د ایران د روغتیا، درملنې او طبي زدهکړو وزیر محمدرضا ظفرقندي اعلان کړی، چې د افغانستان له لوري د درد کمونکو دواګانو د تولید لپاره د خامو موادو د لېږد د بندېدو له امله په دغه هېواد کې د ناروغانو درملنه او د جراحۍ چارې له جدي ستونزو سره مخ شوې دي.
ظفرقندي د چهارشنبې په شپه (د لړم ۲۸مه) د کرمان ولایت د استازو د پلان جوړونې شورا په ناسته کې وویل، چې د مورفین او پټیډین په څېر د حیاتي دواګانو د تولید لپاره اړین خام مواد سخت کم شوي دي. نوموړي ټینګار وکړ: «که دغه درمل په واک کې نه وي، ګڼ شمېر طبي خدمتونه او د جراحي عملیاتونه به عملي نهشي».
هغه څرګنده کړه، چې تر دې وړاندې د درد کمونکو دواګانو د تولید خام مواد له افغانستان نه ایران ته واردېدل؛ خو اوس پر افغانستان واکمنو طالبانو د دغه موادو د لېږد مخه نیولې ده.
د هغه په وینا؛ طالبانو په رسمي توګه ایران ته ویلي، چې د نشهيي توکو هر ډول لېږد او راکړه ورکړه باید ونهشي او همدې پرېکړې د درملو د تولید اړین مواد بند کړي دي.
هغه زیاته کړه: «د دغه ناورین د حل لپاره باید په ایران کې نوی قانون جوړ شي؛ څو په کور دننه د هغو بوټو قانوني او کنټرول شوی کر وشي، چې د درد کمونکو دواګانو د تولید لپاره ترې استفاده کېږي. دا کار باید د سخت څار او بشپړ مدیریت لاندې ترسره شي؛ څو یوازې د درملنې او طبي اړتیاوو لپاره وکارول شي».
طالبانو د بیا واکمنېدو وروسته د ۲۰۲۲کال په اپرېل کې فرمان ورکړ، چې د کوکنارو کرکیله، د تریاکو تولید او قاچاق په بشپړه توګه افغانستان کې بند دی.
د ملګرو ملتونو د نشهيي توکو او جرمونو د دفتر (UNODC) د راپور له مخې؛ په افغانستان کې د کوکنارو د کر ساحه په ۲۰۲۲کال کې ۲۳۳زره هکټاره وه او په ۲۰۲۵ کال کې شاوخوا ۱۰زره هکټارو ته راټیټه شوې ده او د تریاکو تولید تر ۳۰ سلنې ډېر کم شوی دی.
طالبان وایي، د هېواد په بېلابېلو ولایتونو کې یې د کوکنارو کروندې ویجاړې کړې او له قاچاقچیانو سره یې سخت چلند کړی دی. خو له دې ټولو سره کارپوهان خبرداری ورکوي، چې د دودیزو تریاکو د تولید کمېدل کېدای شي د سنتټیک او صنعتي نشهيي توکو د قاچاق لپاره زمینه برابره کړي؛ چې دا کار د سیمې او په ځانګړي ډول د ګاونډیو هېوادونو لکه ایران لپاره نوی ګواښ بلل کېږي.
