښور څخه له یوه افغان ځوان سره د مینې د اړیکې به نوم ننګرهار ته تللې وه چې هلته بیا طالبانو دواړه نیولي وو.
د طالبانو تر دغې خبرپاڼې نږدې دوه کاله مخکې بیا د طالبانو د کورنیو چارو وزارت پخواني ویاند سعید خوستي له یوې نجلۍ سره په زور واده کړی او هغې ادعا کړې وه چې سخت تاوتریخوالی یې هم پرې کړی دی.
که څه هم نوموړي نکاح تایید کړې وه ؛خو په دې تړاو یې د زور زیاتي موضوع هماغه وخت رد کړه. وروسته په خپرو شویو ویډیوګانو او غږیز کلېپونو کې ښکاره شوه چې هغه د نکاح په دغه پرېکړه کې له زور څخه کار اخیستی و.
نیوکې دا دي چې طالبان د ښځو د ستونزو حل په تړاو یوازې تبلیغات کوي او ان د دوی له غړو څخه د ښځو په تړاو کیدونکو شکایتونو ته هېڅ ارزښت نه ورکول کېږي.

د پخواني جمهوري نظام د لومړي مرستیال امرالله صالح په مشرۍ زرغون بهیر ویلي، چې د طالبانو رییس الوزرا د دغې ډلې د استخباراتو ادارې په ټولو ریاستونو کې کارکوونکو ته سپارښتنه کړې چې له ځیرکو ټلیفونونو کار وانه خلي.
دغه بهیر پر اېکس پاڼه لیکلي، چې دغه سپارښتنه د ملا محمد حسن لهخوا شوې ده او په دې تړاو یې د یوه مکتوب تصویر هم خپور کړی دی.
طالبانو د دغې ډلې د روازونو د افشا کېدو له وېرې تل په خپلو کارکوونکو فشار اچولی چې د ټلیفون له کارولو ډډه وکړي خ لا نه دي توانېدلي.
په دغه مکتوب کې راغلي، چې د طالبانو ځینې غړي د دغې ډلې په استخباراتو ریاست کې په پټه ځیرک ټلیفونونه کاروي.
په مکتوب کې خبرداری ورکړل شوی، که له دې وروسته له چا سره ځیرک مبایل وموندل شول؛ نو قانوني چلند به ورسره وشي.
د زرغون بهیر په لیکنه کې د ملاحسن د دغه ګام موخه د طالب ملېشو په جوړښت کې، د ولس ضد او ملي ګټو ضد رازونو د افشا کېدو مخنیوی ښودل شوی دی.
د زرغون بهیر په وینا، د طالبانو «ناوړه» کړنې په هیڅ صورت پټې نه پاتې کېږي.
زرغون بهیر زیاتوي، چې د ملا هبتالله حکمونه په ټولو اړخونو کې د خپلو ملیشو په سترګو کې عملي اړخ او کمزوری تطبیق لري؛ خو د ملا حسن د حکمونه پایله بیا صفر ده.