د افغانستان د ملي امنیت پخواني سلاکار رنګین دادفر سپنتا د هرات دوولسم امنیتي کنفرانس ته وویل، چې د افغانستان په سیاسي چاپیریال کې د سولې او مقاومت دواړو تعقیبول مهم دي. هغه د افغانانو د یوې «ملي ولسي مجمع» د جوړولو غوښتنه وکړه.
په دغه دوه ورځنی ډیالوګ کې، چې د هسپانیا په پلازمېنه مادرید کې روان دی، ګڼو سیاسي څېرو او شنونکو ګډون کړی دی.
سپنتا له طالبانو سره د خبرو اترو په تړاو وویل، چې دې ډلې د سولې خبرو اترو په اړه ځواب نه دی ورکړی.
هغه زیاته کړه، « موږ تل له طالبانو سره د سولې خبرو اترو ملاتړ کړی؛ یوداسې دریځ چې زموږ د ټولنې ګڼ شمېر غړو، په ځانګړي توګه سیاستوالو، مدني حرکتونو او د ښځو د حقوقو سازمانونو تکرار کړی. سره له دې، تر اوسه پورې د طالبانو کوم ځواب نه دی ترلاسه شوی».
هغه وویل، چې د افغانستان لپاره اصلي اندیښنه لا هم د طالبانو له ظالم رژیم څخه د هیواد ژغورل دي.
سپنتا زیاته کړه، « موږ باید ومنو چې د افغانستان دننه طالب ضد حرکتونه، د یوه منسجم او ټول شموله سیاسي ځایناستي د نشتوالي له امله، چې ځانګړي اهداف لکه ډیموکراسي، د قانون حاکمیت، او ټولنیز عدالت ولري، له جدي ننګونو سره مخ دي.».
سپنتا ټینګار وکړ، چې د طالبانو پر وړاندې د ازادۍ غورځنګونو د اغیزناکتیا لپاره همغږۍ، مشخصو سیاسي پروګرامونو او سازماني جوړښتونو ته اړتیا ده، چې د سیاسي قدرت له غالبو سیاسي او نظامي اړیکو سره همغاړي شي.
هغه د افغانستان د ملي ولسی مجمع وړاندیز وکړ، چې د یوه پیاوړي ایتلاف په توګه یوه لاره را وباسي او د نړیوالې ټولنې په تایید د یوه لنډمهالي دولت جوړېدو ته لاره پرانیزي. سپنتا دې ناستې ته په خبرو کې وویل، چې په دې ملي مجمع کې باید د ټولنې ټول اقشار، ښځې، نارینه او سیاسي او ټولنیز جریانونه، چې پر استقلال، ازادۍ، او د هېواد پر یووالي باور لري، راټول شي.
هغه وویل، چې هممهاله د سولې او مقاومت دواړو تعقیبولو ته اړتیا ده، ځکه دده په باور، په پراخه کچه دا منل شوې، چې جګړه وروستۍ حل لاره ده او سوله ییزه مبارزه د لوړو او انساني اهدافو لپاره ځانګړی ارزښت لري.
نوموړي وویل چې په ځینو مواردو کې خلک له نظامي مقابلې پرته بله لاره نه لري، ځکه جګړې پر دوی تپل شوې دي.
د ملي امنیت پخواني سلاکار وویل، چې جیوپولیټیکي سیالیو او ایدیولوژیکو توپیرونو د افغانستان په اړه متضاد دریځونه رامنځته کړي دي. هغه څرګنده کړه چې د نړیوالو او سیمهییزو ځواکونو رقابت د افغانستان د سولې پروسه نوره هم پیچلې کړې ده.
د هرات امنیتي کنفرانس یوه کلنی ناسته ده، چې د بېلابېلو هېوادونو استازي پکې ګډون کوي او د افغانستان اړوند مسایل څېړي. سږنی کنفرانس د « افغانستان: د هیلې بیا راټوکیدل؛ ګډه هڅه» تر سرلیک لاندې پیل شوی او دوه ورځې به وغځیږي.
د طالبانو کورنیو چارو وزارت وروستی ځل د سراج الدین حقاني حضور په کابل کې د هغه په دفتر کې د سې شنبې په ورځ، د مرغومي په ۲۵مه ښودلی دی.
په همدې ورځ، ښاغلي حقاني په کابل کې د سعودي عربستان له سفیر فیصل طلق البغمي سره په خپل دفتر کې ولیدل.
د طالبانو کورنیو چارو وزارت له هغې ورځې راهیسې د حقاني د شتون په اړه هیڅ راپور نه دی خپور کړی.
تېره میاشت، داسې انځورونه خپاره شول چې سراج الدین حقاني متحده عربي اماراتو او سعودي عربستان ته سفر کړی.
په ورته وخت کې، په رسنیو کې د هبت الله اخوندزاده له کړنو څخه د هغه د نارضایتۍ راپورونه خپاره شول.
د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده د طالبانو د کورنیو چارو وزیر له اوږدې مودې غیر حاضرۍ سره، د بدخشان د ستراتیژیک ولایت لپاره نوی امنیه قوماندان ټاکلی دی.
دا روښانه نه ده چې ایا دا بدلونونه د حقاني په رضایت یا د هغه له خبرېدو پرته شوي دي.
د هبت الله اخوندزاده له خوا تغیرات یوازې د بدخشان پولیسو پورې محدود نه دي.
د حقاني په غیاب کې، نوموړي د طالبانو په امنیتي جوړښت کې نور مهم بدلونونه راوستلي دي.
له دې مخکې، د طالبانو مشر د ۳۱۳ بدر ځانګړې قطعې، چې د حقاني شبکې تر اغېز لاندې وه، کندهار ته د لېږد امر وکړ او د دې قطعې پخوانی قوماندان او د کورنیو چارو وزیر ورور عزیزالدین یې کندهار ته له احضارولو وروسته له دندې ګوښه کړ.
د کندهار امنیه قومندانۍ، چې د کورنیو چارو وزیر یې مسوولیت درلود، هم له دندې ګوښه شو او پر ځای یې نوی کس وګمارل شو.
په دې بدلونونو سره، هبت الله اخوندزاده وښودله چې د طالبانو د حکومت په ګمارنو کې لومړی او وروستی نظر لري.
هغه په دې وروستیو کې خپل یو باوري کس مولوي عبدالاحد طالب د کندهار د پولیسو د مشر په توګه وټاکه.
داسې ښکاري چې دا پریکړه د داخلي اختلاف او د داعش د بریدونو په څیر ګواښونو په وړاندې د طالبانو د مشر د امنیت ساتلو په موخه شوې ده.
له دې مخکې، په لړم په میاشت کې، هبت الله اخوندزاده یو فرمان صادر کړ چې له دفاع او کورنیو چارو وزارتونو او د استخباراتو ریاست یې د وسلو، مهماتو او پوځي تجهیزاتو د ویشلو واک واخیست.
د هبت الله د فرمان له مخې، یوازې د طالبانو مشر کولی شي د پوځي تجهیزاتو د ویش په اړه پریکړه وکړي.
لومړۍ ماده وايي چې د هبت الله اخوندزاده پرته بل څوک نشي کولی چې د کورنیو چارو او دفاع وزارتونو او د استخباراتو عمومي ریاست په ډیپوګانو کې ثبت شوي پوځي تجهیزات چا ته وویشي.
د ساتونکو دا شمېر د امنیتي وضعیت په اړه د طالب چارواکو اندېښنه او د احتمالي بریدونو ویره څرګندوي.
که څه هم طالبان ادعا کوي، چې په افغانستان کې یې امنیت ټینګ کړی دی، خو د یوه سیمه ییز چارواکي لپاره د لسکونو ساتونکو شتون پخپله د طالبانو په منځ کې د امنیتي وضعیت په اړه پوښتنې راپورته کړې دي.
د کندز لپاره د طالبانو والي محمد خان دعوت د دې ډلې د مشر ملا هبت الله په فرمان ټاکل شوی دی او هغه له دې وړاندې په کندهار کې د ۲۰۵ البدر قول اردو قومندان هم پاتې شوی دی.
دا په داسې حال کې ده چې داعش په خپلو بریدونو کې د طالبانو د کډوالو چارو وزیر، د بلخ والي او د بدخشان مرستیال والي په نښه کړي او وژلي دي.
سربېره پردې، د طالبانو مخالفې ازادۍ او د مقاومت ډلې هم په مختلفو سیمو کې پر طالبانو د بریدونو ادعاوې کوي.
د طالبانو له واکمېدو مخکې په جمهوري حکومت کې هم داسې رپوټونه ول، چې ځینې چارواکي او جهادي مشران د ساتوونکو په نامه له دولت معاشونه ترلاسه کوي.
طالب چارواکو تر اوسه د دې لېست د افشا کېدو او د هغو دلایلو په اړه غبرګون نه دی ښودلی چې ولې د کندز والي دومره لوی شمېر ساتونکو ته اړتیا لري.
