طالبانو په فراه کې ۳ نارینه له خپلو ښځو سره د ناړوه چلند په تړاو نیولي دي

د طالبانو د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزارت وايي، د فراه ولایت په پرچمن ولسوالۍ کې ۳ نارینه له خپلو ښځو سره د ناوړه چلند له امله نیولي دي.

د طالبانو د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزارت وايي، د فراه ولایت په پرچمن ولسوالۍ کې ۳ نارینه له خپلو ښځو سره د ناوړه چلند له امله نیولي دي.
د دغه وزارت د خبرپاڼې له مخې، یادې درې ښځې له څو کلونو راپدېخوا له جدي کورني تاوتریخوالي سره مخ وې او بالاخره د دغه ولایت د امربالمعروف او نهی عن المنکر محتسبینو د یادو تاوتریخوالو عاملین یعنې د دغو ښځو مېړونه نیولي او هغوی ته یې لازمې سپارښتنې هم کړې دي.
دا په داسې حال کې ده چې د مدني فعالانو په وینا، د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزارت کارکوونکي په ځينو مواردو کې په کابل ښار او نورو لویو ښارونو کې ځینو ښځو ته د حجاب د نه مراعاتولو له امله په عام محضر کې سپکې سپورې وايي او په لومړیو کې یې ځينې ښځې وهلي هم دي.
له دې سره سم، هغه نجونې او ښځې چې د طالبانو له بند خونو ازادې شوي بیا په زندانونو کې له دوی سره شوی چلند بوږنونکی بولي، خو طالبان او په ځانګړې توګه د امربالمعروف اداره یې بیا په دې اړه چوپه خوله دي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت په جبري توګه د راستنېدونکو په اړه په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندوی ماموریت یا یوناما د بشري حقونو څانګې د وروستي راپور له څېړنې وروسته د یوناما مسوولین احضار کړي دي.
د یوناما په راپور کې چې همدا څو ورځې مخکې خپور شوی راغلي، هغه افغان کډوال چې له ایران او پاکستان څخه هېواد ته په زور سره اړول کېږي، د طالبانو له لوري له شکنجې، غچ اخیستنې، بېدلیله نیونو او امنیتي ګواښونو سره مخ دي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د یکشنبې په ورځ (د زمري ۱۹مه) د یوې اعلامیې په خپرولو سره ویلي، د جبري راستنېدونکو په اړه د یوناما د بشري حقونو د څانګې وروستی خپور شوی راپور یې چې ګواکې هغه افغان کډوال چې له ایران او پاکستان څخه هېواد ته اړول کېږي د طالبانو له خوا له شکنجې، انتقامي چلند، بېدلیله نیونو او امنیتي ګواښونو سره مخ دي، څېړلی دی.
دغه څېړنه د طالبانو د بهرنیو او کورنیو چارو وزارتونو، د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزارت او د استخباراتو د عمومي ریاست له استازو جوړ د یوه کمېسیون له لوري شوې ده.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت وايي، که څه هم د یوناما په یاد راپور کې په محدود ډول د ځینو مثبتو اقداماتو یادونه شوې، خو په عمومي ډول له رااېستل کېدونکو کډوالو سره د مرستې پر ځای هڅه شوې چې له کلماتو سره د لوبې له لارې حقايق تحريف او د ذهنونو په مغشوشولو سره کډوال اندېښنمن کړي.
د یوناما یاد راپور له ۴۹ راستنو او یا هم را اېستل شویو کسانو سره د مرکو پر بنسټ جوړ شوی او پکې یوې ښځې ویلي، چې یوه طالب نظامي چارواکي په زور سره د هغې د ودولو غوښتنه کړې او د تېر نظام یوه قاضي بیا ویلي چې له ډاره له کوره نه وځي او همداراز په تخار او پکتیا کې بیا ځینې راستانه شوي کسان وژل شوي هم دي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت بیا وايي، د یوناما په راپور کې د قضیو انتخاب محدود او غرضناک دی او تر ډېره د غېر معياري ميتودونو پر بنسټ يوازې پر منفي اړخونو متمرکز دی او مثبت پرمختګونه پکې له پامه غورځول شوي او له داسې اصطلاحاتو څخه کار اخیستل شوی، چې سیاسي بڼه لري او د بېطرفۍ اصل تر پوښتنې لاندې راولي، لکه د غچ اخیستنې، خپلسرې نیونې، شکنجې او بد چلند ترسره کولو او په وینا یې په مجموع کې په یاد راپور کي هڅه شوې، چي په عامه اذهانو کې بېځایه اندېښنې رامنځته کړي چې ګواکې د هېواد اوسنی وضعیت د راستنېدونکو هېوادوالو لپاره مساعد نه دی.
د دغه وزارت د اعلامیې پر بنسټ، ۵ ورځې مخکې د یاد کمېسیون غړو چې مشري یې د بهرنیو چارو وزارت پر غاړه و، د یوناما د بشري حقونو څانګې مسوولین بهرنیو چارو وزارت ته احضار کړي او ورته ویل شوي، چې د راپور ورکړې پر اوسنۍ طريقې جدي بياکتنه وکړي او د يادو شويو علمي او مسلکي نيمګړتياوو د تصحيح په موخه عملي ګامونه واخلي.
دغه وزارت همداراز یوناما ته خبرداری ورکړی، چې د ورته سرغړونو د دوام په صورت کې دوی خپل مکلفيت بولي چې د اذهانو د مغشوشولو په نيت د ورته بېبنسټه راپورونو په تړاو مناسب اقدام وکړي، خو د مناسب اقدام په تړاو یې نور جزییات نه دي وکړي.
د یادونې وړ ده، چې په افغانستان کې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته د تېر نظام چارواکي، کارکوونکي، بشري، مدني او ښځینه فعالان، خبریالان، هنرمندان او نور ورته کسان د طالبانو له لوري د غچ اخیستنې له وېرې او د خپلو ځانونو او کورنیو د خوندینې لپاره ګاونډیو هېوادونو او په ځانګړې توګه پاکستان او یا هم ایران ته کډه شوي، خو په دې وروستیو میاشتو کې ګاونډیو هېوادونو او په تېره بیا پاکستان او ایران د افغان کډوالو اېستنې ته ملا تړلې او ورسره دغه کسان چې د طالبانو له وېرې له هېواده تښتېدلي وو، بېرته هېواد ته اړول کېږي او د یوناما د راپور پر بنسټ هغوی په خپل هېواد کې بیا په یوه ډول نه یوه ډول سره ځورول کېږي او په وېره کې شپې او ورځې تېروي.

طالبانو د نورستان ولایت په نورګرام ولسوالۍ کې ۱۰ کیلوګرامه بېروج د ۳ میلیونه او ۲۵ زره افغانیو په ارزښت پلورلي دي.
په نورستان کې د طالبانو د کانونو او پټرولیم رییس سید رحیم عمیر د یکشنبې په ورځ (د زمري ۱۹مه) د دې ډلې تر واک لاندې باختر اژانس ته ویلي، چې یاده اندازه بېروج له پشګردرې کانونو څخه ترلاسه شوي دي.
طالبانو تر دې وړاندې هم په ځلونو په نورستان او کونړ کې د بېروج ګران بیه ډبرې پلورلې دي. په دغو دوو ولایتونو کې د افغانستان تر بل هر ځایه د ګران بیه ډبرو کانونه ډېر دي.
د راپورونو له مخې؛ په نورستان او کونړ کې په ناقانونه توګه هم د طالبانو د ځینو قوماندانانو له لوري کانونه کېندل کېږي، چې ترلاسه کېدونکي عواید یې د دغه ډلې د ځینو لوړپوړو غړو جېبونو ته ځي.
همدا راز نیوکې کېږي، چې په یادو ولایتونو کې په خورا غېرمسلکي توګه کانونه کېندل کېږي.
همدا راز پر طالبانو تور دی، چې د افغانستان په کانونو یې منګولې ښخې کړي او پرته له ځانګړو معیارونو یې د خپلو عوایدو ډېرېدو لپاره تړونونه کړي.
وېره ده، چې د دغو خپلسرو او نامعیاري تړونونو له کبله به د افغانستان کانونه تر سختو اغېزو لاندې راشي او دغه طبیعي شتمني یې د لوټ کېدو له ګواښ سره هم مخ کړي دي.

د افغانستان د رسنیو ملاتړ سازمان د هغو افغان خبریالانو د ملاتړ لپاره کمپاین پیل کړی چې په ایران او پاکستان کې له اخراج سره مخ دي. سازمان ویلي چې د دغه اقدام هدف د جبري شړلو مخنیوی او د نړیوالې ټولنې پام رااړول او خوندي هیوادونو ته د افغان خبریالانو د لېږدولو پروسې ګړندي کول دي.
د افغانستان د رسنیو د ملاتړ سازمان نن یکشنبه د زمري ۱۹مه په یوه پیغام کې د ټولنیزو رسنیو له کاروونکو وغوښتل، چې د ځانګړو هشټګونو په کارولو سره په دغه کمپاین کې برخه واخلي.
کمپاین په دریو اصلي پیغامونو ټینګار کوي: «له پاکستان او ایران څخه د خبریالانو شړلو ته نه،د خبریالانو خوندي هیوادونو ته د لیږدولو پروسه ګړندۍ کړئ او خبریال کیدل جرم نه دی.»
د افغانستان د رسنیو د ملاتړ سازمان پرون یوه اعلامیه خپره کړه چې له ایران او پاکستان څخه د افغان خبریالانو د ایستلو پروسې پای ته رسولو غوښتنه پکې شوې ده.
یاد سازمان تېره ورځ «د زمري ۱۸مه» په یوه اعلامیه کې لیکلي و، چې د یاد سازمان له خوا په ایران او پاکستان کې له مېشتو خبریالانو سره انلاین غونډه شوې ده.
په دې ناسته کې خبریالانو د ویزو نه تمدید کېدل، د پولیسو له خوا د سفارتونو او نړیوالو سازمانونو رسمي لیکونو نه منل، د امنیتي فشارونو او محدودیتونو زیاتوالی او همدارنګه د ستونزمن اقتصادي او قانوني وضعیت په څېر ستونزې یادې کړې دي.

د امریکا د پلټنو فدرالي ادارې (ایف بي ای) د افغانستان د ملکي هوايي چلند د پخواني رییس محمودشاه حبیبي د لادرکه کېدو پوسټر خپور کړی او د نوموړي د موندلو په اړه د څیړنو او خپلې کورنۍ ته د هغه د سپارلو ژمنتیا یې ښودلې ده.
د امریکا د پلټنو فدرالي ادارې (ایف بي ای) د یکشنبې په ورځ ویلي، چې د ۲۰۲۲ کال د اګسټ په لسمه نېټه د محمودشاه حبیبي او د هغه د موټرچلوونکي له نیول کېدو وروسته د هغه د ځای او وضعیت په اړه هېڅ معلومات نه لري.
اېف بي ای ویلي:« ویل کېږي د طالبانو د استخباراتو عمومي ریاست هغه د دې شرکت له ۲۹ نورو کارکوونکو سره یو ځای نیولی و، خو له حبیبي او یوه بل کس پرته نور ټول نیول شوي کسان خوشې شوې دي»
اېف بي ای پر خپله رسمي پاڼه د محمود شاه حبیبي د پوسټر په خپرولو سره لیکلي:«درې کاله تېر شوي، خو FBI او زموږ شریکان لا هم د هغه د موندلو لپاره ژمن یو.»
په واشنګټن کې د ایف بي ای سیمه ییز دفتر د ترهګرۍ ضد څانګې ځانګړي استازي جوشوا سټون وايي:« موږ له ټولو هغو کسانو، چې ممکن معلومات ولري، غوښتنه کوو، چې له موږ سره دې [خپل معلومات] شریک کړي څو محمود شاه حبیبي له خپلې کورنۍ سره یو ځای کړو.»

د امریکا د پلټنو فدرالي ادارې ویلي، چې د محمود شاه حبیبي له نیول کېدو وروسته د هغه په اړه هېڅ معلومات نه دي ترلاسه شوي او طالبانو هم د نوموړي د ځای او وضعیت په اړه معلومات نه دې ورکړي.
خو طالبانو په ځلونو د د محمود شاه حبیبي نیول رد کړي دي.
څه موده وړاندې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت اعلان وکړ، چې که هر څوک د هغه ځای معلوم کړي، نو ۵ میلیونه امریکایي ډالره جایزه به ورکړي.
د محمودشاه حبیبي ورور احمد شاه حبیبي تېره ورځ له رسنیو سره په خبرو کې د طالبانو له زندان څخه د خپل ورور په راخوشې کولو کې د سي ای اې پر بې پروايي نیوکې کړې دي.
نوموړي ویلي و چې سي ای اې د طالبانو له استخباراتي ادارې سره په اړیکه کې ده، خو د محمودشاه حبیبي د خوشې کولو لپاره یې له دې اړیکو کار نه دی اخیستی.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق په افغانستان کې د نجونو د زده کړو د بندیز په اړه خبرداری ورکړی، چې له شپږم ټولګي پورته د نجونو د زده کړو دوامداره بندیز د افغانستان د راتلونکي پرمختګ لپاره جدي ګواښ پېښوي. یونیسف پر طالبانو غږ کړی، چې د نجونو پر زده کړو بندیز لرې کړي.
د یونېسف د بشري مرستو او لوژستیکي چارو مرستیال اجرایوي رییس ټیډ چایبان افغانستان ته تر خپل سفر وروسته په یوه راپور کې ویلي، چې په روان کال کې له ایران او پاکستان څخه له ۲ میلیونو ډېر افغانان چې نیم میلیون یې ماشومان دي، افغانستان ته ستانه شوي. نوموړي ویلي، چې له تازه راستنو شویو کډوالو سره یې لیدلي، خو ډېری کورنۍ د خپلو لوڼو د زده کړو د دوام په اړه ژورې اندېښنې لري.
د یونېسف ادارې دغه چارواکي افغانستان ته له سفر وروسته ټینګار کړی، چې د نجونو پر زده کړو بندیز نه یوازې هغوی له ښوونځي او پوهنتون څخه محروموي، بلکي د ټولنې د اقتصادي او تولنیز پرمختګ مخه یې هم نیولې ده.
نوموړی زیاتوي:«کندوز کې مې ګڼ شمېر زده کوونکي چې نجونې او هلکان ګډ وو، ولیدل، ټولو د ښوونکي، انجنیر او ډاکټر کېدو هیله لرله، خو د نجونو لپاره دا هیله له شپږم ټولګي وروسته پرې کېږي.»
نوموړي په افغانستان کې له شپږم تولګي پورته د نجونو د زده کړو د بندیز پر دوام اندېښنه ښودلې او وايي، دغه بندیز نجونې او ښځې سختې اغېزمنې کړې دي.
نوموړي ویلي، چې په کندوز ولایت کې یې د چټکو زده کړو له یوه ټولګي د لېدني پرمهال له یوې ښوونکې سره لیدلي چې د طالبانو د بندیز له امله یې د طب پوهنځي له فراغت څخه یوازې څو میاشتې واټن درلود.
یونېسف له طالبانو غوښتي چې د نجونو د زده کړو بندیز ژر تر ژره لرې کړي، څو د هر عمر نجونې په ښوونځو کې زده کړو ته دوام ورکړي او د ټولنې په پرمختګ کې ونډه واخلي.
د یونېسف دغه چارواکي ویلي، چې د نجونو د زده کړو د ستونزې د حل لپاره له طالبانو سره خبرو ته چمتو دی.
