طالبانو په لوګر ولایت کې ۴۵ زره جریبه غصب شوې ځمکه راګرځولې ده
د لوګر ولایت لپاره د طالبانو سیمهییزو چارواکو ویلي، چې په دغه ولایت کې یې ۴۵ زره جریبه غصب شوې ځمکه راګرځولې ده.
د لوګر ولایت لپاره د طالبانو سیمهییزو چارواکو ویلي، چې په دغه ولایت کې یې ۴۵ زره جریبه غصب شوې ځمکه راګرځولې ده.
د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس د دغه چارواکو په حواله راپور ورکړی، چې دغه ځمکه یې له څېړونو وروسته د لوګر په برکي برک او خوښۍ ولسوالیو کې راګرځولې ده.
د لوګر لپاره د طالبانو د کرنې، اوبو لګونې او مالدارۍ رييس حبیب الرحمان ویلي، چې یاده ځمکه د غصب شویو ځمکو د راګرځولو ځانګړي کمېسیون لهخوا تثبیت او راګرځول شوې ده.
د طالبانو ولایتي مسوولینو همدا راز ادعا کړې، چې تېرکال یې هم په دغه ولایت کې ۵۶ زره جریبه غصب شوې ځمکه راګرځولې ده.
تېره میاشت هم د طالبانو د ځمکو د غصب د مخنیوي او غصب شویو ځمکو د استرداد کمېسیون چارواکو ویلي و، چې پر افغانستان د یادې ډلې له واکمنېدو وروسته نږدې ۴ مېلیونه جریبه ځمکه له غاصبیتو راګرځول شوې ده.
د افغانستان د اسلامي وحدت ګوند مشر محمد محقق د امریکا د هغې پرېکړې هرکلی کړی، چې له مخې یې طالبانو ته مرستې بندوي. نوموړی وایي، چې طالبان له څلورو کلونو راهیسې د امریکایی مالیه ورکوونکو له پیسو څخه ځان تغذیه کوي او پر افغانانو ظلم کوي.
د امریکا د استازو جرګې د دوشنبې په ورځ د «امریکایی مالیه ورکوونکو پیسو ته د ترهګرو د لاسرسي مخنیوي» په نوم یو قانون تصویب کړ.
دا قانون اوس د وروستي تصویب لپاره سنا ته لېږل شوی دی.
د دې قانون ملاتړي په دې باور دي، چې طالبان افغانستان ته د امریکا د بشري مرستو څخه ناوړه ګټه پورته کوي.
د دې قانون د مسودې جوړونکی ټیم برچټ ادعا وکړه، چې امریکا هره اوونۍ طالبانو ته ۴۰ میلیون ډالره لېږي.
د بایډن ادارې د بهرنیو چارو وزارت دا تور رد کړی و؛ خو د ټرمپ ادارې د بهرنیو چارو وزارت اعلان وکړ، چې د دې وېرې له کبله چې طالبان ممکن دې مرستو ته لاسرسی ومومي په افغانستان کې د مرستندویه ادارو لپاره د پيسو لېږد یې درولی دی.
د طالبانو مخالف سیاسي شخصیت محمد محقق د چهارشنبې په ورځ له افغانستان انټرنشنل سره په یوې مرکه کې ټینګار وکړ، چې طالبانو د امریکا د مالي مرستو څخه د ناوړه ګټې اخیستنې له لارې پر افغانانو ظلم کړی او د دې مرستو بندول یو ارزښتناک ګام دی.
هغه زیاته کړه، چې د دې ملاتړ بندول به طالبان کمزوري کړي او په افغانستان کې به مثبت پرمختګونو ته لاره هواره شي.
د امریکا د دې پرېکړې منتقدین له اړمنو خلکو سره د مرستو د کمولو د پایلو په اړه اندېښمن دي.
د افغانستان د کورنیو چارو پخواني وزیر محمد عمر داودزي د افغانستان انټرنشنل سره په یوې مرکه کې خبرداری ورکړ، چې د امریکا د استازو جرګې له خوا افغانستان ته د امریکا د مرستو د بندولو د قانون تصویب کولی شي، افغانستان د بشري ناورین لوري ته بوځي.
په ورته وخت کې هغه دا هم وايي، چې طالبانو په مختلفو لارو افغانستان ته د امریکا له مرستو څخه ګټه پورته کړې ده.
نوموړي ادعا وکړه، چې امریکا له داعش سره په مبارزه کې له طالبانو سره مرسته کړې ده.
د بایډن د حکومت د بهرنیو چارو وزارت ویلي و، چې د طالبانو له خوا د افغانستان لپاره د مرستندویه مرستو د ناوړه استفادې د مخنیوي لپاره یې ګامونه اخیستي دي.
په همدې حال کې د امریکا د بهرنیو چارو پخواني وزير انتوني بلېنکن د امریکا د مرستو د څار د دفتر (سیګار) هغه راپور ومانه، چې طالبان لږ تر لږه ۱۰ میلیونه ډالر له هغه ۳ میلیارده ډالرو بشري مرستو څخه چې امریکا افغانستان ته ورکړې ګټه اخیستې ده.
محقق زیاته کړې، چې د طالبانو رژيم د امریکا په مرستو پورې تړلی و.
په ورته وخت کې نوموړي له امریکا او نړۍوالې ټولنې وغوښتل، چې د افغانستان د زیانمنو او اړمنو برخو د ملاتړ لپاره داسې لارې چارې ومومي، ترڅو دا مرستې د طالبانو د ځواکمنولو لامل نشي.
د اسلامي وحدت ګوند مشر ډاډ څرګند کړ، چې که امریکا په رښتيا سره غواړي په افغانستان کې د ترهګرۍ ملاتړ بند کړي، نو دا لایحه به په سنا کې هم تصویب شي.
مخکې له دې د ملي مقاومت جبهې او د افغانستان د نجات لپاره د مقاومت شورا هم د امریکا د استازو جرګې له خوا له طالبانو سره د مرستو د بندولو د اقدام هرکلی کړی و.
د بلخ ولایت پخواني والي عطا محمد نور د خپلې اېکس پاڼې له لارې د ایران او اسراییل ترمنځ د اوربند په تړاو د مبارکۍ یو اوږد پیغام او تحلیل خپور کړی او په دغه پیغام کې یې ایران د دې جګړې ګټونکی بللی دی.
نور په خپله لیکنه کې ویلي، چې د اسراییل پر وړاندې د ایران درېدل د دغه هېواد د حاکمیت د شجاعت او تدبیر نتیجه ده، چې په ۱۲ ورځنۍ جګړه کې ترلاسه شوې ده.
نوموړی دا څرګندونې په داسې حال کې کوي، چې طالبانو یوازې په ۱۱ ورځو کې افغانستان ونیوه؛ هغه هېواد چې عطامحمد نور پکې یو له مهمو کسانو ګڼل کېده او وسله به یې پر اوږه ګرځوله.
نوموړي په هغه وخت کې ویلي و، «ترڅو چې یوه مرمۍ راسره وي، جګړه به کوم» خو لا د مرمیو له خلاصېدو مخکې ازبکستان ته وتښتېد.
نور وايي: «۱۳ ورځې مخکې کله چې صهیونیستي متجاوز او ماشوم وژونکي رژیم پر تهران برید وکړ نو سخت غمجن شوم.»
خو د دغه پیغام د کمنټونو په برخه کې یوه کس بیا ورته لیکلي: «ایران څه کوې، نن په مسکو کې یو افغان ماشوم د یوه بهرني له خوا پر ځمکه ویشتل شوی، د هغه په اړه یو څه ووایه.»
عطامحمد نور په دې پیغام کې ویلي، اسراییل فکره کاوه چې که د ایران د نظامیانو لوړپوړي چارواکي ووژني نو مدیریتي تشه او ورسره به په کور دننه ګډوډي رامنځته شي.
د دغه پیغام د تبصرې په برخه کې یوه کس د پوښتنې په بڼه لیکلي: «ایرانیانو چې هر څه وکړل د خپل هېواد لپاره یې وکړل؛ خو تاسو له تېښتې پرته څه کار کړنه لری؟»
نوموړي په دې پیغام کې زیاته کړې، چې ایران په دې جګړه کې خپل اقتدار او ملت یې هم خپل یووالی وښود، په اسلامي نړۍ کې یې خپل محبوبیت ډېر کړ، اسراییل ته یې د جاسوسۍ شبکې لمنځه یوړې، د اسراییل تل ابیب او حیفا ښارونه یې له خاورو سره خاورې کړل او په پایله کې سره له دې چې جګړه د اسراییل له لوري پیل شوه؛ خو ګټونکی ایران وو.
د دغه پیغام په کمنټونو کې بیا یو شمېر کسانو عطا محمد نور ته په خطاب کې لیکلي: «هغه څه دې چې په دې لیکنه کې ویلي، د ایران لومړی درجه چارواکي هم پرې باور نه لري او همداراز تبصره کوونکو ویلي، چې یاده جګړه په یوه خاص هدف سره پیل شوه چې د ایران د لوړ پوړو چاراکو وژنه او ورسره اټومي تاسیساتو ته زیان رسول وو او همداسې پرته له دې چې یو امریکایی پکې ووژل شي پای ته ورسېده.»
نور دغه څرګندونې په داسې حال کې کړي، چې د یکشنبې په ورځ د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ایران او اسراییل ترمنځ د دولس ورځنۍ جګړې په درشل کې اعلان وکړ، چې د اسراییل او ایران تر منځ بشپړه او وروستۍ هوکړه شوې او هر اړخیز اوربند به ټینګېږي.
یاده دې وي، چې په دې جګړه کې امریکا، اسراییل او ایران هر یو ځان بریالی بولي.
په روسیه کې د ایران سفیر کاظم جلالي د یوې افغان ماشومې پر وړاندې د "غېر انساني او کرکجن" برید په غبرګون کې له طالبانو غوښتي، چې د دې پېښې په اړه ژر تر ژره اقدام وکړي او خپل رسمي غبرګون وښيي.
یاد برید د دوشنبې په شپه د جون ۲۳ نېټه د مسکو ښار د شرمتیوو نړۍوال هوایي ډګر په یوه تمځای کې رامنځته شو، چې پکې یو ۳۱ کلن بېلاروسي کس «ولادیمیر ویتکوف» یوه دوه کلنه افغانه نجلۍ پر ځمکه وویشته.
دا ماشومه له خپلې مور سره یو ځای له ایران څخه د ناامنۍ له امله روسیې ته تللې وه.
سفیر جلالي د تسنیم خبري اژانس ته ویلي: «دا هېڅ فرق نه کوي چې دا ماشومه د کوم هېواد ده، دا یو جنایت دی او عامل یې باید سزا وویني، طالبان، روسیه او هر بشرپال یې باید پر وړاندې چوپه خوله پاتې نه شي.»
هغه د سفارت په رسمي ټېلګرام پاڼه لیکلي: «مونږ له طالبانو غواړو چې دا پېښه وپلټي او خپل مسوولیت ادا کړي.»
د پېښې له امله یاده ماشومه له سختې دماغي ټپ وروسته بېهوښه شوې او دا مهال په روغتون کې د کوما په حالت کې ده.
ویل کېږي، بریدکوونکی چې دا غېر عادي چلند یې کړې، له کابل څخه الوتنه کړې وه، له مخدره توکو سره یو ځای نیول شوی دی.
سره له دې چې دغه پېښې پراخ انعکاس او غبرګونونه راپارولي دي، طالبانو تر دې مهاله نه په مسکو سفارت او نه هم په کابل کې د بهرنیو چارو وزارت په دې اړه کوم رسمي غبرګون ښودلی دی.
د روسي چارواکو په وینا، متهم نیول شوی او دا مهال د قتل د هڅې په تور تر پوښتنو لاندې دی.
د ماشوم مور له اړوندو چارواکو د عدالت غوښتنه کړې ده.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو استازولۍ (یوناما) خبرداری ورکړی، چې اقلیمي بدلونونو د سوېلي او مرکزي اسیا د تودوخې څپې زیاتې کړې دي. یوناما ویلي، چې د چنګاښ له ۱۰ تر ۱۲ نېټې پورې افغانستان به د یوې سختې تودې څپې شاهد وي، چې د هوا تودوخه به د معمول په پرتله لوړه وي.
دغه سازمان د چهارشنبې په ورځ (د چنګاش ۴مه) پر اېکس پاڼې د یوه یادښت له لارې د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان په حواله لیکلي، چې تمه کېږي له سې شنبې څخه تر پنجشنبې (د چنګاښ له ۱۰ څخه تر ۱۲ پورې) تودوخه نور د نورمال حالت په پرتله له ۲ تر ۱۲ درجو سانتي ګراډ پورې لوړه شي.
په دې یادښت کې ویل شوي، چې د هېواد په سوېلي، ختیځ او شمالي سیمو کې د تودوخې درجه به له ۴۵ درجو سانتي ګراډ څخه لوړه شي.
یوناما لیکلي: «دا وضعیت کولی شي د انسانانو روغتیا، څارویو او نباتاتو ژوند ته جدي خطر رامنځته کړي.»
یوناما لیکلي: «د ځمکې د تودوخې زياتوالی د تودوخې څپې د زیاتوالی لامل کېدای شي، په ځانګړې توګه په هغه زیانمنو سیمو کې لکه سوېلي او مرکزي اسیا کې به د تودوخې زياتوالی ډېرې او اوږدې وي، دا د اقلیم د بدلون له امله رامنځته شوی د اندېښنې وړ بهیر دی.»
نړۍوالې تودوخې د نړۍ د نیمایي نفوس ژوند له بحراني حالت سره مخ کړی دی.
د اقلیم د بدلون څېړنیز انسټیټیوټ په خپل وروستي راپور کې د سږکال د تودوخې د بې ساري زیاتوالي او د هغې د اندېښمنو پایلو په اړه خبرداری ورکړی.
د ملګرو ملتونو د دوامداره ښاري پراختیا پروګرام مخکې د چاپیریال د خرابوالي او په افغانستان کې د اقلیم د بدلون د پایلو په اړه خبرداری ورکړی و او ویلي یې و، چې د اوبو او فاضله موادو ضعیف مدیریت او د شنو ځایونو نشتوالی د افغانانو روغتیا له خطر سره مخ کوي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر مولوي امیر خان متقي د چهارشنبې په ورځ د ترکیې پلازمېنه انقره کې، شیخ صنیعالله فرهمند د طالبانو د نوي سفیر په توګه د خپل سفارت کارکوونکو ته معرفي کړ.
د یاد وزارت د اطلاعاتو او عامه اړیکو رییس حافظ ضیا احمد پر اېکس پاڼې لیکلي، چې په دې رسمي ناسته کې د بهرنیو چارو وزارت پر پلاوي سربېره، په ترکیه کې د مېشتو افغانانو یو شمېر مشرانو او دیني عالمانو هم ګډون کړی و.
متقي د افغانستان او ترکیې ترمنځ د سفارتي اړيکو لوړوالي ته په اشاره ویلي، چې د سفیر په کچه د اړیکو لوړول د دواړو هېوادونو ترمنځ د ښې همکارۍ او مثبتو اړیکو څرګندونه کوي.
نوموړي هیله وښوده چې د نوي سفیر په راتګ سره به د افغانستان او ترکیې ترمنځ سیاسي، اقتصادي او ټولنیزې اړیکې لا پیاوړې شي.
