طالبان: په لسو ولایتونو کې د سېلابونو له امله ۱۳ کسانو ته مرګ ژوبله اوښتې ده

له پېښو سره د طالبانو د مبارزې د چمتووالي ملي اداره وايي، په لسو ولایتونو کې د وروستیو بارانونو او سېلابونو د راوتو له امله ۵ کسان مړه شوي او ۸ نور ټپیان دي.

له پېښو سره د طالبانو د مبارزې د چمتووالي ملي اداره وايي، په لسو ولایتونو کې د وروستیو بارانونو او سېلابونو د راوتو له امله ۵ کسان مړه شوي او ۸ نور ټپیان دي.
له پېښو سره د طالبانو د مبارزې د چمتووالي ملي ادارې د اطلاعاتو او نشراتو رييس حافظ محمد یوسف حماد وايي، "د لومړنیو راپورونو له مخې، د وروستیو بارانونو او سېلابونو له امله په کابل، پروان، لوګر، میدان-وردګ، خوست، پکتیا، پکتیکا، زابل، ننګرهار او لغمان کې له بده مرغه ۵ کسان شهیدان شوي او ۸ کسان ټپيان دي. "د حماد په وینا، په دغو سېلابونو کې یو کور په بشپړه توګه له منځه تللی او ۱۶۲ نور کورونه قسماً ویجاړ شوي دي.د یادې ادارې د اطلاعاتو او نشراتو رييس وايي، "یو کور په بشپړ ډول او ۱۶۲ کورونه جزيي ویجاړ شوي، ۱۱ جوماتونه، ۱۷۱ څاګانې، کاریزونه، او د اوبو سرچینې، ۲۷ د اوبو رسونې شبکې، بندونه او کانالونه، ۲۷ د پلچک پایې او ۴۱ کیلومتره سړک ویجاړ شوي دي. "د نوموړي په وینا، په دغو سېلابونو کې څه باندې ۱۰۰څاروي تلف شوي، شاوخوا ۲ زره جریبه کرنیزه ځمکه او باغونه او له ۷۰۰ زیات د سولرونو تختې هم له منځه تللي دي.له پېښو سره د مبارزې د چمتووالي ملي ادارې د اطلاعاتو او نشراتو رييس زیاته کړې، "۱۲۲ څاروي تلف شوي، د ۱۰۳۴ کرنیزې ځمکې محصولات، ۱۱۷۰ جریبه باغونه او ۷۲۰ تختې سولره له منځه تللي دي. "نوموړي ویلي، دغه اداره ژمنه ده چې، د خپلو او شریکو موسسو امکاناتو ته په کتو سره له زیانمنو سره مرستې وکړي؛ خو لا تر اوسه له دغو سېلاب ځپلو سره هېڅ راز مرستې نه دي شوي او دوی هم مرستو ته سترګې په لاره ديله دې سره سم، د هېواد د هوا پېژندنې ریاست او د نړۍوالو معتبرو سازمانونو د وړاندوینو له مخې، سبا په پکتیا، خوست، ننګرهار، کونړ او نورستان ولایتونو کې د تالندې برېښنا، تېزو بادونو او د نسبتاً قوي بارانونو له امله د سېلابونو د راوتلو احتمال شته او ښايي په یادو ولایتونو کې د باران اندازه له ۵ تر ۲۰ مليمتره پورې وي.د هوا پېژندنې ادارې له هېوادوالو غوښتي، چې د سیندونو غاړو ته دې له نږدې کېدو څخه ډډه وکړي.


د طالبانو حکومت هڅه کوي د ګرځندویۍ له لارې اقتصادي ستونزې حل کړي او نړۍ ته د افغانستان مثبت انځور وړاندې کړي، خو د دې ښکلو منظرو تر شا د نجونو د ښوونځیو تړل، د ښځو محدودیتونه او د بشري حقونو سرغړونې لا هم د هېواد د راتلونکي لپاره سترې ننګونې دي.
که څه هم پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو څخه نږدې څلور کاله تېرېږي، خو تر اوسه یې هېڅ هېواد په رسمیت نه پېژني او یاده ډله تمه لري چې د ګرځندویانو لپاره د فرصتونو په برابرېدو سره به د دوی د حکومت د رسمیت پېژندلو لپاره زمینه برابره شي.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت د ګرځندوی، مالي او اداري چارو مرستیال قدرتالله جمال د جون میاشتې په پیل کې له "اسوشېټېډ پرېس" سره په مرکه کې وویل: «افغانان مېلمهپاله خلک دي او غواړي له نورو هېوادونو سیلانیان راشي، موږ یې کوربهتوب ته چمتو یو. ګرځندوی یوه ګټوره چاره ده او موږ غواړو زموږ هېواد یې له ټولو اقتصادي او فرهنګي ګټو برخمن شي.»
د نړۍ په ډېریو هېوادونو کې ګرځندوی د میلیاردونو ډالرو ارزښت لري، خو افغانستان چې د طالبانو د سختو محدودیتونو له امله نړۍوال منزوی شوی، لا هم له پراخې بېوزلۍ سره مخ دی. طالب چارواکي هیله لري، چې د ګرځندوی له لارې به پانګه راجلب کړي.
جمال زیاتوي: «موږ له دې صنعت څخه د پام وړ عواید تر لاسه کوو او باور لرو چې دا به نور هم پراخ شي. د سیلانیانو له لوري مصرف شوې پیسې تر نورو برخو زیات خلکو ته ګټه رسوي. موږ هیلهمند یو چې دا به زموږ د اقتصاد یوه لویه برخه شي.»
د افغانستان لپاره د ګرځندوی ویزې اخیستل نسبتا اسانه دي او له دوبۍ، استانبول او نورو لویو مرکزونو الوتنې هم شته. حکومت ان د ګرځندوی او هوټلدارۍ په برخه کې د نارینهوو لپاره یو روزنیز انسټیټیوټ جوړ کړی، په دغه انسټیټيوټ کې نجونو ته ونډه نه ده ورکړل شوې.
جمال وايي، تېر کال نږدې ۹،۰۰۰ بهرني سیلانیان افغانستان ته راغلي وو او یوازې د روان کال په لومړیو درېیو میاشتو کې ۳،۰۰۰ نور هم ورغلي دي.
نږدې څلوېښت کلنې جګړې د افغانستان ښکلې منظرې، تاریخي ځایونه او غرنۍ جغرافیه له نړۍ پټه کړې وه. د طالبانو د بیا واکمنېدو وروسته که څه هم وخت ناوخته د نا امنۍ پېښې کېږي خو د پخوا په پرتله امنیتي وضعیت نسبي ارام شوی.
د ۲۰۲۴ کال د مې میاشتې په یوه برید کې، وسلهوالو کسانو په بامیان ولایت کې درې هسپانوي سیلانیان او درې افغانان ووژل.
بامیان یو له مشهورو ګرځندوی سیمو څخه دی، چې پکې پخوا د بودا لویې مجسمې وې، خو طالبانو په ۲۰۰۱ کال کې الوځولې وې.
د لوېدیځو هېوادونو مشورې لا هم خلک افغانستان ته د سفر څخه منع کوي، خو طالبان ټینګار کوي چې وضعیت بدل شوی.
جمال وايي: «افغانستان د جګړو له اوږدو کلونو راوتلی. اوس غواړو سیلانیان زموږ دودونه، ژوند، هنر، او مقاومت له نږدې وویني. امنیت ټول هېواد کې شته.»
خو منتقدین وایي، د ښځو پر وړاندې د طالبانو سخت چلند له اخلاقي پلوه پوښتنې راپورته کوي. نجونې له ابتدايي ښوونځي پورته تعلیم ته نه پرېښودل کېږي، د ښځو پروړاندې د کار، ورزش، پارکونو او سینګارتونونو پر تګ بندیزونه دي او د جامو د اغوستلو سخت قوانین ورباندې عملي کېږي.
که څه هم دا قوانین پر بهرنیو مېرمنو کم تطبیقېږي، خو هغوی هم باید سر پټ کړي.
یو شمېر سیلانیان وایي، دوی د اخلاقو له نظره شکمن وو، خو غوښتل یې خپلواکه ارزونه وکړي.
یوه فرانسوي-پیروویایي سیلانۍ ایلاري ګومېز او د هغې برېتانوی ملګری جېمز لیډیارډ وویل، چې نږدې یو کال یې بحث کاوه چې افغانستان ته ولاړ شي او که نه.
لیډیارډ وايي: «موږ فکر نه کوو چې زموږ حضور د طالبانو ملاتړ ښکاره کړي. موږ پیسې خلکو ته ورکوو، نه حکومت ته.»
سره له دې چې د ښځو موضوع حکومتي چارواکو ته حساسه ده، جمال یوازې دومره وویل چې ښځینه او نارینه سیلانیان دواړه دې هر کله راشي، خو د محدودیتونو په اړه یې څه ونهویل.
هغه ټینګار کوي: «کوم کسان چې زموږ قوانینو او دودونو ته درناوی لري، مخکې هم راغلي او لا هم راتلای شي.»
جمال وویل، ګرځندوی نه یوازې اقتصادي، بلکې سیاسي او فرهنګي ګټې هم لري: «دا د خلکو ترمنځ د تفاهم، باور او اړیکو د جوړېدو یو مهم فرصت دی. خلک یو بل له نږدې ویني، یو بل ته درناوی پیدا کوي او فاصله له منځه ځي.»
افغانستان ته د سیلانیانو ورو ورو راتګ د طالبانو حکومت لپاره د یوې ستراتیژیکې هڅې په توګه لیدل کېږي، چې غواړي له اوږدې نړۍوالې انزوا وروسته ځان ته ښه انځور جوړ کړي.
که څه هم سیلانیان د دې هېواد ښکلو غرونو، تاریخي ځایونو او کلتوري بډاینو ته زړه ښه کوي، خو د طالبانو د سختو محدودیتونو تر څنګ، دا سفرونه د یوې شنې پاڼې په څېر ښکاري چې تر شا یې ژور سیوري پراته دي.
طالبانو د ښځو حقونه په پراخه کچه تر فشار لاندې نیولي دي؛ نجونې ښوونځي ته نه پرېښودل کېږي، ښځې له ګڼو عامو ځایونو محرومې دي او د ازادۍ فضا شدیدا تنګه شوې ده.
دا وضعیت د هېواد اقتصادي ودې او د ګرځندوی پراختیا لپاره ستر خنډ ګرځېدلی دی.
سربېره پر دې، حکومت د نړۍوالو مرستو بندېدو او اقتصادي بحران له کبله په ګران حالت کې دی، خو له دې سره هم غواړي نړۍوالو ته ووایي، چې افغانستان بیا خوندي شوی او د سفر وړ دی.

د تېر جمهوري نظام پخوانی والي حلیم فدایي وایي، چې طالبان د افغانستان د ابادۍ لپاره نه، بلکې د دولتدارۍ د جوړښتونو د ویجاړولو، له بېثباتۍ سره د ملت د مخامخ کولو او د هېواد د منزوي کولو لپاره یوه استخباراتي پروژه ده.
پخواني والي حلیم فدایي پر خپلې اېکس پاڼې د طالبانو په اړه یو مفصل او انتقادي پوسټ کړی، چې پکې یې طالبان یوه استخباراتي وسیله بللي او ویلي یې دي، چې د دوی هدف د افغانستان ابادي نه، بلکې قصدي ویجاړي ده.
فدایي لیکلي: «طالبان د افغانستان د جوړولو لپاره نه، بلکې د کمزورې کولو، محتاج کولو، منزوي کولو، جاهل کولو، بېکاره کولو، بېتمدنه کولو او کډوال کولو لپاره جوړ شوي او راوستل شوي دي. د نجونو پر مخ د مکتبونو بندول او د پوهنتونونو تړل د همدې هدف برخه ده.»
نوموړی دا هم زیاتوي، چې د طالبانو لهخوا د تعلیم د بندېدو سیاستونه یوازې د ښځو او نجونو پر وړاندې نه دي، بلکې دا ټولنه په مجموع کې د ناپوهۍ کندې ته غورځوي.
د فدایي په وینا، دا یوه استخباراتي دسیسه ده چې د افغانستان ملت د نړۍوال پرمختګ له کاروانه لرې وساتي.
هغه بیا دا مشخص کړې نه ده، چې دا دسیسه د چا یا کوم هېواد له خوا روانه ده.
هغه ادعا کوي، چې طالبان په شعوري ډول د دولتدارۍ اصول تر پښو لاندې کوي او دا کار یې تصادفي نه، بلکې حسابشوی اقدام دی.
نوموړي د طالبانو د اداري سیاستونو پر ضد هم انتقاد کړی دی او لیکلي یې دي: «په تېرو شلو کلونو کې چې کوم سیسټمونه ایجاد شوي وو، هغه د اهل او نااهل ترمنځ د توپیر نه کولو له امله هره اوونۍ یا هره میاشت د لوړپوړو او ټیټپوړو کارمندانو ادلونبدلون کېږي، چې دا کار د ادارې د تخریب یوه بله وسیله ده.»
فدایي زیاتوي، چې د طالبانو له خوا د غېر مسلکي کسانو ګومارنې، د رتبو بېنظمۍ، د ملکي او نظامي بسټونو ترمنځ نه توپير او حتی د ماسټري سندونو بېبنسټه وېش، ټول د اداري نظام د ورانولو لپاره دي.
هغه لیکلي: «دوی ټول نظام ‘ملاکراسي’ کړ، ماسټري سندونه یې بېازموینې ورکړل، نظامي رتبې یې ملکي وګړو ته ورکړې او امیر یې د مامور تابع کړ.»
هغه همداراز اشاره کړې ده، چې دا ډول بېثباته ګومارنې یوازې د استخدام او انفکاک په برخه کې نه دي، بلکې د حکومت نورې برخې هم د یو ډول مبهم، بېنظامه او غېر موثر حالت سره مخامخ دي.
فدایي ادعا کوي، چې د طالبانو د مشرتابه پټ ساتل او له عام ولس او رسنیو څخه لرې ساتل، د افغانستان پر وړاندې د «پټې دسیسې» یوه برخه ده.
د هغه په خبره: «د دوی د امیر چې دوی ورته ‘امیرالمؤمنین’ وایي، پټ ساتل د همدې طرحې یوه لویه برخه ده.»
هغه طالبان د دولتدارۍ اصولو خلاف او د یوه ملت د ویجاړونې اصلي عاملین ګڼلي او ټینګار یې کړی، چې دا یوه سیاسي او استخباراتي دسیسه ده، چې هدف یې نه یوازې د نظام سقوط دی، بلکې ملت ته همداسې کړاوونه ور بښل دي.
حلیم فدایي دغه څرګندونې په داسې حال کې کوي، چې طالبانو خپل نظام له نړۍوالې انزوا سره کړی دی، ښځو ته یې د زدهکړو، کار او سیاسي مشارکت دروازې تړلې دي او د ملګرو ملتونو په ګډون د ګڼو نړۍوالو بنسټونو په تګلارو سخت انتقادونه کړي دي.
د چارو پوهان وایي، چې طالبانو له ۲۰۲۱ کال راهیسې چې بیا واک ته رسېدلي، د افغانستان د دولتدارۍ، ملت جوړونې او انساني ارزښتونو بنسټونه کمزوري کړي دي.

په ایران کې مېشت یو شمېر پخواني افغان نظامیان وايي چې په تېرو څو ورځو کې د ایران حکومت د افغان پناه غوښتونکو د جبري شړلو بهیر ګړندی کړی، او اوس پخواني سرتېري په نښه کوي. دغه نظامیان وایي، له ایران نه شړل شوي کسان له جدي خطر سره مخ دي.
د افغانستان پخواني جمهوري نظام یو افسر، چې نه غواړي نوم یې واخېستل شي، افغانستان انټرنشنل ته وویل، «اکثره هغه سرتېري چې د جمهوري نظام پر مهال یې خدمت کړی و، دلته ایران ته یې پناه وړې، ځکه ژوند یې په افغانستان کې خوندي نه و. اوس هغوی له جبري شړلو سره مخ دي. څو تنه نږدې ملګري مو بېرته افغانستان ته شړل شوي دي».
په اسلام کلا کې د طالبانو ۱۸ استخباراتي ماموران
یوه بله اندېښنه د اسلامکلا سرحد کې د طالبانو د استخباراتي مامورانو زیاتوالی دی.
یو تن پخوانی افسر، چې لاهم په ایران کې اوسي، وایي چې د طالبانو د استخباراتي مامورانو شمېر په دې سرحدي سیمه کې له پنځو نه ۱۸ ته لوړ شوی او هغوی دا هڅه کوي چې بېرته راستنېدونکي پخواني نظامیان وپیژني او ویې نیسي.
هغه زیاتوي، « دوی له کندهاره څلور استخباراتي کسان هم راوغوښتي چې پخواني نظامیان وپیژني. اوس زیات شمېر بېرته ستانه شوي کسان پټ ژوند کوي او له کورونو نه شي وتلی».
د تېر جمهوري نظام د پولیسو یوه افسر له نومښودنې پرته افغانستان انټرنشنل ته وویل:«د جهوریت اکثره سربازان چې په افغانستان کې یې ژوند په خطر کې و، دلته ایران ته راغلی دي، اوس دلته ټول په اندېښنه کې دي ځکه په زور یې بېرته افغانستان ته اړوي».
نوموړي زیاته کړه، «زموږ نږدې ملګري یې بېرته افغانستان ته اړولي دي».
د ایران حکومت له دې وړاندې ویلي و، چې تر ګواښ لاندې افغان پخوانیو سرتېرو ته د سرشمېرنې ځانګړې پاڼې ور کوي، چې له جبري شړل کېدو به خوندي وي، خو په دې وروستیو کې داسې ښکاري، چې ایران د پخوانیو افغان سرتېرو شړل هم د خپل پلان برخه ګرځولې.

د کډوالو پنځمه کټګوري
ایران د ۱۴۰۲ کال په کب میاشت کې د افغان پخوانیو سرتېرو بیاځلي سرشمېرنه او د ثبت چارې پیل کړې او دلیل یې دا و، چې په چارو کې یې اسانتیا راشي.
د ایران د بهرنیو اتباعو ادارې له یو شمیر پخوانیو افغان پوځیانو سره چې ایران ته یې پناه وړې وه، اړیکې ونیولې او د هغوی مشخصات یې وپوښتل او وروسته یې دوی ته ځانګړې پاڼې ور کړې.
ایران تر اوسه پورې په رسمي ډول د پخوانیو حکومتي پوځیانو د سرشمیرنې او هغوی ته د اسانتیاو رامنځته کولو په اړه چې ایران ته یې پناه وړې ده، څه نه دي ویلي، خو د نظامیانو د ستونزو له رسنیز کېدو وروسته په تېره کب میاشت کې د دغه هېواد د کډوالو او بهرنیو اتباعو ادارې وویل، چې په شپږو کټګوریو کې افغان کډوال په ایران کې پاتې کېدای شي، چې په پنځمه کټګوري کې یې پخواني افغان سرتېري او چارواکي هم شامل دي.
د تېرې غويي میاشتې پر۲۸مه د افغانستان پخواني پوځي پیلوټ محمد امیر توسلي له ایران څخه د وتلو سند له ترلاسه کولو وروسته ځان وواژه. دې پیښې په ایران کې د افغان نظامي پناه غوښتونکو اندېښنې زیاتې کړې، خو اوسنۍ جبري شړنو افغان نظامیان له نویو اندېښنو سره مخ کړي دي.
د ایران او اسراییل په جګړه کې د افغان کډوالو د ښکیلتیا تورونو هم افغان پخواني سرتېري اسیب پذیره کړي دي.
غبرګونونه او اندېښنې
د بشري حقونو بنسټونه او مهاجرتي سازمانونه خبرداری ورکوي چې د پناه غوښتونکو جبري شړل، په ځانګړي ډول هغه کسان چې له پخواني حکومت سره یې کار کړی وي، د نړیوالو اصولو ښکاره نقض دی.
سره له دې چې طالبانو په ۲۰۲۱ کال کې د عمومي عفوې اعلان کړی و، خو بېپلوه راپورونه ښيي چې دغه ژمنې پر ځای نه دي پاتې شوې او لسګونه پخواني سرتېري یا وژل شوي یا هم توقیف شوي دي.
شنونکي باور لري چې د ایران دغه اقدام د کورنیو فشارونو، اقتصادي ستونزو او د طالبانو له اوسني رژیم سره د سیاسي اړیکو د توازن ساتلو یوه برخه ده. تهران له یو لوري غواړي د خلکو د نارضایتۍ مخه ونیسي او له بل پلوه له طالبانو سره سیاسي اړیکې وساتي.
پخواني نظامیان له نړیوالو سازمانونو او ایران څخه غواړي چې دا بهیر ژر تر ژره بند شي او هغو کسانو ته چې د طالبانو له خوا تعقیبېږي، خوندیتوب ورکړل شي. دوی وایي، که نړیوال غبرګون جدي نه وي، ښایي دا لړۍ پراخه شي.
د راپورونو له مخې، لا هم روښانه نه ده چې دقیقاً څومره پخواني افغان نظامیان له ایران نه بېرته شړل شوي ، خو طالبانو له دې وړاندې د افغانستان په مختلفو سیمو کې هغه افغان سرتیري نیولي، چې له جلاوطنۍ وروسته خپل هېواد ته بېرته ستانه شوي دي.

په پاکستان کې د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ (UNHCR) ویاند قیصر خان اپریدي افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې فدرالي حکومت په دې اړه ارزونې کوي چې د پي او ارکارت لرونکو افغان کډوالو قانوني استوګنه وغځوي.
په داسې حال کې چې د جون پر دېرشمه په پاکستان کې د پي او ار کارت لرونکو افغان کډوالو د قانوني استوګنې موده پای ته رسیږي، پاکستاني چارواکي تر راتلونکو شپږو میاشتو د پي او ار کارتونو د اعتبار مودې د غځولو پر یوه وړاندیز غور کوي.
تمه ده چې دا وړاندیز ډېر ژر د رسمي تصویب لپاره د پاکستان فدرالي کابینې ته وړاندې شي.
دا وړاندیز په داسې وخت کې کېږي چې ایران هم په چټکۍ سره افغان کډوال له خپل هېواده باسي او په سیمه کې بشري وضعیت نور هم پېچلی شوی.
د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ (UNHCR) ویاند قیصر خان اپریدي افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې فدرالي حکومت په دې اړه ارزونې کوي چې د پي او ارکارت لرونکو افغان کډوالو قانوني استوګنه وغځوي.
د یادې پروسې د ارزونې لپاره د پاکستان د ایالتونو او سرحدي سیمو وزارت، د بهرنیو چارو وزارت، د کورنیو چارو وزارت او امنیتي ادارو استازو غونډه کړې او د افغان کډوالو امنیتي، بشري او ټولنیز وضعیت یې له بېلابېلو زاویو ارزولی دی.
د دغو کډوالو له ډلې ډېر یې په پاکستان کې زېږېدلي، هلته لوی شوي او پیاوړې اقتصادي او ټولنیزې ریښې لري.
په پاکستان کې لسګونه زره راجستر شوي افغان کډوال ژوند کوي، چې د پي او ارکارت له لارې لنډمهاله قانوني پېژندګلوي لري او د کډوالو نړیوالې ادارې تر ملاتړ لاندې راځي.
کارپوهان باور لري چې دا وړاندیز ښايي د محرم الحرام میاشتې د رانژدې کېدو، له ایران نه د افغان کډوالو د چټکو شړنو، د طالبانو ادارې د کمزوري مدیریت او د سیمې د امنیتي شرایطو په نظر کې نیولو سره شوی وي.
که څه هم تر اوسه رسمي پرېکړه نه ده اعلان شوې، خو دا اقدام د طالبانو او پاکستان د وروستیو اړیکو په رڼا کې محتمل برېښي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالمتین قانع اعلان وکړ، چې د پولیسو د ۳۰۰ بستریز تخصصي دورې د زده کونکو د فراغت مراسم د دې ډلې د کورنیو چارو وزیر په حضور کې ترسره شول. په خپرو شویو انځورونو کې، د فارغانو په منځ کې هیڅ ښځه نه لیدل کیږي.
د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني په مراسمو کې وویل:«پخوا د افغانستان په روغتیايي سیستم کې بې باوري وه، خو اوس د پرمختللو تجهیزاتو، متخصصینو او په ۳۰۰ بستریز روغتون کې د عمومي روغتیا سکتور په پیاوړتیا سره، دا باور بیرته راګرځیدلی دی.»
حقاني زیاته کړه: چې «د روغتیا پر مرکزونو او طبي خدماتو د خلکو باور ورځ په ورځ زیاتیږي.»
د طالبانو د ۳۰۰ بستریز روغتون مشر صدیق الله بدر وویل چې ۲۱ کسانو په دې تخصصي دوره کې تخصصي روزنه ترلاسه کړې او اوس چمتو دي چې په دغه روغتون کې خلکو ته خدمات وړاندې کړي.
د طالبانو د کورنیو چارو وزارت له خوا په خپره شوې خبرپاڼه کې ویل شوي چې « سراج الدین حقاني د ۳۰۰ بستریز روغتون د روغتیا سکتور ستونزې واورېدې او ډاډ یې ورکړ چې د ظرفیت لوړولو لپاره به اړینې اسانتیاوې برابرې شي».
طالبانو د ۱۴۰۳ کال د لیندۍ په میاشت کې په رسمي ډول په نرسنګ، قابله ګۍ او نورو روغتیایی علومو کې د ښځو روزنه بنده کړه.
د طالبانو د مشر هبت الله اخوندزاده د حکم له مخې، د کابل طبي انستیتونو او روغتیايي ادارو کې به د قابله ګۍ، نرسنګ، لابراتوار او غاښونو طب او نورو برخو کې هیڅ ښځه او نجونې ونه مني.
په دغه حکم سره اټکل کیږي، چې شاوخوا ۳۵ زره نجونې په سلګونو دولتي او خصوصي ادارو کې د زده کړو له دوام څخه منع شوې دي.
یونېسف د روان کال په مارچ کې خبرداری ورکړ، چې که په طبي برخو کې د ښځو پر زده کړې بندیز دوام ومومي، نو سږ کال به له ۵۰۰۰ څخه زیاتې میندې او نوي زیږېدلي ماشومان خپل ژوند له لاسه ورکړي.