له اوربند وروسته چاودنه؛ د هند او پاکستان ترمنځ تاوتریخوالی لاهم دوام لري
هند او پاکستان له څلورو ورځو جګړې وروسته، د امریکا د فشارونو لاندې د اوربند پر سر هوکړې ته ورسېدل؛ خو له هوکړې یوازې څو ساعته وروسته د هند تر ولکې لاندې کشمیر په سرحدي ښارونو او کلیو کې چاودنې وشوې. هند، پاکستان د اوربند په سرغړونې تورن کړ.
د هند د بهرنیو چارو وزارت مرستیال وکرام مسري په یوې خبري غونډه کې وویل: "موږ له پاکستان څخه غواړو چې د دې سرغړونو د مخنیوي لپاره مناسب اقدامات وکړي او په جديت او مسوولیت له وضعیت سره چلند وکړي."
په ځواب کې بیا د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت وویل، چې دغه هېواد د اوربند هوکړې ته ژمن دی او په هند یې د سرغړونو پړه واچوله.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاند وویل: "زموږ ځواکونه په مسوولیت او احتیاط سره له وضعیت سره چلند کوي."
د تېرو څلورو ورځو نښتې د سوېلي اسیا د دې دوو پخوانیو دوښمنانو ترمنځ په تېرو نږدې درېیو لسیزو کې تر ټولو سختې وې.
دې جګړې د یو احتمالي پراخ جنګ خطر زنګ وهلی و، په داسې سیمه کې چې د نړۍ له ګڼ نفوسه او ناارامه سیمو څخه ګڼل کېږي.
اتومي زېرمې
په پیل کې اندېښنې وې چې ښایي د دواړو هېوادونو اټومي زېرمې استفاده شي، ځکه د پاکستان پوځ ویلي و، چې د هغوی د وسلو د څار یوه لوړپوړې اداره به غونډه وکړي، خو د پاکستان دفاع وزیر بیا وویل چې په دې تړاو هېڅ غونډه نه ده پلان شوې.
رویټرز راپور ورکړ، تر یوې سختې شپې نښتو وروسته چې دواړو هېوادونو د یو بل پر پوځي اډو بریدونه وکړل، د ملکي وګړو تلفات ۶۶ ته ورسېدل.
د امریکا ولسمشر ولیکل: "له یوې اوږدې شپې او د امریکا په مشرۍ له مذاکراتو وروسته خوښ یم چې اعلان کوم، هند او پاکستان پر یو بشپړ او سمدستي اوربند هوکړې ته رسېدلي دي."
د هند د بهرنیو چارو وزارت مرستیال مخکې ویلي و، چې د دواړو هېوادونو د پوځ عملیاتو مشران سره غږېدلي او موافقه یې کړې، چې ټولې نښتې به د شنبې په ورځ د ماسپښین ۵ بجې د محلي وخت له مخې پای ته ورسېږي.
دوې اونۍ مخکې، د هند تر ولکې لاندې کشمیر کې پر هندي ګرځندویانو یو برید وشو، چې ۲۶ تنه پکې ووژل شول.
د چهارشنبې په ورځ هند د پاکستان تر ولکې لاندې کشمیر کې پر هغو ځایونو برید وکړ، چې د ترهګرۍ د "مرکزونو" په توګه یې یاد کړل.
له اوربند سره-سره دوو هندي حکومتي سرچینو رویټرز ته وویل، چې د هند له لوري اعلان شوي بندیزي اقدامات او د پاکستان متقابل ځوابونه، لکه سوداګري بندول او ویزې لغوه کول، لا هم پر خپل ځای دي.
د اوربند وروسته حالت
که څه هم اوربند شوی، خو هندي سرچینو وویل چې بندیزونه لا هم دوام لري.
د هند له لوري د ۱۹۶۰ کال د سند اوبو تړون چې نوی لغوه شوی، لا هم معلق پاتې دی.
د هند د بهرنیو چارو وزیر وویل، چې له پاکستان سره د اوربند توافق به د هند د ترهګرۍ ضد دریځ کې هېڅ بدلون رانه ولي.
سوبرامانیام جي شنکر وویل، چې هند تل د ترهګرۍ پر وړاندې کلک او بېمصلحته دریځ غوره کړی او دا به دوام ومومي.
له اوربند مخکې خبرې اترې
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو وویل، چې ده او د ولسمشر مرستیال جیډي ونس د هند له لومړي وزیر نرېندرا مودي، د پاکستان له لومړي وزیر شهباز شریف، د هند د بهرنیو چارو له وزیر، د پاکستان د پوځ له مشر او د دواړو هېوادونو له دوو ملي امنیتي سلاکارانو سره په تېرو ۴۸ ساعتونو کې خبرې کړې دي.
بېطرفه ځای کې خبرې
روبیو له مودي او شریف څخه د هوکړې په پار ستاینه وکړه او زیاته یې کړه، چې خبرې اترې به "د مختلفو مسایلو په اړه، په یوه بېطرفه ځای" کې پیل شي.
د اوربند خبر د دواړو هېوادونو له لوري له خوښۍ سره بدرګه شو او د پاکستان د هوايي ډګرونو چارواکو اعلان وکړ، چې فضایي حریم یې بشپړ پرانیستل شوی دی.
اندېښنې او هیلې
د ډیلي او اسلاماباد ترمنځ د اوربند له هوکړې وروسته، د پاکستان لومړي وزیر د ملت په خطابیه وینا کې خپله بریا اعلان کړه.
شهباز شریف وویل، چې پاکستان د هند بریدونو ته پرېکنده پوځي ځواب ورکړی.
هغه وویل: "موږ بریالي شوو. دا بریا یوازې د وسلهوالو ځواکونو نه، بلکې د ټول ملت ده."
له پاکستان څخه خپاره شوي انځورونه ښيي، چې خلک د اوربند له اعلان څخه خوښي څرګندوي.
خو د اوربند سرغړونه په هند کې اندېښنه پیدا کړه.
د هند د جمو او کشمیر وزیر اعلی عمر عبدالله وویل: "دا اوربند نه دی. د سرینګر ښار په مرکز کې هوايي دفاع همدا اوس ډزې پیل کړې."
د هند د بهرنیو چارو وزارت مرستیال وکرام مسري وویل، چې اوس د هند وسلهوال ځواکونه دغو بریدونو ته ځواب ورکوي.
هغه زیاته کړه: "وسلهوالو ځواکونو ته امر شوی چې د پولې سرغړونو پر وړاندې کلک غبرګون وښيي."
درې سترې جګړې
هند او پاکستان له هغه راهیسې چې د ۱۹۴۷ کال په پای کې د برېتانوي استعمار له پای ته رسېدو وروسته جوړ شول، د کشمیر پر سر په شخړه کې دي.
هند چې د هندو اکثریت لري او پاکستان چې مسلمان اکثریت لري، دواړه د کشمیر برخې تر خپلې ولکې لاندې لري.
هغوی درې ځله جګړه کړې، چې دوه ځلې د کشمیر پر سر وې، سربېره پر ګڼو کوچنیو نښتو.