پلازمېنه کابل کې د طالبانو حکومت د کور او ښارسازۍ وزارت له دروازې سره تر ځانمرګي برید څو ګړۍ وروسته دې ډلې په افغانستان کې خصوصي رسنیو ته د سیاسي خپرونو د بندېدو امر کړی. څو میاشتې مخکې هم د ځینې رسنیو مشرانو اندېښنه ښودلې وه چې طالبان یې سیاسي خپرونې بندول غواړي.
طالبانو اوس د دې خپرونو له بندولو سره کورنيو رسنيو ته خبرداری ورکړی، چې د دوی له امر سرغړونکي به له جدي پايلو سره مخ شي.
سرچينو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، دغه امر د پنجشنبې په ورځ رسنيو ته شوی او تر دويمې خبرتيا پورې یې د دوام غوښتنه شوې.
د سرچينو د مالوماتو له مخې، ټاکل شوې د راتلونکې شنبې په ورځ طالب چارواکي د رسنیو له مسولانو سره وويني.
د طالبانو له لورې په رسنيو کې دسياسي خپرونو د بندېدو لامل لا هم معلوم نه دی او نه هم دا معلومه ده، چې دغه بنديز به څومره دوام وکړي.
طالبانو تر اوسه په دې اړه په رسمي دول څه نه دي ويلي.
له هغه وروسته، چې طالبان په افغانستان کې بیا واک ته ورسېدل، دغه ډلې پر رسنيو او د بیان پر ازادۍ پراخ بنديزونه لګولي دي.
د طالبانو په همدې واکمنۍ کې یو شمېر رسنۍ تړل شوي، خبريالان او د رسنيو کارکوونکي زنداني شوي او له تيرو دوو کلونو څخه طالبانو په خپله رسنيزه پاليسي کې رسنۍ تر سانسور لاندي راوستلي.
د مکتوب له مخې، طالبانو د «میهن سټار په نوم یوې کمپنۍ ته یو ټن ګچ په څلور سوه افغانۍ قراداد» ورکړی او ټول ټال د ۱۰ زره ټنو قرارداد ورسره شوی دی.
په یاد مکتوب کې د طالبانو کانونو وزارت خپل ولایتي ریاست ته لیکلي، چې له اړوند شرکت څخه د استخراج او لېږد له درکه یوازې پر ټن څلور سوه افغانۍ واخلي.
د مکتوب له مخې، دغه قرارداد یوازې د یوه کال لپاره شوی دی چې د سمنګان ولایت د حضرت سلطان ولسوالۍ اړوند د ګچو د یوه کان د استخراج لپاره شوی دی.
د دغه کان د کېندنو قرارداد لومړی د متر مکعب په بڼه شوی و؛ خو طالبانو په ناببره توګه بېرته بدل کړی او د ټن حساب ته یې اړولی دی.
دغه سند په سمنګان ولایت کې د طالبانو د کانونو رییس لطف الله حبیبي لهخوا لاسلیک شوی دی.
نیوکې دا دي، چې د طالبانو په کانونو وزارت کې پراخ فساد روان دی او د طالبانو یو شمېر لوړ پوړي غړي د کانونو په قراردادونو کې ښکېل دي چې له دې درکه یې پراخه ګټه شخصي جېبونو ته روانه ده.
د طالبانو د یاد وزارت پر پخواني وزیر شهاب الدین دلاور هم د کانونو په برخه کې د فساد تور و او له همدې کبله د ملا هبتالله له لوري له دندې ګوښه شو.
د «طالب لیکس» لهخوا د طالبانو د افشا شویو سندونو پربنسټ، د کابل په شکردرې ولسوالۍ کې هم یوازې په یوه میاشت کې له پنځه سوه ټنو څخه زیات د مرمر ډبرې استخراج شوې دي.
د دغو سندونو له مخې، د مرمر ډبرو د استخراج دغه شمېره یوازې په یوې ولسوالۍ کې ښودل شوې، چې ښیي په ټول هېواد کې د ګران بیه ډبرو استخراج په پراخه توګه په چټکۍ سره روان دی او دا اندېښنې هم راپورته کوي، چې دغه لړۍ له فساده ډکه ده.
راپورونه کاږي، چې د کانونو په برخه کې طالبان په زیات شمېر تړونونو کې په مستقیم ډول ونډه لري او د دوی عایداتي سرچینې بلل کېږي.
طالبان غواړي د افغانستان طبیعي زېرمې د عوایدو په یوې مهمې سرچینې بدلې کړي؛ خو کارپوهان وايي، د تخصص او څار کمښت اوږدمهاله ګواښونه پېښوي.
د امریکا او ملګرو ملتونو د ارزونو له مخې، د افغانستان د طبیعي زېرمو ارزښت شاوخوا یو ټریلیون ډالره دی.
د راپورونو له مخې، واک ته د طالبانو له راتګ راهیسې د کان کېندنې له ۲۰۰ ډېر تړونونه لاسلیک شوي، چې ګڼ یې له سیمهییزو شرکتونو سره دي او د میلیاردونو ډالر ارزښت لري.
