د طالبانو یو غړی خان محمد، چې د دوو امریکایی وګړو په بدل کې خوشی شو، په متحده ایالاتو کې په عمري بند محکوم شوی و. هغه ته د ۲۰۰۸ کال د ډسمبر په ۲۲مه د کولمبیا د ولسوالۍ محکمې د مخدره توکو اړوند جرمونو په تور دوه ځله عمري بند سزا اورولې وه.
طالبانو تایید کړه، چې خان محمد د امریکا محکمو لخوا په عمري بند محکوم شوی و او په کالیفورنیا کې یې خپله سزا تېروله.
د طالبانو غړی د امریکا د پخواني ولسمشر جو بایډن د ولسمشرۍ په وروستیو ساعتونو کې د دوو امریکایي وګړو په بدل کې تبادله شو.
په سپینه ماڼۍ کې د بایډن د کار په وروستیو اونیو کې، داسې رپوټونه وو، چې متحده ایالات له طالبانو سره د امریکایي بندیانو د خوشي کولو لپاره خبرې کوي.
طالبانو د امریکایي وګړو د خوشي کولو په بدل کې د ګوانتانامو له زندان د اسامه بن لادن د پخواني مرستیال محمد رحیم افغاني د خوشي کېدو غوښتنه کړې وه.
جو بایډن په سپینه ماڼۍ کې د خپلې استوګنې په وروستیو ورځو کې د درېو امریکایي وګړو له کورنیو سره ولیدل، چې پکې رایان کوربټ، جورج ګلزمن او محمود حبیبي شامل وو.
خان محمد په ۲۰۰۷ کال کې د امریکا متحده ایالتو کې د عمر قید په سزا محکوم شو، چې هغه ۳۸ کلن و.
د امریکا عدلیې وزارت وايي د طالبانو غړی خان محمد د امریکا یوې سیمه یزې محکمې د قاضي کالین کولار کوتلي له خوا دوه ځله په عمري بند سزا محکوم شو.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت وویل چې هغه د طالبانو او متحده ایالاتو ترمنځ د اوږدو خبرو په پایله کې د امریکایي وګړو په بدل کې تبادله شو.
دې ډلې د امریکايي وګړو په اړه جزییات نه دي ورکړي. سي این این راپور ورکړ چې رایان کوربټ او ویلیم مک کینټي، دوه امریکایی وګړي، د خان محمد په بدل کې تبادله شوي دي.
تر اووه ورځنۍ محکمې وروسته د منصفه پلاوي په حضور کې خان محمد د یو کیلوګرام یا ډیرو هیرویینو د ویشلو او د مخدره توکو د ترهګرۍ په یوه قضیه کې مجرم وپېژندل شو، یعنې دا چې دا هغه امریکا ته واردول او په ترهګریزو فعالیتونو کې یې د کارولو لپاره پلورل.
سخت دریځی جهادي او د مخدره توکو قاچاقبر
خان محمد د ۲۰۰۶ کال د اکتوبر په ۲۹مه د افغانستان د ننګرهار ولایت مرکز جلال اباد ته نږدې ونیول شو.
هغه د ۲۰۰۷ کال په نومبر کې له افغانستان څخه متحده ایالاتو ته ولېږدول شو.
د امریکا د جنایي جرمونو څانګې سرپرست مرستیال لوی څارنوال متیو فریدریش په هغه وخت کې وویل، "خان محمد، یو سخت دریځی جهادي او د مخدره توکو قاچاقبر دی، چې غوښتل یې په افغانستان کې امریکایي سرتیري په راکټ ووژني."
هغه ټینګار کړی و، چې د خان محمد لپاره د عمر قید د هغو جرمونو د شدت سره مطابقت لري چې هغه یې په تور محکوم شوی و.
په هغه وخت کې، د امریکا د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې ادارې سرپرستې مشرې میشل لیونارډټ وویل چې د خان محمد محاکمه د امریکا د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې ادارې وړتیا او هوډ څرګندوي چې په ټوله نړۍ کې د هغو مخدره توکو د ترهګرو پسې ګرځي چې غواړي امریکایانو ته زیان ورسوي.
د امریکا د عدلیې وزارت وايي چې د خان محمد په اړه تحقیقات د ۲۰۰۶ کال په اګست کې هغه وخت پیل شول کله چې یو افغان بزګر جاوید، د مخدره توکو د کنټرول ادارې ته مراجعه وکړه.
دغه افغان بزګر د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې افسرانو ته معلومات ورکړل، چې طالبانو د پاکستان په پیښور کې هڅه وکړه چې د جلال اباد په هوايي ډګر باندې د راکټي برید لپاره له هغه څخه کار واخلي، دا هغه ځای دی چې د امریکا او ناټو ځواکونو ننګرهار له دغه ځایه څخه اداره کاو.
د امریکا د عدلیې وزارت په وینا، طالبانو خپل د سیمه ییزو عملیاتو همغږی کوونکی د خان محمد په نوم پیژندلی دی. د وزارت په وینا، خان محمد هغه وخت د ننګرهار ولایت په چپرهار ولسوالۍ کې یو با نفوذه سړی و او جاوید ورسره بلد و.
افغان بزګر د نشه يي توکو پر ضد د مبارزې د افسرانو په رضایت سره د ثبتوونکې وسیلې په کارولو له خان محمد سره ولیدل. خان محمد د دولتي موټرو او تاسیساتو په اړه د خپلو پخوانیو بریدونو په اړه خبرې وکړې او تایید یې کړه چې هغه د جلال اباد په هوايي ډګر د برید پلان څخه خبر و.
خان محمد د بزګر جاوید سره د راکټونو او نورو مهماتو د ترلاسه کولو په اړه هم خبرې وکړې ترڅو په امریکایانو، نورو لویدیځوالو او هغو افغانانو، چې ورسره همکاري کوي، بریدونه وکړي.
د امریکا د عدلیې وزارت د خان محمد د وینا د ثبت یوه برخه خپره کړې ده، چې وايي، "امریکایان کافران دي او د هغوی پر وړاندې جهاد روا دی." "که موږ مجبور شو چې په هوايي ډګر توغندي وتوغوو، موږ به دا کار وکړو، او که هوايي ډګر نه وي، موږ به د دوی په اډه هر چیرې چې وي ډزې وکړو."
خان محمد وویل چې دوی باید د لویدیځ او د هغه د افغان متحدینو پر وړاندې هم ځمکني ماینونه وکاروي.
خان محمد جاوید ته ویلي وو، "که خدای کول، ته او زه به خپل جهاد ته دوام ورکړو."
د امریکا د عدلیې وزارت چې د خان محمد د بیان ځینې برخې خپرې کړې دي، وايي، چې په راتلونکو خبرو اترو کې، هغه د راکټونو اړتیا، د طالبانو له نورو غړو سره د پلان شویو غونډو او د "کافرانو" د له منځه وړلو اړتیا په اړه خبرې وکړې.
د امریکا د عدلیې وزارت وايي، خان محمد تایید کړې وه چې هغه د اپیمو او هیروئینو په قاچاق کې لاس درلود.
هغه د ثبت شویو خبرو اترو په لړۍ کې د اپینو د اخیستلو لپاره د کاروباري په توګه د کار کولو موافقه کړې وه.
هغه وويل چې هغه به د اپيمو پلورونکی غوره کړي او د جاويد په استازيتوب به خبرې اترې وکړي.
د امریکا د عدلیې وزارت په وینا، خان محمد د ۲۰۰۶ کال د سپتمبر په نیمایي کې له جاوید سره د اپیمو د یوه سوداګر کور ته لاړ.
وزارت وايي، په هغه ویډیو کې چې په محکمه کې ښودل شوې وه، خان محمد د اپیمو معاینه کوي، خبرې اترې اداره کوي او له جاوید سره د ۱۱ کیلوګرامه اپیمو په اخیستلو کې مرسته کوي.
په پام کې وه چې د اپیمو بار په هیرویینو بدل شي او متحده ایالاتو ته وارد شي.
خان محمد وویل، "خدای دې ټول کافران په مړو بدل کړي."
د امریکا د عدلیې وزارت زیاته کړه، چې خان محمد د اپیمو له اخیستلو وروسته د هیرویینو د پلورلو هیله هم څرګنده کړه، چې متحده ایالاتو ته به صادر شي.
هغه په مختلفو وختونو کې ویلي وو چې "جهاد به له هغه وخته پیل شي چې د هیرویینو بار یې امریکا ته ولېږل شي."
افغانستان ته له راستنیدو وروسته، خان محمد د امریکا په زندانونو کې له ژوند رضایت څرګند کړ.
هغه وويل چې طالب چارواکو د هغه د خوشې کولو لپاره کار وکړ او دی له دوی هم خوشال دی.
د پاکستان دولتي راډیو نن سې شنبې «د سلواغې ۲مه» د پاکستان پوځ د عامه اړیکو دفتر په حواله لیکلي محمد خان احمدخیل د حاجي قاسم دوران خان زوی دی، او د پکتیکا ولایت د وازې خوا ولسوالۍ د بلورايي کلي اوسیدونکی دی.
د پاکستان پوځ ویلي چې د نوموړي مړی پرون تز اړینو رسمي مراحلو وروسته د طالبانو د حکومت چارواکو ته وسپارل شو.
د پاکستان پوځ وايي چې دا ډول پیښې پاکستان په ترهګریزو فعالیتونو کې د افغان وګړو د ښکېلتیا شواهد دي.
په خواله رسنیو کې د پاکستان د پوځ تر واک لاندې اکونټونو کې د وژل شوي افغان وکړي د تذکرې کاپي هم خپره کړې ده.
د پاکستان پوځ له طالبانو غوښتي چې خپلې ژمنې پوره کړي او د پاکستان پر وړاندې د ترهګرۍ د کړنو لپاره د ترهګرو له خوا د خپلې خاورې د کارولو مخه ونیسي.
طالبان په افغانستان کې د پاکستان ضد وسلوالو ته پنا ور کول او د دغه هېواد تاوتریخوالي کې د افغانانو د ښکېلتیا په هکله د پاکستان دا ادعاوې تل رد کړې دي.
