اتونبایوا: د افغانستان په ۵ زونونو کې دې د پانګونې کنفرانس جوړ شي

د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې او د يوناما مشرې روزا اتونبايوا له طالبانو وغوښتل، چې د افغانستان په ۵ زونونو کې کنفرانس جوړ کړي.

د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې او د يوناما مشرې روزا اتونبايوا له طالبانو وغوښتل، چې د افغانستان په ۵ زونونو کې کنفرانس جوړ کړي.
نوموړې د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ له وزیر نورالدین عزیزي سره په کتنه کې له هغه وغوښتل، چې په افغانستان کې د پانګونې کوم کنفرانس چې جوړ شوی و، د هېواد په ۵ زونونو کې دې هم جوړ شي.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت د سې شنبه په ورځ په یوې خبر پاڼه کې ویلي، چې نورالدین عزیزي له مېرمن روزا اوتونبایوا سره کتنه کې د افغانستان صنعتي انکشافاتو، د تشبثاتو د مرکز جوړولو، د انلاین سوداګرۍ د مرکز د پرانیستنې، له خصوصي سکتور څخه د ملاتړ، د صنعتي پارکونو د برېښنا او په افغانستان کې د خصوصي سکتور ستونزو ته د رسېدنې په اړه خبرې وکړې.
دغه وزارت زیاتوي، چې په دې ناسته کې مېرمن اوتونبایوا ته د دوحې درې خصوصي سکتور د کاري ډلې په اړه هم معلومات ورکړل شول.
دغه وازت وایي، چې مېرمن اوتونبایوا په افغانستان کې پانګونې ته د رابلنې کنفرانس ستاینه کړې او له نورالدین عزیزي څخه یې غوښتي، چې دا ډول پروګرامونه دې د افغانستان په پنځو زونونو کې هم جوړ شي.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو د ریاستالوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر څو ورځې وړاندې وویل، چې دغې ډلې د راستنېدونکو صنعتکارانو او پانګوالو ته په صنعتي ساحو کې ځمکې، امتیازونه او اسانتیاوې په پام کې نیولي دي.
نوموړي دغه څرګندونې «په افغانستان کې پانګونې ته بلنه» تر سرلیک لاندې یوې غونډې ته د وینا پرمهال کړې دي.

د طالبانو یو غړی خان محمد، چې د دوو امریکایی وګړو په بدل کې خوشی شو، په متحده ایالاتو کې په عمري بند محکوم شوی و. هغه ته د ۲۰۰۸ کال د ډسمبر په ۲۲مه د کولمبیا د ولسوالۍ محکمې د مخدره توکو اړوند جرمونو په تور دوه ځله عمري بند سزا اورولې وه.
طالبانو تایید کړه، چې خان محمد د امریکا محکمو لخوا په عمري بند محکوم شوی و او په کالیفورنیا کې یې خپله سزا تېروله.
د طالبانو غړی د امریکا د پخواني ولسمشر جو بایډن د ولسمشرۍ په وروستیو ساعتونو کې د دوو امریکایي وګړو په بدل کې تبادله شو.
په سپینه ماڼۍ کې د بایډن د کار په وروستیو اونیو کې، داسې رپوټونه وو، چې متحده ایالات له طالبانو سره د امریکایي بندیانو د خوشي کولو لپاره خبرې کوي.
طالبانو د امریکایي وګړو د خوشي کولو په بدل کې د ګوانتانامو له زندان د اسامه بن لادن د پخواني مرستیال محمد رحیم افغاني د خوشي کېدو غوښتنه کړې وه.
جو بایډن په سپینه ماڼۍ کې د خپلې استوګنې په وروستیو ورځو کې د درېو امریکایي وګړو له کورنیو سره ولیدل، چې پکې رایان کوربټ، جورج ګلزمن او محمود حبیبي شامل وو.
خان محمد په ۲۰۰۷ کال کې د امریکا متحده ایالتو کې د عمر قید په سزا محکوم شو، چې هغه ۳۸ کلن و.
د امریکا عدلیې وزارت وايي د طالبانو غړی خان محمد د امریکا یوې سیمه یزې محکمې د قاضي کالین کولار کوتلي له خوا دوه ځله په عمري بند سزا محکوم شو.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت وویل چې هغه د طالبانو او متحده ایالاتو ترمنځ د اوږدو خبرو په پایله کې د امریکایي وګړو په بدل کې تبادله شو.
دې ډلې د امریکايي وګړو په اړه جزییات نه دي ورکړي. سي این این راپور ورکړ چې رایان کوربټ او ویلیم مک کینټي، دوه امریکایی وګړي، د خان محمد په بدل کې تبادله شوي دي.
تر اووه ورځنۍ محکمې وروسته د منصفه پلاوي په حضور کې خان محمد د یو کیلوګرام یا ډیرو هیرویینو د ویشلو او د مخدره توکو د ترهګرۍ په یوه قضیه کې مجرم وپېژندل شو، یعنې دا چې دا هغه امریکا ته واردول او په ترهګریزو فعالیتونو کې یې د کارولو لپاره پلورل.
سخت دریځی جهادي او د مخدره توکو قاچاقبر
خان محمد د ۲۰۰۶ کال د اکتوبر په ۲۹مه د افغانستان د ننګرهار ولایت مرکز جلال اباد ته نږدې ونیول شو.
هغه د ۲۰۰۷ کال په نومبر کې له افغانستان څخه متحده ایالاتو ته ولېږدول شو.
د امریکا د جنایي جرمونو څانګې سرپرست مرستیال لوی څارنوال متیو فریدریش په هغه وخت کې وویل، "خان محمد، یو سخت دریځی جهادي او د مخدره توکو قاچاقبر دی، چې غوښتل یې په افغانستان کې امریکایي سرتیري په راکټ ووژني."
هغه ټینګار کړی و، چې د خان محمد لپاره د عمر قید د هغو جرمونو د شدت سره مطابقت لري چې هغه یې په تور محکوم شوی و.
په هغه وخت کې، د امریکا د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې ادارې سرپرستې مشرې میشل لیونارډټ وویل چې د خان محمد محاکمه د امریکا د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې ادارې وړتیا او هوډ څرګندوي چې په ټوله نړۍ کې د هغو مخدره توکو د ترهګرو پسې ګرځي چې غواړي امریکایانو ته زیان ورسوي.
د امریکا د عدلیې وزارت وايي چې د خان محمد په اړه تحقیقات د ۲۰۰۶ کال په اګست کې هغه وخت پیل شول کله چې یو افغان بزګر جاوید، د مخدره توکو د کنټرول ادارې ته مراجعه وکړه.
دغه افغان بزګر د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې افسرانو ته معلومات ورکړل، چې طالبانو د پاکستان په پیښور کې هڅه وکړه چې د جلال اباد په هوايي ډګر باندې د راکټي برید لپاره له هغه څخه کار واخلي، دا هغه ځای دی چې د امریکا او ناټو ځواکونو ننګرهار له دغه ځایه څخه اداره کاو.
د امریکا د عدلیې وزارت په وینا، طالبانو خپل د سیمه ییزو عملیاتو همغږی کوونکی د خان محمد په نوم پیژندلی دی. د وزارت په وینا، خان محمد هغه وخت د ننګرهار ولایت په چپرهار ولسوالۍ کې یو با نفوذه سړی و او جاوید ورسره بلد و.
افغان بزګر د نشه يي توکو پر ضد د مبارزې د افسرانو په رضایت سره د ثبتوونکې وسیلې په کارولو له خان محمد سره ولیدل. خان محمد د دولتي موټرو او تاسیساتو په اړه د خپلو پخوانیو بریدونو په اړه خبرې وکړې او تایید یې کړه چې هغه د جلال اباد په هوايي ډګر د برید پلان څخه خبر و.
خان محمد د بزګر جاوید سره د راکټونو او نورو مهماتو د ترلاسه کولو په اړه هم خبرې وکړې ترڅو په امریکایانو، نورو لویدیځوالو او هغو افغانانو، چې ورسره همکاري کوي، بریدونه وکړي.
د امریکا د عدلیې وزارت د خان محمد د وینا د ثبت یوه برخه خپره کړې ده، چې وايي، "امریکایان کافران دي او د هغوی پر وړاندې جهاد روا دی." "که موږ مجبور شو چې په هوايي ډګر توغندي وتوغوو، موږ به دا کار وکړو، او که هوايي ډګر نه وي، موږ به د دوی په اډه هر چیرې چې وي ډزې وکړو."
خان محمد وویل چې دوی باید د لویدیځ او د هغه د افغان متحدینو پر وړاندې هم ځمکني ماینونه وکاروي.
خان محمد جاوید ته ویلي وو، "که خدای کول، ته او زه به خپل جهاد ته دوام ورکړو."
د امریکا د عدلیې وزارت چې د خان محمد د بیان ځینې برخې خپرې کړې دي، وايي، چې په راتلونکو خبرو اترو کې، هغه د راکټونو اړتیا، د طالبانو له نورو غړو سره د پلان شویو غونډو او د "کافرانو" د له منځه وړلو اړتیا په اړه خبرې وکړې.
د امریکا د عدلیې وزارت وايي، خان محمد تایید کړې وه چې هغه د اپیمو او هیروئینو په قاچاق کې لاس درلود.
هغه د ثبت شویو خبرو اترو په لړۍ کې د اپینو د اخیستلو لپاره د کاروباري په توګه د کار کولو موافقه کړې وه.
هغه وويل چې هغه به د اپيمو پلورونکی غوره کړي او د جاويد په استازيتوب به خبرې اترې وکړي.
د امریکا د عدلیې وزارت په وینا، خان محمد د ۲۰۰۶ کال د سپتمبر په نیمایي کې له جاوید سره د اپیمو د یوه سوداګر کور ته لاړ.
وزارت وايي، په هغه ویډیو کې چې په محکمه کې ښودل شوې وه، خان محمد د اپیمو معاینه کوي، خبرې اترې اداره کوي او له جاوید سره د ۱۱ کیلوګرامه اپیمو په اخیستلو کې مرسته کوي.
په پام کې وه چې د اپیمو بار په هیرویینو بدل شي او متحده ایالاتو ته وارد شي.
خان محمد وویل، "خدای دې ټول کافران په مړو بدل کړي."
د امریکا د عدلیې وزارت زیاته کړه، چې خان محمد د اپیمو له اخیستلو وروسته د هیرویینو د پلورلو هیله هم څرګنده کړه، چې متحده ایالاتو ته به صادر شي.
هغه په مختلفو وختونو کې ویلي وو چې "جهاد به له هغه وخته پیل شي چې د هیرویینو بار یې امریکا ته ولېږل شي."
افغانستان ته له راستنیدو وروسته، خان محمد د امریکا په زندانونو کې له ژوند رضایت څرګند کړ.
هغه وويل چې طالب چارواکو د هغه د خوشې کولو لپاره کار وکړ او دی له دوی هم خوشال دی.

د پاکستان پوځ د عامه اړیکو دفتر وايي، په بلوچستان کې د محمد خان احمدخېل په نوم یو افغان په جګړه کې وژلی دی. دوی زیاتوي محمد خان احمدخېل د روانې جنورۍ میاشتې په ۱۱مه د بلوچستان د ژوب ولسوالۍ په سمبازه کې وژل شوی دی.
د پاکستان دولتي راډیو نن سې شنبې «د سلواغې ۲مه» د پاکستان پوځ د عامه اړیکو دفتر په حواله لیکلي محمد خان احمدخیل د حاجي قاسم دوران خان زوی دی، او د پکتیکا ولایت د وازې خوا ولسوالۍ د بلورايي کلي اوسیدونکی دی.
د پاکستان پوځ ویلي چې د نوموړي مړی پرون تز اړینو رسمي مراحلو وروسته د طالبانو د حکومت چارواکو ته وسپارل شو.
د پاکستان پوځ وايي چې دا ډول پیښې پاکستان په ترهګریزو فعالیتونو کې د افغان وګړو د ښکېلتیا شواهد دي.

په خواله رسنیو کې د پاکستان د پوځ تر واک لاندې اکونټونو کې د وژل شوي افغان وکړي د تذکرې کاپي هم خپره کړې ده.
د پاکستان پوځ له طالبانو غوښتي چې خپلې ژمنې پوره کړي او د پاکستان پر وړاندې د ترهګرۍ د کړنو لپاره د ترهګرو له خوا د خپلې خاورې د کارولو مخه ونیسي.
طالبان په افغانستان کې د پاکستان ضد وسلوالو ته پنا ور کول او د دغه هېواد تاوتریخوالي کې د افغانانو د ښکېلتیا په هکله د پاکستان دا ادعاوې تل رد کړې دي.

د طالبانو د حکومت ویاند وايي، د دې ډلې د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني او د استخباراتو لوی رییس عبدالحق وثیق متحده عربي اماراتو ته لاړل. ذبیح الله مجاهد په خپل اېکس کې زیاتوي، چې دې طالب چارواکو د کوربه هېواد له مشر محمد بن زاید ال نهیان سره ولیدل.
ښاغلی مجاهد نن په خپله اېکس پاڼه ليکلي، چې دواړو لورو پر مهمو موضوعاتو خبرې کړې دي.
مجاهد زياتوي، چې په دې ناسته کې دواړو لورو د سيمه یيز ثبات، د اقتصادي پياوړتيا او ځينو نورو موضوعاتو اړوند هم بحث کړی.
د متحده عربي اماراتو دولتي خبري اژانس (وام) هم راپور ورکړی، چې شیخ محمد بن زاید ال نهیان د سې شنبې په ورځ د ابوظبۍ په الشاطي ماڼۍ کې د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سره د افغانستان د وروستیو پرمختګونو او د دوه اړخیزو همکاریو د پیاوړتیا په لارو چارو خبرې وکړې.
د راپور له مخې، دواړو خواوو د افغانستان د بیارغونې او ثبات، د پرمختګ پر لارو چارو او د افغانانو د هوساینې په اړه هم بحث کړی دی.
دغه خبري اژانس لیکلي، چې حقاني د افغانستان خلکو ته د متحده عربي اماراتو د بشري مرستو ستاینه وکړه
سراج حقاني تېر دوبی هم متحده عربي اماراتو ته تللی او د سرچینو په خبره، نوموړي په هغه سفر کې د امریکا له امنيتي چارواکو سره د امنيتي اندېښنو په اړه خبرې کړې وې.
د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد هغه مهال ویلي و، چې نوموړي د اماراتو له چارواکو د دې ډلې د امنیتي ارګانونو لپاره په ساختماني او صحي برخه کې همکاري وغوښته.
د ښاغلي حقاني او عبدالحق وثیق تر دې سفر شاوخوا دوې اونۍ وړاندي د طالبانو د بهرنیو چارو وزير امیرخان متقي هم عربي متحده اماراتو ته سفر کړی و.
طالبانو ويلي و، چې متقي د متحده عربي اماراتو د بهرنيو چارو او اقتصاد وزيرانو ترڅنګ د يو شمېر نور چارواکو سره هم ليدلي او د سوداګرۍ پر زياتوالي يې خبرې کړې دي.
دا متحده عربي اماراتو د سراج حقاني دویم سفر دی، چې تر سره کوي يې.

په امریکا کې د طالبانو له یوه بندي سره د دوو امریکایي وګړو تر تبادلې وروسته، لا هم د افغان توکمه امریکایي تبعه محمود شاه حبیبي د برخلیک په اړه هیڅ خبر نشته. ښاغلی حبیبي په ۲۰۲۲ کال په کابل کې د القاعدې د مشر ایمن الظواهري له وژل کېدو وروسته ورک شو.
د مخکنيو راپورونو له مخې، د امریکایانو او طالبانو ترمنځ په خبرو کې متحده ایالاتو د یوه مهم طالب بندي د خوشي کولو په بدل کې د رایان کوربټ، جورج ګولزمن او محمود شاه حبیبي، د خوشې کیدو غوښتنه کړې وه، چې په ۲۰۲۲ کال کې په افغانستان کې نیول شوي وو.
په همدې حال کې د جو بایډن د ولسمشرۍ په وروستیو ورځو کې په یوه تبادله کې رایان کوربټ او جورج ګولزمن خوشي شول، خو د محمود شاه حبیبي په اړه هیڅ خبر نه و.
طالبانو مخکې ویلي و، چې هغه له دې ډلې سره نه شته
دا په داسې حال کې ده، چې طالبانو ای ار ایکس مخابراتي شرکت تورن کړی و چې د امریکا حکومت سره یې د ایمن الظواهري په نښه کولو کې مرسته کړې ده.
محمود شاه حبیبي د ۱۴۰۱ کال د زمري په میاشت کې د امریکایي (ای ار ايکس د خبرو اترو) شرکت د ۲۹ نورو کارمنانو سره یو ځای، د کابل په شیرپور کې د القاعدې د پخواني مشر له وژنې یوه ورځ وروسته ونیول شو.
د محمود شاه حبیبي ورور احمد حبیبي مخکې وال سټریټ ژورنال ته ویلي وو: «زما کورنۍ ډاډه ده، چې محمود ژوندی دی او د طالبانو او حقاني شبکې په ګډ توقیف کې دی. موږ ډېر شواهد لرو. که طالبان رحیم غواړي، زما د ورور خوشي کول د هغه د ترلاسه کولو لپاره غوره لار ده.»
د فدرالي څېړونو اداره وايي، دوی باور لري چې حبیبي د طالبانو د پوځي یا امنیتي ځواکونو لخوا نیول شوی و.

د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف وايي، امریکا افغانستان ته د خپلو پوځي زیربناوو پر بیرته ستنولو غور کوي. هغه د دوشنبې په ورځ د روسیې د امنیت شورا په غونډه کې وویل، د جو بایډن ادارې دا پالیسي درلوده.
د روسیې تاس خبري اژانس لیکلي، چې ښاغلي لاوروف د دوشنبې په ورځ وویل، چې متحده ایالات د دې هدف د ترلاسه کولو لپاره د افغانستان له ګاونډیانو کار اخلي.
هغه وویل چې د هغه څرګندونې د امریکا د پخواني ولسمشر جو بایډن د ادارې پالیسیو ته اشاره ده.
هغه د روسیې د امنیت شورا په غونډه کې وویل:« "موږ به هم افغانستان هېر نه کړو." امریکایان هم هڅه کوي چې تر یوې اندازې پورې خپل شتون بیا ټینګ کړي، د دې هدف لپاره له ګاونډیو هیوادونو کار اخلي.»
دوی هلته د خپلو پوځي تاسیساتو پر بیرته ستنولو فکر کوي.
جو بایډن د ۲۰۲۱ کال په لومړیو کې په افغانستان کې د امریکا د اوږدې مودې بهرنیو پوځي عملیاتو پای ته رسېدو اعلان وکړ او یوازې څو میاشتې وروسته، طالبان پرته له کوم مقاومت کابل ته ننوتل او په څو ساعتونو کې یې د ښار کنټرول ترلاسه کړ.
ځینو جمهوري غوښتونکو سیاستوالو او پخوانیو سرتیرو په بار بار پر بایډن ادارې له افغانستان د وتلو د چلند له امله نیوکه کړې ده.
