طالبان په هرات کې د تازه مېوو صادراتو لپاره اداري بهیر اسانه کوي

په هرات کې د طالبانو والي مولانا اسلام جار ویلي، چې د تازه مېوو د صادراتو په برخه کې یو شمېر جدي اسانتیاوې رامنځته کوي؛ څو اداري چارې چټکې شي او د هر ډول ځنډ و خنډ مخه یې ونیول شي.

په هرات کې د طالبانو والي مولانا اسلام جار ویلي، چې د تازه مېوو د صادراتو په برخه کې یو شمېر جدي اسانتیاوې رامنځته کوي؛ څو اداري چارې چټکې شي او د هر ډول ځنډ و خنډ مخه یې ونیول شي.
د چهارشنبې په ورځ د (چنګاښ ۴مه) نېټه د طالبانو د هرات ولایت مقام رسنیز دفتر په خبرپاڼه کې راغلي، چې په همدې تړاو د طالبانو ولایتي ادارو ترمنځ ګډه غونډه شوې.
په یاده ناسته کې د یادې ډلې والي ټینګار کړی، د تازه مېوو پروسه باید داسې تنظیم شي چې تازه مېوې پرته له هر ډول خنډ او ځنډه نړۍوالو بازارونو ته ورسېږي.
مولانا اسلام جار خپلو ادارو ته لارښوونه کړې، چې له سوداګرو سره همغږي زیاته کړي او ډاډ ورکړي چې صادرات په منظم او مؤثر ډول ترسره شي.
دا هڅې داسې مهال کېږي، چې د هېواد په یو شمېر ولایتونو کې سوداګر شکایت کوي چې تازه مېوې له سختو ګمرکي بهیرونو سره مخ دي او له امله یې ډېر کله د دوی بار شوي مالونه خوسا کېږي.
د تورخم له لارې پاکستان ته د لېږل کېدونکو تازه مېوو په تړاو هم سوداګرو په وار، وار شکایتونه کړي او ویلي یې دي، چې د پېچلي ګمرکي بهیر له امله د طالبانو تر څنګ د پاکستاني چارواکو سخت مدیریتي چلند صادراتي توکي له خوسا کېدو سره مخ کوي.
همدا راز د تورخم لارې تړل کېدل هم څو، څو ځله د تازه مېوو سوداګرو ته درانه مالي زیانونه اړولي دي.


د طالبانو د امربالمعروف، نهې عن المنکر او شکایتونو اورېدو وزیر خالد حنفي د عصري زدهکړو ارزښت په تړاو ویلي، مسلمانانو لومړی ساعت او کاغذ جوړ کړی چې دا یې د نوښتونو بېلګه ده.
هغه زیاته کړې: «تخنیکونه او ایجادونه مسلمانانو کړي. کفري نړۍ او یا مخربې کړۍ نه غواړي افغانستان کې اسلامي نظام راشي».
هغه دغه څرګندونې د کابل پوهنتون په پولي تخنیک پوهنتون کې یوې غونډې ته د وینا پرمهال کړې دي.
نوموړي زدهکړیالانو ته په خبرو کې ویلي، چې دوی یې د راتلونکي لپاره یوه پانګه ده.
د طالبانو دغه وزیر داسې مهال د عصري زدهکړو په تړاو څرګندونې کوي، چې څو، څو ځله یې په خپلو ویناوو کې عصري زدهکړې «مباح ګڼلې» دي.
د طالبانو په منځ کې د عصري زدهکړو په تړاو ژور اختلافات شته. د دغې ډلې مشر ملاهبت الله او د هغه د څنګ ملګري د پوهنتوني زدهکړو سره ژور مخالفتونه لري او له همدې کبله یې په هېواد کې د دیني مدرسو جوړېدو شمېر هم تر پخوا څو چنده ډېر کړی دی.
همدا راز د هېواد بېلابېل پوهنتونو کې هم اکاډمیک چاپېریال د مدرسو بڼې غوره کړې دي او نیوکې دا دي، چې طالبانو د مسلکي استادانو پر ځای په کې اوس خپل همفکره ملایان د استادانو په توګه په دندو ګومالي دي.
د راپورونو له مخې؛ طالبانو د هېواد په پوهنتونونو کې مسلکي او د عصري زدهکړو لرونکو باتجربه استادانو مخه په بېلابېلو نومونو ډب کړې او ان له دندو یې ګوښه کړي دي.
کارپوهان وایي، طالبان په دې کار سره غواړي پر پوهنتوني چاپېریال خپلې فکري اغېزې وشېندي او زدهکړیالانو ته خپل سختدریځه مذهبي افکار ور پیچکاري کړي؛ څو یې د واکمنۍ په بقا کې ورسره مرسته وکړي.
د کابل پوهنتون په ګډون د یو شمېر نورو پوهنتونو استادانو څو، څو ځله نیوکې وکړې، چې طالبانو په پوهنتونو کې د عصري زدهکړو او غوره درسي موادو د مخنېوي لپاره یو شمېر اقدامات هم کړي دي.

د لوګر ولایت لپاره د طالبانو سیمهییزو چارواکو ویلي، چې په دغه ولایت کې یې ۴۵ زره جریبه غصب شوې ځمکه راګرځولې ده.
د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس د دغه چارواکو په حواله راپور ورکړی، چې دغه ځمکه یې له څېړونو وروسته د لوګر په برکي برک او خوښۍ ولسوالیو کې راګرځولې ده.
د لوګر لپاره د طالبانو د کرنې، اوبو لګونې او مالدارۍ رييس حبیب الرحمان ویلي، چې یاده ځمکه د غصب شویو ځمکو د راګرځولو ځانګړي کمېسیون لهخوا تثبیت او راګرځول شوې ده.
د طالبانو ولایتي مسوولینو همدا راز ادعا کړې، چې تېرکال یې هم په دغه ولایت کې ۵۶ زره جریبه غصب شوې ځمکه راګرځولې ده.
تېره میاشت هم د طالبانو د ځمکو د غصب د مخنیوي او غصب شویو ځمکو د استرداد کمېسیون چارواکو ویلي و، چې پر افغانستان د یادې ډلې له واکمنېدو وروسته نږدې ۴ مېلیونه جریبه ځمکه له غاصبیتو راګرځول شوې ده.

د افغانستان د اسلامي وحدت ګوند مشر محمد محقق د امریکا د هغې پرېکړې هرکلی کړی، چې له مخې یې طالبانو ته مرستې بندوي. نوموړی وایي، چې طالبان له څلورو کلونو راهیسې د امریکایی مالیه ورکوونکو له پیسو څخه ځان تغذیه کوي او پر افغانانو ظلم کوي.
د امریکا د استازو جرګې د دوشنبې په ورځ د «امریکایی مالیه ورکوونکو پیسو ته د ترهګرو د لاسرسي مخنیوي» په نوم یو قانون تصویب کړ.
دا قانون اوس د وروستي تصویب لپاره سنا ته لېږل شوی دی.
د دې قانون ملاتړي په دې باور دي، چې طالبان افغانستان ته د امریکا د بشري مرستو څخه ناوړه ګټه پورته کوي.
د دې قانون د مسودې جوړونکی ټیم برچټ ادعا وکړه، چې امریکا هره اوونۍ طالبانو ته ۴۰ میلیون ډالره لېږي.
د بایډن ادارې د بهرنیو چارو وزارت دا تور رد کړی و؛ خو د ټرمپ ادارې د بهرنیو چارو وزارت اعلان وکړ، چې د دې وېرې له کبله چې طالبان ممکن دې مرستو ته لاسرسی ومومي په افغانستان کې د مرستندویه ادارو لپاره د پيسو لېږد یې درولی دی.
د طالبانو مخالف سیاسي شخصیت محمد محقق د چهارشنبې په ورځ له افغانستان انټرنشنل سره په یوې مرکه کې ټینګار وکړ، چې طالبانو د امریکا د مالي مرستو څخه د ناوړه ګټې اخیستنې له لارې پر افغانانو ظلم کړی او د دې مرستو بندول یو ارزښتناک ګام دی.
هغه زیاته کړه، چې د دې ملاتړ بندول به طالبان کمزوري کړي او په افغانستان کې به مثبت پرمختګونو ته لاره هواره شي.
د امریکا د دې پرېکړې منتقدین له اړمنو خلکو سره د مرستو د کمولو د پایلو په اړه اندېښمن دي.
د افغانستان د کورنیو چارو پخواني وزیر محمد عمر داودزي د افغانستان انټرنشنل سره په یوې مرکه کې خبرداری ورکړ، چې د امریکا د استازو جرګې له خوا افغانستان ته د امریکا د مرستو د بندولو د قانون تصویب کولی شي، افغانستان د بشري ناورین لوري ته بوځي.
په ورته وخت کې هغه دا هم وايي، چې طالبانو په مختلفو لارو افغانستان ته د امریکا له مرستو څخه ګټه پورته کړې ده.
نوموړي ادعا وکړه، چې امریکا له داعش سره په مبارزه کې له طالبانو سره مرسته کړې ده.
د بایډن د حکومت د بهرنیو چارو وزارت ویلي و، چې د طالبانو له خوا د افغانستان لپاره د مرستندویه مرستو د ناوړه استفادې د مخنیوي لپاره یې ګامونه اخیستي دي.
په همدې حال کې د امریکا د بهرنیو چارو پخواني وزير انتوني بلېنکن د امریکا د مرستو د څار د دفتر (سیګار) هغه راپور ومانه، چې طالبان لږ تر لږه ۱۰ میلیونه ډالر له هغه ۳ میلیارده ډالرو بشري مرستو څخه چې امریکا افغانستان ته ورکړې ګټه اخیستې ده.
محقق زیاته کړې، چې د طالبانو رژيم د امریکا په مرستو پورې تړلی و.
په ورته وخت کې نوموړي له امریکا او نړۍوالې ټولنې وغوښتل، چې د افغانستان د زیانمنو او اړمنو برخو د ملاتړ لپاره داسې لارې چارې ومومي، ترڅو دا مرستې د طالبانو د ځواکمنولو لامل نشي.
د اسلامي وحدت ګوند مشر ډاډ څرګند کړ، چې که امریکا په رښتيا سره غواړي په افغانستان کې د ترهګرۍ ملاتړ بند کړي، نو دا لایحه به په سنا کې هم تصویب شي.
مخکې له دې د ملي مقاومت جبهې او د افغانستان د نجات لپاره د مقاومت شورا هم د امریکا د استازو جرګې له خوا له طالبانو سره د مرستو د بندولو د اقدام هرکلی کړی و.

د بلخ ولایت پخواني والي عطا محمد نور د خپلې اېکس پاڼې له لارې د ایران او اسراییل ترمنځ د اوربند په تړاو د مبارکۍ یو اوږد پیغام او تحلیل خپور کړی او په دغه پیغام کې یې ایران د دې جګړې ګټونکی بللی دی.
نور په خپله لیکنه کې ویلي، چې د اسراییل پر وړاندې د ایران درېدل د دغه هېواد د حاکمیت د شجاعت او تدبیر نتیجه ده، چې په ۱۲ ورځنۍ جګړه کې ترلاسه شوې ده.
نوموړی دا څرګندونې په داسې حال کې کوي، چې طالبانو یوازې په ۱۱ ورځو کې افغانستان ونیوه؛ هغه هېواد چې عطامحمد نور پکې یو له مهمو کسانو ګڼل کېده او وسله به یې پر اوږه ګرځوله.
نوموړي په هغه وخت کې ویلي و، «ترڅو چې یوه مرمۍ راسره وي، جګړه به کوم» خو لا د مرمیو له خلاصېدو مخکې ازبکستان ته وتښتېد.
نور وايي: «۱۳ ورځې مخکې کله چې صهیونیستي متجاوز او ماشوم وژونکي رژیم پر تهران برید وکړ نو سخت غمجن شوم.»
خو د دغه پیغام د کمنټونو په برخه کې یوه کس بیا ورته لیکلي: «ایران څه کوې، نن په مسکو کې یو افغان ماشوم د یوه بهرني له خوا پر ځمکه ویشتل شوی، د هغه په اړه یو څه ووایه.»
عطامحمد نور په دې پیغام کې ویلي، اسراییل فکره کاوه چې که د ایران د نظامیانو لوړپوړي چارواکي ووژني نو مدیریتي تشه او ورسره به په کور دننه ګډوډي رامنځته شي.
د دغه پیغام د تبصرې په برخه کې یوه کس د پوښتنې په بڼه لیکلي: «ایرانیانو چې هر څه وکړل د خپل هېواد لپاره یې وکړل؛ خو تاسو له تېښتې پرته څه کار کړنه لری؟»
نوموړي په دې پیغام کې زیاته کړې، چې ایران په دې جګړه کې خپل اقتدار او ملت یې هم خپل یووالی وښود، په اسلامي نړۍ کې یې خپل محبوبیت ډېر کړ، اسراییل ته یې د جاسوسۍ شبکې لمنځه یوړې، د اسراییل تل ابیب او حیفا ښارونه یې له خاورو سره خاورې کړل او په پایله کې سره له دې چې جګړه د اسراییل له لوري پیل شوه؛ خو ګټونکی ایران وو.
د دغه پیغام په کمنټونو کې بیا یو شمېر کسانو عطا محمد نور ته په خطاب کې لیکلي: «هغه څه دې چې په دې لیکنه کې ویلي، د ایران لومړی درجه چارواکي هم پرې باور نه لري او همداراز تبصره کوونکو ویلي، چې یاده جګړه په یوه خاص هدف سره پیل شوه چې د ایران د لوړ پوړو چاراکو وژنه او ورسره اټومي تاسیساتو ته زیان رسول وو او همداسې پرته له دې چې یو امریکایی پکې ووژل شي پای ته ورسېده.»
نور دغه څرګندونې په داسې حال کې کړي، چې د یکشنبې په ورځ د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ایران او اسراییل ترمنځ د دولس ورځنۍ جګړې په درشل کې اعلان وکړ، چې د اسراییل او ایران تر منځ بشپړه او وروستۍ هوکړه شوې او هر اړخیز اوربند به ټینګېږي.
یاده دې وي، چې په دې جګړه کې امریکا، اسراییل او ایران هر یو ځان بریالی بولي.

په روسیه کې د ایران سفیر کاظم جلالي د یوې افغان ماشومې پر وړاندې د "غېر انساني او کرکجن" برید په غبرګون کې له طالبانو غوښتي، چې د دې پېښې په اړه ژر تر ژره اقدام وکړي او خپل رسمي غبرګون وښيي.
یاد برید د دوشنبې په شپه د جون ۲۳ نېټه د مسکو ښار د شرمتیوو نړۍوال هوایي ډګر په یوه تمځای کې رامنځته شو، چې پکې یو ۳۱ کلن بېلاروسي کس «ولادیمیر ویتکوف» یوه دوه کلنه افغانه نجلۍ پر ځمکه وویشته.
دا ماشومه له خپلې مور سره یو ځای له ایران څخه د ناامنۍ له امله روسیې ته تللې وه.
سفیر جلالي د تسنیم خبري اژانس ته ویلي: «دا هېڅ فرق نه کوي چې دا ماشومه د کوم هېواد ده، دا یو جنایت دی او عامل یې باید سزا وویني، طالبان، روسیه او هر بشرپال یې باید پر وړاندې چوپه خوله پاتې نه شي.»
هغه د سفارت په رسمي ټېلګرام پاڼه لیکلي: «مونږ له طالبانو غواړو چې دا پېښه وپلټي او خپل مسوولیت ادا کړي.»
د پېښې له امله یاده ماشومه له سختې دماغي ټپ وروسته بېهوښه شوې او دا مهال په روغتون کې د کوما په حالت کې ده.
ویل کېږي، بریدکوونکی چې دا غېر عادي چلند یې کړې، له کابل څخه الوتنه کړې وه، له مخدره توکو سره یو ځای نیول شوی دی.
سره له دې چې دغه پېښې پراخ انعکاس او غبرګونونه راپارولي دي، طالبانو تر دې مهاله نه په مسکو سفارت او نه هم په کابل کې د بهرنیو چارو وزارت په دې اړه کوم رسمي غبرګون ښودلی دی.
د روسي چارواکو په وینا، متهم نیول شوی او دا مهال د قتل د هڅې په تور تر پوښتنو لاندې دی.
د ماشوم مور له اړوندو چارواکو د عدالت غوښتنه کړې ده.