د کوکنارو پر کر د طالبانو تر بندیز وروسته په کور دننه د تاریاکو تولید کم شوی، خو بیې یې په بېساري ډول لوړې شوې دي. یو تازه رپوټ وايي، چې د تاریاکو بیې د تېرو کلونو په پرتله نږدې څلور برابره لوړې شوې دي.
د ملګرو ملتونو تازه رپوټ وایي، چې تاریاکو بیې د تېرو کلونو په پرتله نږدې څلور برابره لوړې شوې. دې وضعیت د نشهیي توکو بازار ته یوه نوې بڼه ورکړې، چې له یوې خوا یې تولید کم شوی، خو له بلې خوا یې ارزښت لوړ شوی دی.
د ملګرو ملتونو د مخدره موادو او جرمونو ادارې د نومبر په شپږمه خپل کلنی راپور خپور کړ، چې پکې ویل شوي و، د نشهیي توکو بندیز او پرلهپسې وچکالۍ د کوکنارو کرنه او تولید په ټیټه کچه ساتلي دي.
د راپور له مخې، په ۲۰۲۵کال کې د ګوکنارو کر پر شاوخوا ۱۰زره او ۲۰۰هکتاره ځمکه و، چې د ۲۰۲۴کال په پرتله ۲۰سلنه کموالی ښيي. همداراز د تاریاکو تولید د کرنې په پرتله لا ډېر، یعنې شاوخوا ۳۲سلنه راکم شوی دی.
راپور څرګندوي چې د کوکنارو کرنه اوس له دودیزو سیمو څخه شمال ختیځ ته، په ځانګړي ډول بدخشان ولایت ته لېږدول شوې ده. دا بدلون د نشهیي توکو د جغرافیې نوې بڼه انځوروي.
د ملګرو ملتونو د معلوماتو له مخې، د کوکنارو عاید په هر هکتار کې د غنمو په پرتله شل برابره او د پنبې په پرتله لس برابره لوړ دی. خو سره له دې، د بزګرانو عاید د تاریاکو له خرڅلاو څخه نږدې نیمایي ته راکم شوی او په ۲۰۲۴کال کې له ۲۶۰میلیونه ډالرو څخه په ۲۰۲۵کال کې۱۳۴میلیونه ډالرو ته راټیټ شوی دی.
راپور خبرداری ورکوي چې د بدیل معیشت د نشتوالي له امله، په ځانګړي ډول د جبري راستنېدونکو افغانانو په زیاتېدو سره، اندېښنې ډېرې شوې دي.
په ځینو سیمو کې د تاریاکو د کرنې پر وړاندې د طالبانو د اقداماتو له امله لاریونونه هم شوي، چې د طالبانو له مداخلې وروسته لږ تر لږه دوه کسان پکې وژل شوي او نهه نور ټپیان شوي دي.
په بدخشان ولایت کې د طالبانو لهخوا د کوکنارو د کروندګرو د کروندو د له منځه وړلو د عملیاتو تر اعلان وروسته، پراخ لاریونونه وشول. معترضو خلکو د ځايي چارواکو ودانۍ ونیولې او سړکونه یې بند کړل. وروسته طالبانو کروندګرو ته ۱۵ورځنی مهلت ورکړ، څو خپل تاریاک راټول کړي.
ملګري ملتونه ټینګار کوي چې که د نشهیي توکو پر وړاندې مبارزه له بدیل معیشت، دوامدارو اقتصادي پروګرامونو او ټولنیز ملاتړ سره یوځای نه شي، نو دا وضعیت ښايي د امنیتي او اقتصادي ستونزو د لا زیاتېدو لامل شي.
د افغانستان په تړاو د ملګرو ملتونو د امنیت شورا رپوټ وايي، چې د تصویب شویو سفرونو موخې مختلفې وې او د درملنې ترلاسه کول، د حج د ادا کولو لپاره سفر، په نړیوالو غونډو کې ګډون او دوه اړخیزې مشورې پکې شاملې وې.
د سفر هدف هېوادونه کامرون، چین، هند، عمان، پاکستان، قطر، روسیه، سعودي عربستان، ترکیه، متحده عربي امارات او ازبکستان ښودل شوي دي.
د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د ۲۲۵۵ (۲۰۱۵) پرېکړې له مخې، د بندیزونو په ګټګورۍ کې شامل شوي کسان باید د نړیوالو سفرونو لپاره واردمخه د امنیت شورا کمیټې اجازه ترلاسه کړي.
د استثنا اخیستونکو کسانو په منځ کې امیر خان متقي، عبداللطیف منصور، عبدالسلام حنفي، عبدالغني برادر، خیرالله خیرخواه، نورمحمد ثاقب، حمیدالله اخوند، عبدالحق وثیق، هدایت الله بدري او سراج الدین حقاني شامل دي.
امیر خان متقي له۹ استثناوو برخمن شوی، عبداللطیف منصور۴ استثناوې ترلاسه کړې، عبدالسلام حنفي ۴ استثناوې، عبدالغني برادر ۴ ، خیرالله خیرخواه ۳ استثناوې، نورمحمد ثاقب ۳ استثناوې، حمیدالله اخوند ۳ استثناوې، عبدالحق وثیق۳ استثناوې، هدایت الله بدري ۳ استثناوې لري او سراج الدین حقاني هم ۳ استثناوې ترلاسه کړې دي.
ملګرو ملتونو څرګنده کړې چې ځینې غړي هېوادونه استثناوې وروسته له سفر یا د سفر پر مهال وړاندې کوي، چې د کمیټې له لارښود سره سمون نه لري.
د دې ستونزې د حل لپاره، کمیټې له ټولو غړو هېوادونو سره اړیکه نیولې چې د سفر بندیز د استثناوو لپاره د مخکینۍ غوښتنې اهمیت یادونه وکړي.