د طالبانو د ټرانسپورټ او هوايي چلند وزارت وايي، د ایران وارش هوايي شرکت له تهران څخه کابل ته خپلې مستقیمې الوتنې پیلوي. د یاد وزارت په وینا، ټاکل شوې د یاد هوايي شرکت الوتکه په دې اونۍ کې له تهران څخه کابل ته خپله لومړۍ الوتنه وکړي.
د یادونې وړ ده، چې د ایران وارش هوايي شرکت په ۲۰۱۷ کال کې خپل فعالیت پیل کړی، چې مرکز یې د ساري ښار دی.
اوس مهال دا شرکت یو شمیر الوتکې لري چې د ایران ښارونو ترڅنګ څو بهرنیو هېوادونو ته هم د مهالویش له مخې الوتنې کوي.
په کابل کې د چین سفیر د بیجنګ له اړوندو دولتي ادارو سره له نږدې د مس عینک د تاریخي اثارو د ساتنې او خوندي کان کېندنې په تړاو د خبرو اترو لپاره د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت د یوه پلاوي د استولو وړاندیز کړی دی.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت وایي، چې په افغانستان کې د چین سفیر ژاو شینګ د دغه وزارت د هنر او فرهنګ له معین عتیقالله عزیزی سره په کتنه کې د مس عینک د تاریخي اثارو د ساتنې او اړوندو موضوعاتو په تړاو بیجینګ ته د طالبانو پلاوي ته د سفر بلنه ورکړې ده.
د یاد وزارت د معلوماتو له مخې، عتیقالله عزیزی په دې کتنه کې ویلي، چې د تاریخي اثارو د اغېزناکې ساتنې، ژغورنې او مستندسازۍ لپاره تخنیکي او مسلکي روزنو، معیاري وسایلو او عصري امکاناتو ته اړتیا ده.
نوموړي زیاته کړې، چې د چین همکاري کولای شي د افغانستان د تاریخي میراث د خوندي کولو، د مسلکي ظرفیت د لوړولو او د نړیوالو معیارونو د پلي کېدو په برخه کې مهم رول ولوبوي.
طالبانو د چین د سفیر له قوله ویلي، چې ژاو شینګ د افغانستان تاریخي میراثونه ارزښتناک وبلل او ټینګار یې وکړ، چې د چین له نظره د افغانستان تاریخي او فرهنګي اثار د اقتصادي پروژو په څېر ارزښت لري.
هغه د چین د ولسمشر خبرې هم تکرار کړې، چې بیجینګ د افغانستان فرهنګي میراثونو ته ځانګړی ارزښت ورکوي.
تر اوسه د طالبانو له لوري بیجینګ ته د یاد پلاوي د سفر د وخت او د غړو د ترکیب په اړه جزییات نه دي ورکړل شوي.
د طالبانو د مالیې وزارت د ګمرکونو او عوایدو مرستیال مفتي عبدالمتين سعيد په کابل کې له یو شمېر هندي پانګوالو سره کتلي دي. سعيد په دې لیدنه کې ویلي، چې د طالبانو او هند ترمنځ مناسباتو ته په کتو د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ په برخه کې اړیکې د پراختیا په حال کې دي.
د طالبانو د مالیې وزارت د ګمرکونو او عوایدو مرستیال مفتي عبدالمتين سعيد، د لیندۍ پر ۲۴ له یو شمېر هندي پانګوالو سره کتلي دي.
سعيد په دې لیدنه کې ویلي، چې د طالبانو ادارې صنعتکارانو او سوداګرو ته د پام وړ اسانتیاوې برابرې کړې دي او د نورو اسانتیاوو د ایجاد هڅه هم روانه ده.
هغه د افغانستان او هند پر سوداګریزو او د پانګونې اړیکو ټینګار کړی او ددغو اړیکو د لاپراختیا غوښتنه یې کړې ده.
د طالبانو د مالیې وزارت په وینا، سعيد یادونه کړې، چې د طالبانو د ادارې د بیا ځل حاکمیت له پیل راهیسې په هېواد کې سراسري امنیت ټینګ شوی، د پانګوالو شتمني او اموال خوندي دي، او د پانګونې لپاره اړین فرصتونه برابر شوي دي.
یاد وزارت ویلي، هندي پانګوالو ژمنه وکړه، چې په افغانستان کې به د انساني، زراعتي او حيواني درملو د تولید، کرنې، او د معدني منابعو د استخراج په برخو کې د عصري ټکنالوژۍ د کارونې او د افغان کادرونو د ظرفیت لوړولو په برخو کې پانګونه وکړي.
هغوی دغه راز ویلي، چې په کابل کې یې د سترګو د درملنې عصري روغتون په برخه کې پانګونه کړې، چې د بشپړېدو په وروستۍ مرحله کې دی او ډېر ژر به د افغانانو لپاره معياري خدمات وړاندې کړي.
د طالبانو د ټولګټو وزارت وايي، چې تېره اونۍ د رېل پټلۍ له لارې ۱۶۳ زره او ۴۳۷ مټریک ټنه توکي وارد او صادر شوي دي. د حیرتان بندر له لارې ۱۱۷ زره ۲۱۳ ټنه، د اقینې بندر له لارې ۱۳ زره ۳۰۴ ټنه، د تورغونډۍ بندر له لارې ۱۸ زره ۸۳۸ ټنه او د خواف–هرات له لارې ۱۴۰۸۲ ټنه انتقالات شوي.
د طالبانو د ټولګټو وزارت نن دوشنبه، د لیندۍ ۲۴مه، وویل، چې د انتقالاتو له ډلې یوه برخه صادرات دي.
په تیره اونۍ کې ۲۰۲ ټنه صادرات شوي، چې لويه برخه یې د انار جوس دي.
یاد وزارت زیاتوي، هر څومره چې د رېل پټلۍ له لارې د صادراتو او انتقالاتو کچه لوړيږي، په همغه کچه کاري فرصتونه برابریږي او عواید لاسته راځي.
د هرات-خواف رېل پټلۍ د ایران د رېل شبکې د افغانستان له لوېدیځ سره نښلوي او د سیمې په ټرانزیټي اړیکو کې مهم رول لري. دا مسیر د ختیځ ـ لوېدیځ د ټرانزیټي دهلېز برخه ده چې د چین، قرغیزستان، تاجکستان، افغانستان، ایران، ترکیې او اروپا ترمنځ اړیکه برابروي.
ایران د طالبانو تر واک لاندې افغانستان له سترو اقتصادي شریکانو څخه دی. د دواړو هېوادونو کلنی سوداګریز حجم نږدې څلور میلیارده ډالره اټکل شوی.
د ملګرو ملتونو بشري مرستو د همغږۍ دفتر «اوچا» وايي، چې جرمني د افغانستان له بشردوستانه صندوق سره دوه میلیون یورو مرسته کړې ده. اوچا د جرمني له دې مرستې هرکلی کړی او هیله یې څرګنده کړې چې دا به د زلزله ځپلو افغانانو د لاسنیوي په برخه کې ګټوره تمامه شي.
د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر (اوچا) د لیندۍ پر ۱۶ مه وویل، چې په راتلونکي ۲۰۲۶کال کې به په افغانستان کې ۲۱.۹ مېلیونه کسان بشري مرستو ته اړتیا ولري.
د یاد سازمان په تازه راپور کې راغلي، چې دغه شمېر د افغانستان د نفوس نږدې ۴۵سلنه جوړوي.
د ملګرو ملتونو یاده اداره زیاتوي، که څه هم دغه شمېر د ۲۰۲۵کال پرتله نږدې څلور سلنه راټیټ شوی، خو افغانستان لاهم د هغو هېوادونو په کتار کې دی، چې د جګړې له نشتوالي سره، سره د بشري اړتیاوو تر ټولو لوړه کچه کې دی.
اوچا ویلي، چې جرمني تر دې مخکې هم په بېلابېلو برخو کې له افغانانو سره مرستې کړې دي.
اوچا څرګندوي، چې دغه اړتیاوې د غذايي امنیت د کړکېچن کېدو او د پرلهپسې طبیعي افتونو او ټولنیزو ناخوالو پایله ده. په دې لړ کې وچکالي، د کډوالو پراخه ستنېدنه، زلزلې، سېلابونه او د ناروغیو خپرېدل شامل دي.
د اوچا د راپور له مخې، په افغانستان کې غذايي امنیت د اندېښنې وړ کچې ته رسېدلی دی.
د افغانستان اقتصاد د ټیټ انفلاسیون او د عوایدو زیاتوالي له امله د دویم پرلهپسې کال لپاره وده کوي، خو د چټک نفوس زیاتوالی، د تجارت ستونزې او دوامدار فقر د هېواد پر اقتصادي وضعیت فشار راوړي. د نړیوال بانک تازه رپوټ په ۲۰۲۵ کال کې د کورني ناخالص تولید د لا ودې وړاندوینه کړې.
د نړیوال بانک د وروستي «د افغانستان د پرمختګ رپوټ» له مخې، تمه کېږي د افغانستان د ناخالص کورني تولیدوده به په ۲۰۲۵ کال کې ۴،۳ سلنه وي.
دا کچه په ۲۰۲۴ کال کې ۲،۵ سلنه وه. دغه وده تر ډېره د هغو شاوخوا دوه میلیونه راستنېدونکو له تقاضاوو رامنځته شوې چې له ایران او پاکستان څخه راستانه شوي او د خدماتو او صنعت په برخو کې فعالیتونه هڅوي.
د نړیوال بانک رپوټ وايي، د کرنې سکتور هم دوامداره پاتې شوی او له سختې وچکالۍ سره سره غنمو پاموړ حاصل ترلاسه کړی، په داسې حال کې چې د کان کیندنې او رغونې سکتورونه هم د اقتصادي تولید ملاتړ کوي.
رپوټ وايي، سره له دې چې عمومي وده شته، په ۲۰۲۵ کال کې د نفوس چټک زیاتوالی ۸،۶ سلنه اټکل شوی او دې د خلکو پر سړي سر عاید منفي اغیز کړی دی.
رپوټ وايي، د خوړو او اسعارو د بیو د ثبات او ارزښت له امله انفلاسیون په سیمه کې تر ټولو ټیټ پاتې شوی، چې په ۲۰۲۵ کال کې په منځني ډول دوه سلنه دی.
د مالي وضعیت په برخه کې رپوټ وايي، چې پرمختګ شته او په ۲۰۲۵ کال کې به کورني مالیاتي عواید د جي ډي پي یا کورني ناخالص تولید ۱۷،۱سلنې ته ورسېږي.
رپوټ ددې شرایط ټینګ کنټرول او د مالیاتي چارو ښه پلي کول ګڼي، خو وايي، د بهرنیو مرستو کمښت د عمومي مالي چوکاټ اندازه کموي.
رپوټ د افغانستان د بانکولۍ سکتور زیانمن بللی او په دې کې یې د پورونو ځنډېدل او محدود پورونه د لاملونو په توګه په ګوته کړي دي.
په افغانستان کې د نړیوال بانک رییس حداد زېروس په وینا، د افغانستان اقتصاد د ښه کېدو نښې لري، خو لاهم له مالي ستونزو او ننګونو سره لاس او ګریوان دی.