طالبان د چابهار بندر په کارولو سره غواړي پر پاکستان سیاسي او اقتصادي تکیه ختمه کړي
د طالبانو او پاکستان ترمنځ د اړیکو تر ترینګلتیا وروسته دغه ډله غواړي، چې پر یاد هېواد د سیاسي برخې تر څنګ اقتصادي برخه کې هم خپله تکیه راکمه کړي، چې له همدې امله یې د ایران «چابهار بندر» کارولو ته مخه کړې ده.
د ماري ټاېم ګیټ وې په نوم یو ټرانزېټي اداره وایي، طالبان په دې کار سره غواړي د سوداګریزو راکړو ورکړو لپاره بدیله لاره ومومي.
چابهار بندر چې د ایران په سویل ختیځ کې پروت دی، هند یې په اداره کولو کې مهم رول لري او د نړۍوال شمال-جنوب ټرانسپورټي دهلېز (INSTC) مهمه برخه ده.
دغه بندر له افغانستان سره د سوداګرۍ یو مهم اتصال ګڼل کېږي.
اوس مهال چې پاکستان له خپل هېواده د افغان کډوالو د اېستلو لړۍ ګړندۍ کړې او اسلام اباد سره د طالبانو اړیکې هم ترېنګلې شوي، د دغه بندر ارزښت د افغانستان لپاره لا نور هم ډېر شوی دی.
د راپورونو له مخې، د طالبانو یو لوړپوړی پلاوی په دې وروستیو کې تهران ته تللی، څو له ایراني چارواکو سره د چابهار بندر په پروژه کې د افغانستان د رول پر پراخولو خبرې وکړي.
د دغه بندر له لارې افغانستان له نړۍوالو بازارونو سره نښلول کیږي او د پاکستان پر ځای یوه بله باوري لاره خپلولی شي.
د روسیې د والدای په نوم انسټېټیوټ چې له کرملین سره نږدې اړیکې لري ویلي، طالبان غواړي د چابهار بندر له لارې سیمې او نړۍ ته دا پیغام ورکړي، چې نور یې له پاکستان نه خپله لاره جلا کړې ده.
له بلې خوا ایران هم هڅه کوي، افغانستان د سیمې د ټرانسپورټي او اقتصادي دهلېزونو برخه وګرځوي، څو د خپلې خاورې دننه ونډه پیاوړې کړي.
راپور کې د هند او طالبانو د بهرنیو چارو وزیرانو ترمنځ وروستۍ ټلېفوني اړیکه د سوېلي اسیا په جیوپولیټیکي حالت کې د نویو بدلونونو نښه ګڼلې ده.
هند د تېر زېږدیز کال په مې میاشت کې له ایران سره لس کلن تړون وکړ، څو چابهار بندر پراخ کړي او له دې لارې یې سوداګري نوره هم چټکه کړې.
دغه بندر یوازې ۷۲ کیلومتره له ګوادر بندر (چې چین یې اداره کوي) لیرې دی او د هند، افغانستان، ایران او منځنۍ اسیا تر څنګ اروپا او اسیا ګډې لویې وچې ترمنځ د سوداګرۍ لپاره مهم ګڼل کېږي.
د پاکستان او هند ترمنځ د کشمیر پر سره رامنځته شویو شخړو کې د افغانستان سوداګریزې راکړې ورکړې هم له نوي ډیلي سره زیانمنې شوې.
له همدې امله چابهار هند ته یوه سټراټېژیکه او بدیله لاره ده، چې نه یوازې اقتصادي، بلکې سیاسي اهمیت هم لري. لامل یې دا دی چې هند د چین د «یو کمربند، یوه لار» د سترې پروژې مخالف دی.
که څه هم پر ایران د امریکا شته بندیزونه یو خنډ دی، خو بیا هم تهران او طالبان ټینګار کوي چې چابهار باید د افغانستان د نړۍوالو ټرانزیټي اړیکو یو مهم مسیر پاتې شي.
ویل کېږي، چې طالبانو تر دې دمه د چابهار بندر د پراختیا لپاره ۳۵ میلیونه ډالر پانګونه کړې ده.